Warszawa, 5 listopada 2025 r.
Stanowisko ZPP dotyczące projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 września 2025 roku zmieniającego rozporządzenie w sprawie standardów organizacyjnych opieki zdrowotnej w dziedzinie radiologii i diagnostyki obrazowej wykonywanej za pośrednictwem systemów teleinformatycznych (MZ 1818)
- W dniu 30 września 2025 roku Ministerstwo Zdrowia opublikowało projekt rozporządzenia zmieniającego przepisy w zakresie standardów organizacyjnych opieki zdrowotnej w dziedzinie radiologii i diagnostyki obrazowej wykonywanej za pośrednictwem systemów teleinformatycznych (MZ 1818);
- Projekt wprowadza szereg istotnych zmian dotyczących funkcjonowania teleradiologii w Polsce, w tym nowe obowiązki organizacyjne i techniczne dla podmiotów wykonujących działalność leczniczą oraz podmiotów zlecających świadczenia w tym zakresie;
- Związek Przedsiębiorców i Pracodawców pozytywnie ocenia kierunek proponowanych zmian, zmierzający do podniesienia jakości i bezpieczeństwa usług medycznych, jednak wskazuje na konieczność doprecyzowania niektórych przepisów projektu, aby uniknąć rozbieżności interpretacyjnych w praktyce;
- W niniejszym stanowisku ZPP przedstawia uwagi i postulaty dotyczące dwóch kluczowych zagadnień: obowiązku obecności lekarza przy badaniach TK i MR oraz braku wskazania podmiotu właściwego do weryfikacji spełniania nowych wymogów techniczno-organizacyjnych.
W dniu 30 września 2025 roku Ministerstwo Zdrowia opublikowało projekt rozporządzenia zmieniającego przepisy w zakresie standardów organizacyjnych opieki zdrowotnej w dziedzinie radiologii i diagnostyki obrazowej wykonywanej za pośrednictwem systemów teleinformatycznych (MZ 1818).
Projekt rozporządzenia wprowadza istotne modyfikacje dotyczące organizacji świadczeń w ramach teleradiologii, w tym nowe obowiązki dla podmiotów wykonujących działalność leczniczą oraz podmiotów zlecających świadczenia w tym zakresie.
Związek Przedsiębiorców i Pracodawców, reprezentujący środowisko przedsiębiorców prowadzących działalność w obszarze ochrony zdrowia, przedstawia poniżej swoje stanowisko, obejmujące kluczowe zagadnienia wymagające doprecyzowania w toku dalszych prac legislacyjnych.
Kierunek zmian zmierzający do zwiększenia bezpieczeństwa pacjentów oraz poprawy jakości usług teleradiologicznych należy ocenić pozytywnie. Jednocześnie wskazujemy na potrzebę doprecyzowania przepisów, które w obecnym brzmieniu mogą powodować trudności interpretacyjne i praktyczne.
- Obowiązek obecności lekarza przy badaniach TK i MR (§ 4 pkt 3a projektu)
Projekt nowelizacji przewiduje dodanie w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 11 kwietnia 2019 r. w sprawie standardów organizacyjnych opieki zdrowotnej w dziedzinie radiologii i diagnostyki obrazowej wykonywanej za pośrednictwem systemów teleinformatycznych (Dz.U. poz. 834) § 4 pkt 3a, zgodnie z którym:
„badanie radiologiczne, polegające na obrazowaniu metodą tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego z podaniem środka kontrastującego, jest przeprowadzane w obecności lekarza i przy zapewnieniu dostępu zespołu szybkiego reagowania; podanie środka kontrastującego na zlecenie lekarza wykonuje lekarz albo pielęgniarka.”
Przepis ten wskazuje wprost na konieczność obecności lekarza podczas wykonywania badania tomografii komputerowej (TK) lub rezonansu magnetycznego (MR) w przypadku zastosowania środka kontrastującego.
Jednocześnie przepis nie odnosi się do badań wykonywanych bez użycia środka kontrastującego, co rodzi wątpliwość interpretacyjną, czy również w takich przypadkach wymagana jest obecność lekarza podczas badania TK lub MR, czy też dopuszczalne jest jego przeprowadzenie przy nadzorze pielęgniarskim bądź technicznym – z zapewnieniem możliwości wezwania lekarza w razie potrzeby.
