Warszawa, 30 lipca 2025 r.

Stanowisko Związku Przedsiębiorców i Pracodawców w sprawie założeń do projektu ustawy o wdrażaniu Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności

• ZPP z zadowoleniem przyjmuje wpisanie FBiO do Krajowego Planu Odbudowy i rozpoczęcie prac legislacyjnych nad ustawą. Ustawa ma zostać uchwalona we wrześniu 2025 r.. Ogłoszenie pierwszych konkursów zaplanowano z kolei na połowę 2026 r.
• Fundusz ma dysponować 25 miliardami złotych na projekty m.in. w zakresie infrastruktury podwójnego zastosowania, modernizacji przemysłu, B+R oraz ochrony infrastruktury krytycznej.
• W ocenie ZPP Fundusz może odegrać istotną rolę w kontekście Europejskiej Strategii dla Przemysłu Obronnego oraz programu ReArm Europe 2030, przyczyniając się do rozwoju krajowego przemysłu obronnego i technologicznej suwerenności – pod warunkiem, że jego zasady będą transparentne, a mechanizmy operacyjne przyjazne dla krajowych przedsiębiorców.
• ZPP rekomenduje: kryteria wyboru projektów odzwierciedlające wpływ na bezpieczeństwo państwa i gospodarkę, w tym koherentność i synergię inwestycji z innymi projektami dotyczącymi budowy zdolności rozwojowych, produkcyjnych i zdolności dla Sił Zbrojnych RP suwerenność technologiczną, ocenę wpływu na gospodarkę oraz gwarancje zwrotu z inwestycji podatnika do budżetu państwa (z uwzględnieniem powiązanych z nimi zakupami przez Siły Zbrojne RP), otwartość na eksport.
• Apelujemy o udział niezależnych ekspertów w Komitecie Inwestycyjnym i dostępność dodatkowych instrumentów wsparcia, w tym eksperckiej wiedzy przemysłowej.
• Fundusz musi być efektywnym i szybkim narzędziem, a nie biurokratycznym mechanizmem.

Związek Przedsiębiorców i Pracodawców z zadowoleniem przyjmuje fakt zakończenia pierwszego etapu prac nad Funduszem Bezpieczeństwa i Obronności (FBiO) – tj. wpisania go do Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) – oraz rozpoczęcia procedury legislacyjnej zmierzającej do powołania Funduszu. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej zadeklarowało, że ustawa ma wejść w życie jeszcze we wrześniu 2025 r.,  Plan Inwestycyjny Funduszu ma zostać przyjęty do końca 2025 r., a pierwsze konkursy w ramach Funduszu zostaną ogłoszone w połowie 2026 r.

Doceniamy dotychczasowy dialog ze środowiskiem biznesowym i deklarujemy gotowość dalszego udziału w konsultacjach, tak aby wypracowane rozwiązania realnie wspierały rozwój strategicznego potencjału przemysłu obronnego w Polsce.

W świetle założeń przedstawionych przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej oraz Bank Gospodarstwa Krajowego, Fundusz ma dysponować kwotą 25 miliardów złotych, z przeznaczeniem m.in. na infrastrukturę podwójnego zastosowania (np. drogi i koleje wykorzystywane przez wojsko), inwestycje B+R, modernizację przemysłu oraz wsparcie odporności infrastruktury krytycznej, w tym systemów cyberbezpieczeństwa. W ocenie ZPP to krok w dobrym kierunku. Jednocześnie chcielibyśmy wskazać kluczowe postulaty i rekomendacje, które naszym zdaniem powinny zostać uwzględnione na etapie dalszego projektowania ustawy, kształtu przyszłych przepisów i mechanizmów operacyjnych wdrażania Funduszu:

