Newsletter ZPP
Warszawa, 12 maja 2020 r.
STANOWISKO ZPP WS. “NOWEJ STRATEGII PRZEMYSŁOWEJ DLA UE”
Związek Przedsiębiorców i Pracodawców przedstawia opinię do przedstawionego do konsultacji Komunikatu Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Rady Europejskiej, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów “Nowa strategia przemysłowa dla Europy”.
Pragniemy zauważyć, że europejski przemysł był od wieków liderem przemian globalnej gospodarki. Wyzwania współczesnego świata, zmieniające się uwarunkowania geopolityczne, a ostatnio przede wszystkim trwająca epidemia koronawirusa i nadchodzące zmiany gospodarcze i społeczne z nią związane, stanowią tło dla wyzwań z którymi zmierzyć się musi przemysł w krajach Unii Europejskiej.
Tzw. II sektor stanowi 20% gospodarki UE, zatrudnia około 35 mln osób oraz generuje wiele dodatkowych milionów miejsc pracy w Unii i poza nią. Jednak jego rola jest zdecydowanie większa jeśli chodzi o Polskę. Stanowi on ok. 40% rodzimej gospodarki, a zatrudnienie w nim znajduje niemal co trzeci Polak. Stąd znaczenie zapisów strategii przemysłowej dla UE jest kluczowe dla dalszego rozwoju naszego Kraju, a szczególnie w okresie nadchodzącej recesji.
Zgadzamy się, że „potrzebujemy teraz nowej przemysłowej drogi dla Europy, na miarę dzisiejszych aspiracji i przyszłej rzeczywistości”. Realizacja tego celu nie może jednak oznaczać kolejnego regulowania przemysłu. Nakładania nowych wymagań prawnych, limitów, opłat czy podatków dla II sektora. To nieskrępowanie możliwości prowadzenia działalności przemysłowej było od wieków podstawą dla tworzenia innowacji i zmieniania świata przez europejskie zakłady przemysłowe. Uregulowania prawne jeszcze nigdy nie zaprowadziły żadnego kraju do bogactwa.
Podczas gdy w przedstawionych zapisach Nowej Strategii Przemysłowej dla UE możemy przeczytać, że „Potrzebna nam jest europejska polityka przemysłowa oparta na konkurencji, otwartym rynku, światowej klasy badaniach i technologii oraz na silnym jednolitym rynku, który znosi bariery i ogranicza biurokrację. Nie wolno nam ulegać prostym pokusom płynącym z protekcjonizmu lub zakłóceń na rynku”, tak wiele z dalszych zapisów budzi obawy nt. planowanego kształtowania polityki przemysłowej za pomocą licznych uregulowań prawnych na poziomie europejskim.
W dokumencie swoje miejsce znalazła także kwestia dot. standardów socjalnych. Komisja Europejska zaznacza, że „Dzięki europejskiej społecznej gospodarce rynkowej wzrost gospodarczy idzie w parze z poprawą standardów socjalnych i poziomu życia oraz z dobrymi warunkami pracy. Europejski filar praw socjalnych w dalszym ciągu służyć nam będzie za kompas, zapewniając, by dwojaka transformacja była społecznie sprawiedliwa.” Kwestie te nie mogą jednak oznaczać, że za pomocą subiektywnych rozwiązań uzasadnianych argumentami z obszaru socjalnego, eliminowani są ze wspólnego rynku przedsiębiorcy z wybranych krajów UE. Taka praktyka miała miejsce podczas prac nad Pakietem Mobilności w minionych latach.
Komisja zaznacza także, że „w obliczu tych trudności Europa nie może tworzyć więcej barier, chronić niekonkurencyjnego przemysłu.” Nie można jednak przypisywać nazwy „niekonkurencyjny przemysł” do tych gałęzi, które utraciły swoją konkurencyjność na skutek wprowadzania administracyjnych opłat, podatków, czy wymagań regulacyjnych, które wynikają z umów międzynarodowych czy prawa europejskiego.
Nowa Strategia Przemysłowa UE koncentruje się w znacznym stopniu na dwóch sektorach: przemyśle energetycznym oraz cyfrowym.
