Ceny Transferowe.

08-07-2014

CENY TRANSFEROWE – ISTOTNE ZMIANY W POLSKICH PRZEPISACH DOTYCZĄCYCH PLANOWANIA PODATKOWEGO

W ostatnich latach zagadnienie cen transferowych coraz bardziej zyskuje na znaczeniu zarówno na szczeblu międzynarodowym, jak i krajowym. OECD przygotowało listę działań na lata 2014-2015, których celem będzie zapobieganie transferu zysków pomiędzy przedsiębiorstwami powiązanymi w celu unikania opodatkowania. Wzmożone działania na arenie międzynarodowej widoczne są już od roku 2013. W 2013 roku doszło również do zmian w polskich przepisach dotyczących cen transferowych. Gruntownej przebudowane poddane zostało rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 10 września 2009 roku w sprawie sposobu i trybu określania dochodów osób prawnych w drodze oszacowania oraz sposobu i trybu eliminowania podwójnego opodatkowania osób prawnych w przypadku korekty zysków podmiotów powiązanych (Dz. U. z 2009 r. Nr 160, poz. 1268 ze zm.) – dalej: „Rozporządzenie”. Istotą zmian było dostosowanie polskich przepisów dotyczących cen transferowych do międzynarodowych regulacji.

Pojęcie cen transferowych:

• Ceny transferowe to transakcje pomiędzy podmiotami powiązanymi (powiązania zarówno kapitałowe, jak i osobowe), które podlegają szczególnym regulacjom w przepisach prawa podatkowego.
• Podmiotami powiązanymi są podmioty powiązane kapitałowo bądź osobowo. Wskazać należy, że powiązania kapitałowe dotyczą nie tylko bezpośrednich (transakcje pomiędzy spółką, a udziałowcem), ale także powiązań pośrednich (np. powiązania przez wspólnego udziałowca), które zgodnie z przepisami ustawy mogą sięgać bardzo daleko. Przepisy podatkowe wprowadzają również pojęcie powiązań osobowych, i tak podmiotami powiązanymi mogą być podmioty mające wspólnego członka zarządu, powiązane poprzez rodzinę: małżonków (uwaga – powiązania nie ustają po rozwodzie), rodzeństwo, dzieci etc.
• W sytuacji wystąpienia powiązań podatnicy nie mają dowolności w ustalaniu cen pomiędzy podmiotami powiązanymi, tj. cena powinna być zawsze ustalona na takim poziomie, na jakim ustaliłyby ją podmioty całkowicie niezależne.

Obowiązek dokumentacyjny:

• Podmioty powiązane zobowiązane są do sporządzania dokumentacji podatkowej zawierającej informacje określone w przepisach prawa, w sytuacji gdy wartość transakcji przekroczy ustawowe progi.
• Najniższy próg dotyczy transakcji świadczenia usług (w tym usług finansowych, np. pożyczek, poręczeń) i wynosi 30.000 EUR.

Ryzyka związane z cenami transferowymi:

• W przypadku stwierdzenia przez organy podatkowe w toku prowadzonej kontroli, że cena ustalona pomiędzy podmiotami powiązanymi odbiega od wartości, jaką ustaliłyby podmioty niezależne, mają one prawo do oszacowania wartości transakcji, a w konsekwencji do określenia dochodu i zobowiązania podatkowego podatnika.
• Jeżeli podatnik był zobowiązany do sporządzenia dokumentacji podatkowej, a takowej nie przedstawił w ciągu siedmiu dni od żądania organu, wartość dochodu wymierzonego dodatkowo podatnikowi podlega opodatkowaniu według sankcyjnej 50% stawki podatku (dotyczy zarówno wymiaru dla osób fizycznych, jak i osób prawnych).
• Ryzyko cen transferowych dotyczy również nieodpłatnego udzielania pożyczek (także zaniżonego oprocentowania oraz zbyt rozciągniętych w czasie terminów płatności odsetek), nieodpłatnego udzielania gwarancji, poręczeń, a także nieodpłatnego świadczenia usług.
• Jeżeli wartość wymierzonego dodatkowo zobowiązania podatkowego przekroczy tzw. ustawowy próg (tj. pięciokrotność najniższego wynagrodzenia), osoby odpowiedzialne za rozliczenia podatkowe (najczęściej członkowie zarządów) będą podlegać odpowiedzialności za przestępstwo karnoskarbowe.