1. Zgodność z Europejską Strategią Przemysłu Obronnego i Programem ReArm Europe. Zważywszy na pochodzenie środków Funduszu, powinien być on skonstruowany w taki sposób, aby wpisywać się w strukturę i logikę instrumentów finansowych programu ReArm Europe 2030. Powinien wspierać realizację Europejskiej Strategii Przemysłu Obronnego w zakresie budowy polskiego potencjału przemysłu obronnego.
2. Priorytet dla podmiotów o znaczeniu strategicznym: Wybór projektów do wsparcia powinien uwzględniać, czy dany wnioskodawca działa w grupie kapitałowej posiadającej podmioty o znaczeniu strategicznym dla obronności Pozwoli to skoncentrować środki na projektach o największym potencjale oddziaływania systemowego.
3. Suwerenność technologiczna: inwestowanie w projekty, które dają gwarancję rozwoju technologii w kraju w pełnym dialogu z Siłami Zbrojnymi w sposób odpowiadający na potrzeby Sił Zbrojnych RP, zapewniający Siłom Zbrojnym RP decyzyjność w wykorzystaniu rozwiązań oraz kształtowaniu współpracy międzynarodowej w dziedzinie interoperacyjności systemów uzbrojenia.
4. Zwrot inwestycji powiązany z popytem krajowym: Beneficjenci powinni mieć zapewnione zamówienia i dostawy do Sił Zbrojnych RP, np. na podstawie zawartej umowy ramowej lub decyzji intencyjnej. Powinni mieć również możliwość powiązania zwrotu finansowania (np. pożyczki) z wykonaniem dostaw do Sił Zbrojnych RP i innych zamówień w Polsce –  mechanizm ten zwiększyłby bezpieczeństwo finansowe projektów.
5. Wsparcie instytucji publicznych dla beneficjenta: Beneficjenci powinni otrzymać wsparcie krajowych instytycji publicznych w oferowaniu i dostarczaniu tych produktów do sił zbrojnych i innych zamawiających, w tym instytucji międzynarodowych w UE i innych państwach, w tym w szczególności w ramach wspólnych zamówień, zamówień dla Ukrainy.
6. Doświadczenie w dostawach dla Sił Zbrojnych RP jako kryterium podstawowe: Uważamy, że doświadczenie w dostawach sprzętu lub rozwiązań dla Sił Zbrojnych RP Wojska powinno być kluczowym kryterium oceny projektów, niezależnie od tego, w jakiej kategorii produktowej będzie realizowana nowa inwestycja.
7. Możliwość wykorzystania nowej inwestycji poza krajowym systemem obronnym: Przedsiębiorcy powinni mieć prawo do komercjalizacji produktów pochodzących z inwestycji również poza dostawami powiązanymi bezpośrednio z inwestycją, w tym na rynku eksportowym, co jest zgodne z celami RRF w zakresie zwiększania odporności gospodarki i dywersyfikacji przychodów.
8. Możliwość konwersji pożyczek na bezzwrotne formy wsparcia: Postulujemy rozważenie wprowadzenia opcji przekształcenia części finansowania (np. pożyczek) w granty bezzwrotne, jako element pomocy publicznej – szczególnie dla projektów o wysokim znaczeniu strategicznym i ryzyku technologicznym.
9. Synergia i komplementarność projektów: Plan inwestycyjny Funduszu powinien zakładać możliwość tworzenia portfeli projektów komplementarnych, generujących synergie na poziomie łańcuchów dostaw i technologii podwójnego zastosowania.
10. Prostota i przewidywalność: Zasady działania Funduszu powinny być transparentne, zrozumiałe i operacyjnie przyjazne dla przedsiębiorców. Procedury konkursowe muszą sprzyjać szybkiemu uruchamianiu inwestycji, a kryteria oceny powinny być klarownie określone już w akcie ustawowym lub w akcie wykonawczym.
11. Szeroki skład Komitetu Inwestycyjnego: Uważamy, że Komitet oceniający projekty inwestycyjne powinien uwzględniać nie tylko przedstawicieli BGK, ale również niezależnych ekspertów rynkowych i branżowych. Komitet powinien mieć możliwość zasięgania opinii zewnętrznych np. poprzez formalnie powołaną grupę doradczą.
12. Ocena wpływu na gospodarkę krajową: Wartością dodaną Funduszu powinno być wzmacnianie krajowej suwerenności technologicznej. Dlatego postulujemy o uwzględnienie wpływu projektów na zatrudnienie, rozwój kompetencji, B+R, własności intelektualnej kontrolowanej w Polsce oraz udział krajowych dostawców. Rekomendujemy wypracowanie tych kryteriów wspólnie z przedstawicielami krajowego przemysłu obronnego oraz przedstawicielami resortu obrony narodowej.
13. Dodatkowe instrumenty wsparcia: Poza finansowaniem kapitałowym i dłużnym, rekomendujemy wprowadzenie instrumentów gwarancyjnych, takich jak gwarancje zwrotu zaliczek czy należytego wykonania umowy. Ma to szczególne znaczenie przy projektach realizowanych w modelu przetargowym lub dla zagranicznych klientów.