Należy jednocześnie wskazać, że m.in. przepisy załącznika nr 2 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (Dz.U. z 2021 r. poz. 1904 z późn. zm.), w części VI oraz w części VIII, określają szczegółowe wymagania dotyczące personelu przy udzielaniu świadczeń z zakresu tomografii komputerowej oraz rezonansu magnetycznego. Zgodnie z tym załącznikiem, w trakcie udzielania poszczególnych świadczeń z zakresu TK i MR – zarówno bez jaki i ze wzmocnieniem kontrastowym – wymagana jest obecność m.in. lekarza specjalisty w dziedzinie radiologii lub lekarza innej specjalizacji wskazanej w treści Załącznika nr 2.
Zwracamy ponadto uwagę na brzmienie przepisów rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 13 września 2021 r. w sprawie minimalnych wymagań dla jednostek ochrony zdrowia prowadzących działalność związaną z narażeniem w celach medycznych, polegającą na udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu rentgenodiagnostyki, radiologii zabiegowej lub diagnostyki związanej z podawaniem pacjentom produktów radiofarmaceutycznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1753). Zgodnie z § 3 pkt 3 ww. rozporządzenia, jednostka ochrony zdrowia wykonująca procedury z zakresu tomografii komputerowej obowiązana jest zapewnić co najmniej: lekarza specjalistę w dziedzinie radiologii i diagnostyki obrazowej, a w przypadku procedur wymagających podania środka kontrastowego – także pielęgniarkę. Powyższe przepisy wskazują zatem, że udział lekarza radiologa stanowi element minimalnego wymogu kadrowego dla realizacji procedur z zakresu tomografii komputerowej.
Należy również zauważyć, że obecnie obowiązującymi pozostają wzorcowe procedury radiologiczne ogłoszone w obwieszczeniu Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2015 r. w sprawie ogłoszenia wykazu wzorcowych procedur radiologicznych z zakresu radiologii – diagnostyki obrazowej i radiologii zabiegowej (Dz. Urz. MZ poz. 78), zgodnie z którymi badania tomografii komputerowej powinny być wykonywane pod nadzorem lekarza specjalisty w dziedzinie radiologii i diagnostyki obrazowej. W praktyce oznacza to, że do momentu wejścia w życie nowych wzorcowych procedur, podmioty wykonujące badania TK powinny zachować dotychczasowe standardy organizacyjne, zapewniając obecność lekarza radiologa w miejscu wykonywania badania.
Powyższe oznacza, że w obowiązującym stanie prawnym wymóg obecności lekarza przy udzielaniu świadczeń diagnostycznych w zakresie tomografii komputerowej oraz rezonansu magnetycznego występuje również w odniesieniu do badań wykonywanych bez podania środka kontrastującego.
W konsekwencji projektowana nowelizacja – mimo iż doprecyzowuje obowiązek obecności lekarza w przypadku badań z użyciem środka kontrastującego – nie rozstrzyga w sposób jednoznaczny statusu pozostałych badań TK i MR, wykonywanych bez kontrastu. Takie ujęcie przepisu może prowadzić do rozbieżności interpretacyjnych w praktyce stosowania prawa, w szczególności w zakresie kwalifikacji badań jako wymagających bądź niewymagających fizycznej obecności lekarza w miejscu wykonywania świadczenia. Niejasność ta może skutkować trudnościami organizacyjnymi po stronie podmiotów leczniczych, które zobowiązane są do zapewnienia zgodności swojej działalności z aktualnymi standardami organizacyjnymi.
W związku z powyższym pragniemy zwrócić uwagę, że dla zapewnienia spójności systemu prawnego oraz jednoznaczności stosowania przepisów konieczne może być doprecyzowanie nie tylko projektowanego § 4 pkt 3a, lecz także odpowiednie dostosowanie innych aktów prawnych, w tym w szczególności rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, tak aby w sposób niebudzący wątpliwości określić, w jakich przypadkach wymagana jest fizyczna obecność lekarza w miejscu wykonywania badania, a w jakich dopuszczalne jest zapewnienie nadzoru w innej formie,
z zachowaniem bezpieczeństwa pacjenta i ciągłości procesu diagnostycznego.