Zasadnicze zmiany w Rozporządzeniu:

• zmiana sposobu ustalania ceny transferowej – zamiast dotychczasowej hierarchii metod, wprowadzono obowiązującą w regulacjach OECD zasadę metody najbardziej właściwej dla transakcji (tzw. Best method rule);
• wprowadzono Rozdział 5a wyłącznie dotyczący całkowicie restrukturyzacji, które do tej pory przeprowadzane były bardzo często bez zwracania jakiejkolwiek uwagi na przepisy dotyczące cen transferowych. Zgodnie z przepisami tego rozdziału, organy podatkowe mają prawo badania zgodności warunków ustalonych lub narzuconych w ramach restrukturyzacji działalności pomiędzy podmiotami powiązanymi z warunkami, jakie ustaliłyby pomiędzy sobą podmioty niezależne. Restrukturyzację zdefiniowano jako przeniesienie pomiędzy podmiotami powiązanymi istotnych ekonomicznie funkcji lub aktywów, lub ryzyk. W przypadku braku ekonomicznego uzasadnienia restrukturyzacji organy podatkowe mają prawo kwestionować jej prawidłowość. Przepisy nie wskazują, jaki powinien być skutek takiego kwestionowania, jednak jedynym rozwiązaniem wydaje się tutaj oszacowanie przychodu w postaci ceny, jaką ustaliłyby podmioty niepowiązane, gdyby przeprowadzały taką transakcję;
• UWAGA!!! – zaimplementowanie powyższych zmian oznacza konieczność przeprowadzania dodatkowych analiz przy wdrażaniu wszelkich zmian w strukturze prowadzonej działalności, mających na celu zmniejszenie obciążeń podatkowych.

Reasumując, polskie władze podążają za międzynarodowymi trendami i dążą do uszczelnienia
i doprecyzowania regulacji w zakresie cen transferowych. Ta tendencja ma też odzwierciedlenie w postępowaniach kontrolnych prowadzonych przez organy administracji podatkowej i skarbowej. Transakcje pomiędzy podmiotami powiązanymi praktycznie w każdym roku stanowią, zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Finansów, jeden z priorytetów kontroli.

Wskazać należy na wzrastającą skuteczność kontroli skarbowych i podatkowych. Według danych Departamentu Kontroli Skarbowej z roku na rok wzrasta skuteczność kontroli (już w 2013 r. przekroczyła ona 80%). Jednocześnie rok do roku rośnie średnia kwota tzw. przypisu na kontrolę.

Kluczowymi zagadnieniami z punktu widzenia podatnika stają się:

• posiadanie stosownej dokumentacji cen transferowych (celem uniknięcia sankcyjnych 50% stawek podatku w przypadku braku takiej dokumentacji i stwierdzenia nieprawidłowości w transakcjach pomiędzy podmiotami powiązanymi);
• przeprowadzanie analiz benchmarkowych celem potwierdzania prawidłowości ustalania cen pozwalających na zminimalizowanie ryzyka kwestionowania tych transakcji przez organy podatkowe;
• bieżące doradztwo podatkowe przy wszelkiego rodzaju działaniach restrukturyzacyjnych (obecnie będą one w naszej ocenie wyjątkowo narażone na kontrole podatkowe i skarbowe).

Jeśli macie Państwo pytania dotyczące zaprezentowanych zagadnień lub na temat innych kwestii związanych z planowaniem podatkowym, pozostaję do Państwa dyspozycji.

Marcin Bazylczuk – Radca Prawny, Doradca Podatkowy, Starszy Prawnik
Kamil Kowalik – Doradca Podatkowy, Starszy Prawnik

Bieniak, Wielhorski, Wojnar.
Adwokaci i Radcowie Prawni. Spółka Partnerska
e-mail: k.kowalik@bwwlaw.pl
tel.: +48 22 420 59 00
fax.: +48 22 420 59 10
ul. Sienna 39
00-121 Warszawa