Zważywszy, że prace legislacyjne są na wstępnym etapie, apelujemy o uwzględnienie głosu środowiska przedsiębiorców jako równoprawnego partnera w tworzeniu systemu wsparcia, który ma służyć nie tylko bezpieczeństwu państwa, ale także trwałemu wzmocnieniu potencjału krajowego przemysłu i innowacyjności gospodarki.

Zobacz: Stanowisko Związku Przedsiębiorców i Pracodawców w sprawie założeń do projektu ustawy o wdrażaniu Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności

Warszawa, 29 lipca 2025 r.

Stanowisko ZPP do nowelizacji ustawy o systemie monitorowania przewozu towarów SENT

• Świeżo opublikowany projekt nowelizacji ustawy SENT zawiera niejasne rozszerzone definicje podstawowych terminów „podmiotu wysyłającego” i „podmiotu odbierającego” przemieszczane towary. Pozostawienie ich w obecnym kształcie może przynieść wątpliwości interpretacyjne, utrudniając firmom z sektora e-commerce przestrzeganie prawa. 

• Zdaniem ZPP wskazane koncepty wymagają doprecyzowania, którego kluczowym elementem powinno być ustalenie, czy obowiązek dokonywania zgłoszeń w ramach systemu SENT będzie dotyczył tylko właścicieli towarów, czy też także pośredników organizujących transport towarów. 

• Lepsze funkcjonowanie systemu SENT wesprą również jego integracja z Nowym Unijnym Kodeksem Celnym oraz stworzenie jednolitych standardów wymiany danych pomiędzy platformami logistycznymi, ich partnerami i przewoźnikami.

• ZPP apeluje o opóźnienie wejścia nowych przepisów w życie do 1 stycznia 2026 r., dzięki czemu przedsiębiorcy zyskają więcej czasu na dostosowanie się do nowych wymogów.

1 lipca b.r. na stronie Rządowego Centrum Legislacji (RCL) opublikowano projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi oraz niektórych innych ustaw (UD109), dalej zwany „ustawą SENT”. Proponowana regulacja, której głównym celem jest uszczelnienie systemu podatkowego, zwiększa zakres nadzorowania przepływu towarów i obejmuje nim m.in. przemieszczenia między magazynami, zwroty towarów czy zarządzanie towarami podlegającymi usługom lub tymczasowemu użyciu. Choć rozumiemy przyświecającą opisywanemu rozwiązaniu ideę usprawnienia procesu administrowania przedmiotami handlu, to jednocześnie dostrzegamy jako Związek Przedsiębiorców i Pracodawców (ZPP) ryzyko związane z wprowadzeniem rozszerzonych definicji „podmiotu wysyłającego” i „podmiotu odbierającego”. W naszym przekonaniu podobny krok może pociągnąć za sobą niejasności interpretacyjne, które w dłuższym horyzoncie czasowym uderzą w legalnie działające przedsiębiorstwa, podnosząc stopień zawiłości ich operacji. 