Jako ZPP podjęliśmy z polskim przemysłem prace na rzecz wypracowania Strategii Energetycznej Polski, która w chwili obecnej przechodzi proces aktualizacji. Jesteśmy świadomi, że będzie następować odwracanie ról poszczególnych źródeł wytwórczych i przejmowanie podstawowej pracy przez źródła rozproszone, a konwencjonalna energetyka węglowa w polskich warunkach powinna stopniowo przejmować rolę gwaranta dostaw energii elektrycznej. Wszelkie zmiany w tej kwestii powinny być rozłożone jednak w bardzo długim okresie w celu umożliwienia polskiemu przemysłowi dostosowania do nowych norm. Just Transition Fund może być interesującym narzędziem wspierania polskiej transformacji energetycznej, natomiast z całą pewnością nie będzie stanowić podstawowego źródła jej finansowania. Polska wciąż będzie musiała korzystać z innych źródeł wsparcia finansowego pochodzącego z UE oraz zmobilizować znaczne środki własne. Kwestia ta była już przedmiotem komentarza ZPP z dnia 28 stycznia 2020 r.
Z uwagą i z aprobatą śledzimy już dziś wszelkie próby unormowania sytuacji w zakresie energetyki odnawialnej, zmierzające do prawidłowego uregulowania problematyki związanej z procesem inwestycyjnym np. w lądowe elektrownie wiatrowe.
Niezwykle istotne miejsce w strategii przemysłowej znalazły kwestie dot. technologii cyfrowych. Zgadzamy się, że obszar ten odgrywa i odgrywać będzie szczególną rolę w okresie kryzysu związanego z epidemią COVID-19 jak i kolejnych latach. Może być ponadto jednym z filarów odbudowy gospodarki po kryzysie wywołanym pandemią koronawirusa.
Ponadto, polityka państw, jak i Komisji Europejskiej powinna zostać wobec tego przede wszystkim zaprojektowana tak, by gwarantować przedsiębiorcom stabilne i przewidywalne otoczenie regulacyjne oraz level playing field dla wszystkich uczestników cyfrowego ekosystemu. Kluczowa wydaje się ponadto jak najwyższa alokacja środków na rozwój cyfrowy w ramach najbliższej perspektywy finansowej UE.
Nasz niepokój budzą pojawiające się głosy dot. wprowadzenia tzw. podatku cyfrowego. ZPP konsekwentnie zaznacza, że usługi cyfrowe zwiększają konkurencyjność sektora MŚP na skutek cyfryzacji i co za tym idzie m.in. zwiększonej wydajności pracy oraz umożliwiają dostęp do nowych rynków. Jednostronne nałożenie podatku cyfrowego na przedsiębiorstwa europejskie, wobec braku takiego podatku w innych częściach świata, negatywnie wpłynie na możliwość konkurowania polskich i europejskich firm z przedsiębiorcami spoza UE (np. amerykańskimi, chińskimi czy indyjskimi).
Europejski przemysł, aby był konkurencyjny, musi być innowacyjny. Żeby z kolei spełnić ten warunek, musi mieć dostęp do najnowocześniejszej możliwej infrastruktury telekomunikacyjnej. Bardzo istotne jest zatem szybkie i efektywne wdrożenie standardu 5G, tak by nasz kontynent nie pozostał w tyle za innymi. Obecna sytuacja wymuszona epidemią COVID-19 pokazuje, jak istotna jest digitializacja zarówno gospodarki, jak i rozwiązań dla obywateli, łącznie z opieką zdrowotną, edukacją czy cyfrowymi urzędami. Dostępność infrastruktury dla przemysłu musi zatem iść w parze z zestawem usług publicznych świadczonych w trybie online.
Pragniemy także zaznaczyć, że plany działania dotyczące własności intelektualnej przewidujący ocenę potrzeby zaktualizowania ram prawnych, zapewnienie inteligentnego wykorzystania własności intelektualnej oraz skuteczniejszą walkę z kradzieżą własności intelektualnej nie mogą stanowić zagrożenia dla konkurencyjności, wykluczania innowacyjnych modeli biznesowych oraz ograniczania możliwości konkurowania europejskiego MŚP na arenie globalnej. Kolejne regulacje dla europejskich podmiotów, nie poprawią ich konkurencyjności.
Skala zmian, które mogą pojawić się w związku z nadchodzącym kryzysem gospodarczym, mogą zmienić perspektywę i znaczenie dla wdrożenia wielu z zapisów ujętych w Nowej Strategii Przemysłowej dla UE. Stąd z niezwykłą wnikliwością powinny być one analizowane przez partnerów społecznych i instytucje publiczne.
Związek Przedsiębiorców i Pracodawców
12.05.2020 Stanowisko ZPP ws. “Nowej Strategii Przemysłowej dla UE”
fot. Giampaolo Squarcina / ma lic. Flickr.com