- Brak wskazania podmiotu właściwego do weryfikacji spełniania nowych wymogów techniczno-organizacyjnych
Projekt nowelizacji wprowadza szereg nowych obowiązków o charakterze techniczno-organizacyjnym, zarówno po stronie podmiotów wykonujących działalność leczniczą w zakresie teleradiologii, jak i podmiotów zlecających świadczenie usług w tym zakresie. W szczególności projekt rozszerza treść § 4 rozporządzenia, poprzez modyfikację lub dodanie nowych jednostek redakcyjnych, które nakładają na podmioty uczestniczące w procesie teleradiologicznym obowiązki obejmujące m.in.:
1) zapewnienie lekarzowi opisującemu badanie dostępu do rejestrowanych obrazów i możliwości oceny ich prawidłowości w trakcie jego trwania oraz możliwości podjęcia decyzji o czasie i sposobie zakończenia badania – w przypadku badań tomografii komputerowej (nowe brzmienie § 4 pkt 3 lit. d);
2) posiadania przez podmiot świadczący rejestratora rozmów telefonicznych lub systemu rejestrującego rozmowy telefoniczne pomiędzy personelem podmiotu świadczącego lub lekarzem, o którym mowa w pkt 2, a personelem podmiotu zlecającego z zapewnieniem archiwizacji nagrań na okres co najmniej 1 roku (dodany § 4 pkt 3 lit. h);
3) zapewnienia przez podmiot świadczący lekarzom podmiotu zlecającego możliwości kontaktu z lekarzem w trakcie realizacji usługi teleradiologicznej, o której mowa w § 4 pkt 1 lit. d rozporządzenia (dodany § 4 pkt 7);
Jednocześnie należy zauważyć, że żaden z projektowanych przepisów nie określa podmiotu właściwego do weryfikacji spełniania nowych wymogów techniczno-organizacyjnych, o których mowa powyżej – w szczególności w zakresie takich obowiązków, jak zapewnienie dostępu do obrazów w czasie rzeczywistym, utrzymywanie kanałów komunikacji między personelem czy rejestrowanie rozmów telefonicznych.
Obowiązujący § 7 rozporządzenia (przy uwzględnieniu brzmienia proponowanych w § 7 w ust. 2 nowych jednostek redakcyjnych – pkt 6 i 7) przewiduje, że podmiot zlecający prowadzi stałą kontrolę jakości usług teleradiologicznych, przy czym zakres tej kontroli dotyczy elementów merytorycznych i technicznych procesu diagnostycznego (takich jak prawidłowość wykonania badań radiologicznych, zgodność i kompletność informacji zawartych w skierowaniu na badania oraz w ocenie i opisów, błędy w interpretacji obrazów czy przyczyn odmów świadczenia tych usług), a nie spełniania wymagań natury organizacyjnej lub infrastrukturalnej.
W konsekwencji należy uznać, że obecne brzmienie projektu nie wskazuje jednoznacznie, kto – i w jakim trybie – miałby weryfikować realizację nowych obowiązków o charakterze techniczno-organizacyjnym przez podmiot świadczący usługę teleradiologiczną. W praktyce może to prowadzić do niejednolitej interpretacji przepisów oraz braku skutecznego nadzoru nad realizacją wymagań dotyczących m.in. bezpieczeństwa transmisji danych, archiwizacji rozmów, czy utrzymywania kanału kontaktowego pomiędzy personelem medycznym.
W związku z powyższym postulujemy doprecyzowanie przepisów w taki sposób, aby jednoznacznie wskazać podmiot odpowiedzialny za kontrolę spełniania nowych wymogów techniczno-organizacyjnych – czy będzie to podmiot zlecający, czy właściwy organ administracji publicznej.
Jednocześnie pragniemy zaznaczyć, że pozytywnie oceniamy kierunek proponowanych zmian, które przyczyniają się do zwiększenia bezpieczeństwa pacjentów oraz podniesienia jakości świadczeń w zakresie teleradiologii. Niemniej jednak wskazujemy na zasadność ponownego rozważenia przedstawionych kwestii w toku dalszych prac legislacyjnych, w celu zapewnienia spójności projektowanych przepisów z obowiązującym systemem prawnym oraz wyeliminowania potencjalnych wątpliwości interpretacyjnych przy ich stosowaniu przez podmioty wykonujące działalność leczniczą.
Newsletter ZPP



Najnowsze komentarze