Przede wszystkim pragniemy podkreślić, że rozszerzone definicje dwóch wyżej wspomnianych terminów mają zastosowanie do scenariuszy wykraczających poza tradycyjne czynności podlegające opodatkowaniu VAT. Bez ich precyzyjnego sformułowania biznes może doświadczyć trudności z określeniem swoich zobowiązań w zakresie:

• przemieszczeń pomiędzy magazynami, które mogą dotyczyć tak obrotu towarami pomiędzy własnymi magazynami firmy, jak i między jednostkami obsługiwanymi przez partnera logistycznego,
• zwrotów towarów,
• czy zarządzania towarami podlegającymi usługom lub tymczasowemu użyciu, zwłaszcza w sytuacjach, gdy towary są transportowane w celu przetworzenia, naprawy lub tymczasowego użycia bez zmiany właściciela.

W tym kontekście szczególnych wątpliwości nastręcza rozstrzygnięcie kwestii, czy koncept „podmiotu wysyłającego/odbierającego” pozostanie ściśle powiązany z własnością towarów, czy też będzie mógł dotyczyć również podmiotów organizujących transport, np. dostawców usług logistycznych. Występowanie podobnych dylematów może się w przypadku braku doprecyzowania przepisów stać bardzo częstym zjawiskiem, skutkując zaburzeniami operacyjnymi i problemami z przestrzeganiem ustawy SENT. Łatwo można sobie bowiem wyobrazić sytuację, w której platforma oferująca usługi logistyczne przemieszcza towary partnerów pomiędzy magazynami. Zasadnym stanie się wówczas pytanie, czy taka platforma może zostać uznana za „podmiot wysyłający/odbierający” dla celów SENT, nie będąc właścicielem towarów, czy też taki obowiązek pozostanie zarezerwowany wyłącznie dla współpracujących z nimi partnerów. 

Realizacja tego drugiego wariantu przyniosłaby poważne komplikacje dla dostawców usług realizacji zamówień (ang. fulfillment) dla handlu elektronicznego. Obawy na tym polu może budzić przykładowo kwestia zależności od danych. Bez wkładu platformy logistycznej odpowiedzialny za zobowiązania VAT i potencjalnie także SENT właściciel towarów może nie być w stanie wypełnić swoich wymogów sprawozdawczych. Równocześnie warto podkreślić fakt, że będzie on musiał każdorazowo podawać przewoźnikowi platformy numer rejestracyjny SENT. Unaocznia to, jakim wyzwaniem może okazać się wymiana danych pomiędzy stronami wymagająca m.in. usprawnienia obecnie funkcjonujących systemów IT.

Biorąc to wszystko pod uwagę, przedkładamy wobec ustawy SENT i innych związanych z nią regulacji następujące rekomendacje: 

1. Apelujemy o precyzyjne zdefiniowanie terminów “podmiotu wysyłającego” i “podmiotu odbierającego”, z wyraźnym rozróżnieniem między własnością towarów a organizacją transportu. Oba powinny uwzględniać konkretne wyłączenia lub uproszczone procedury dla dostawców usług logistycznych, którzy nie są właścicielami transportowanych towarów.
2. Podstawowa odpowiedzialność za zgłaszanie SENT powinna w dalszym ciągu spoczywać na podmiocie, którego działalność podlegająca opodatkowaniu VAT jest związana z przemieszczaniem towarów, zazwyczaj na właścicielu.
3. Należy zadbać o aktywne zintegrowanie ustawy SENT z koncepcjami “uznanego importera” i “magazynu celnego dla sprzedaży na odległość” zawartymi w Nowym Unijnym Kodeksie Celnym. Pozwoli to zachować spójność, jednocześnie zapobiegając rozbieżnym obowiązkom sprawozdawczym dla podobnych rodzajów przemieszczeń towarów.
4. Za konieczność uważamy opracowanie jasnych standardów wymiany danych pomiędzy stronami (właścicielami, dostawcami usług logistycznych, przewoźnikami). Zmniejszy to obciążenia administracyjne oraz ułatwi przestrzeganie przepisów poprzez umiejętne wykorzystanie infrastruktury IT. 
5. Wejście w życie ustawy SENT powinno się opóźnić do 1 stycznia 2026 r. Dzięki temu zaczęłaby ona mieć zastosowanie w tym samym czasie co rozporządzenie rozszerzające obowiązki SENT na tekstylia. Przedsiębiorcy otrzymaliby z kolei więcej czasu na dostosowanie się do nowych wymogów. 

Podsumowując, jako Związek Przedsiębiorców i Pracodawców z aprobatą przyjmujemy publikację nowelizacji ustawy SENT, której wiodącym celem ma być uszczelnienie systemu podatkowego. Jednak pomimo, że doceniamy tę inicjatywę, to równocześnie widzimy potrzebę dokonania korekty niektórych jej elementów. Za nadrzędną uznajemy przede wszystkim potrzebę wyeliminowania niejasności dotyczących definicji “podmiotu wysyłającego” i “podmiotu odbierającego”. Brak doprecyzowania tych terminów przyniesie bowiem zwiększenie obciążeń administracyjnych dla przedsiębiorców oraz niepotrzebne zakłócenia operacyjne dla platform logistycznych i ich partnerów tworzących dynamicznie rozwijający się ekosystem e-commerce. 

Zobacz: Stanowisko ZPP do nowelizacji ustawy o systemie monitorowania przewozu towarów SENT

Warszawa, 10 lipca 2024 r.

Szara strefa – dlaczego nadal istnieje i jak znaleźć dodatkowe dochody dla państwa?

• Największy udział w tworzeniu szarej strefy mają przedsiębiorstwa, które nie wykazują części dochodów. Szczególnie jest to widoczne w handlu i naprawie pojazdów oraz zakwaterowaniu i gastronomii. Szacunkowy rozmiar szarej strefy z tych branż w tworzeniu PKB wynosi 3 proc. Natomiast budownictwa na poziomie 1,7 proc., a przemysłu – 1,1 proc.
• Na tle innych krajów Unii Europejskiej szara strefa w Polsce jest na całkiem wysokim poziomie. Według World Economics gospodarka nieformalna w Polsce wynosi ok. 21,7 proc. W Grecji – 22,4 proc., na Cyprze – 24,5 proc., na Węgrzech – 23,9 proc., w Rumunii – 26,8 proc., a największa jest w Bułgarii – 29,7 proc. W rozwiniętych krajach Europy Zachodniej zazwyczaj oscyluje ona w granicy 10 proc.
• Przedsiębiorca działający w pełni legalnie w porównaniu do osoby będącej całkowicie w szarej strefie, po uwzględnieniu składek i podatków, może na realizacji takiej samej usługi zarobić ostatecznie nawet dwa razy mniej. Ogromnym obciążaniem są także pozapłacowe koszty pracy.
• Spadek szarej strefy zaledwie o 1 proc. PKB mógłby przynieść budżetowi Polski dodatkowe około 5–8 mld zł rocznie.
• Obecny limit obowiązku posiadania kasy fiskalnej (20 000 zł) jest za niski i wymaga podwyższenia. Drobni przedsiębiorcy mogą unikać wprowadzania wszystkich płatności, aby nie musieć ponosić kosztów zakupu i rozliczania kasy fiskalnej.
• Kwota graniczna opcjonalnego zwolnienia z płacenia podatku VAT wysokości 200 000 zł rocznie obowiązuje od 2011 roku, dopiero od przyszłego roku ta kwota ma wzrosnąć do 240.000 zł.
• Rośnie liczba płatności kartą w Polsce, co ma wpływ na coraz bardziej ograniczone działanie w szarej strefie. Na statystycznego Polaka przypadało w 2024 roku nieco ponad 376 transakcji, co przewyższało średnią dla Unii Europejskiej. Jeszcze w 2016 roku Polacy wykonywali tylko 83,3 płatności rocznie, a w 2020 roku było to już 159 transakcji.

Zobacz: Szara strefa – dlaczego nadal istnieje i jak znaleźć dodatkowe dochody dla państwa?