Stanowisko ZPP dot. realizacji ustawy

Warszawa, 19 czerwca 2013 r.

SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja

Komisja Polityki Społecznej i Rodziny
Podkomisja stała do spraw rynku pracy
Pani Przewodnicząca Podkomisji
Izabela Katarzyna Mrzygłocka

Szanowna Pani, Szanowni Państwo.

Serdecznie dziękujemy za dotrzymanie słowa i ponowne podjęcie tematu tak ważnej dla przedsiębiorców ustawy tj. o umorzeniu należności względem ZUS. Tym razem jednak wspólne spotkanie następuje nie dla uściślenia brzmienia ustawy, ale dla określenia praktycznej jej realizacji od dnia wejścia w życie, czyli od dnia 15.01.2013 r.

Wprawdzie od daty tej upłynęło niewiele ponad 5 m-cy – co w odniesieniu do uprawnionej możliwości składania wniosków o umorzenie przez 24 m-ce nie wyczerpuje nawet ¼ ustawowego czasu – jednakże wskutek zawiłości indywidualnych sytuacji przedsiębiorców, stopnia skomplikowania ustawy, szerokiego gremium beneficjentów i ich podziału – spotkanie takie było wielce oczekiwane.

Jak zaznaczono, od dnia wejścia w życie przedmiotowej ustawy upłynęło niewiele czasu, jednakże okres ten daje już możliwości przekazania wstępnego rozeznania co do zakresu trudności napotykanych przez przedsiębiorców przy korzystaniu z ustawy. Wynikało to z zadawanych pytań i konieczności udzielania wyjaśnień, w tym z dodatkowym dopytaniem w ZUS.

Odpowiedzi na pytania i wyjaśnienia wątpliwości następowały po konsultacjach z naszymi prawnikami, a w szczególnych przypadkach dodatkowo po konsultacjach w jednostkach ZUS lub Centrali.

Dodatkowo dla ułatwienia Biuro Interwencji ZPP opracowało listę odpowiedzi na szczególnie ważne i powtarzające się zapytania, które wraz poradami co do istoty korzystania z ustawy, ZPP publikuje na swoich stronach internetowych.

Wprawdzie nie jesteśmy adwokatem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jednakże byłoby niewłaściwym przemilczenie faktu, że ZUS jako jednostka odpowiedzialna za rzetelne wdrożenie ustawy, stara się – poprzez przygotowanie i umieszczanie na swoich internetowych witrynach informacyjnych  kwintesencji procedur abolicyjnych oraz wykazu odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania – ułatwić przedsiębiorcom  podjęcie czynności dla uzyskania umorzenia.

Zarówno w zgromadzonym przez ZPP zestawie pytań i wątpliwości oraz w publikowanych materiałach ZUS-u daje się zauważyć prawie analogiczny trend artykułowanych niejasności. Z reguły wynikają one z nieznajomości ustawy czy jej niewłaściwej interpretacji, ale też z nieukrywanego strachu przed odmiennym w odniesieniu do intencji ustawodawcy, zachowaniem poszczególnych jednostek organizacyjnych ZUS, przy  faktycznym umarzaniu zobowiązań.

Zgłaszane pytania i podnoszone uwagi można zgrupować następująco:

1. Na czym polega, kogo i jakiego okresu oraz jakich zobowiązań dotyczy abolicja?
2. W jakiej formie, kiedy, gdzie składać wnioski o umorzenie i jakie dokumenty należy do nich dołączyć?
3. Kto może wniosek złożyć, a komu prawo jego złożenia nie przysługuje?

W odniesieniu do powyższych pytań, wyjaśnienia były przez przedsiębiorców przyjmowane i w konsekwencji wnioski były i są przez nich składane prawidłowo.

W tym miejscu odnośnie dołączanych do wniosku dokumentów, należy przyjąć z uznaniem, że z naszych informacji wynika, że od czynnych przedsiębiorców nie mających postępowań egzekucyjnych, ZUS poza samym wnioskiem nie wymaga żadnych dodatkowych dokumentów. Ewentualne uzupełnienie może nastąpić dopiero po negatywnej decyzji KE, czyli uznaniu, że umorzenie jest jednak pomocą publiczną.

Kontrowersyjnymi, zdaniem niektórych przedsiębiorców, są zachowania ZUS wobec obarczonych postępowaniami egzekucyjnymi , które mimo ich zawieszenia są prowadzone nadal.

Wyjaśnienia do powyższego sprowadzają się do faktów prawnych i potwierdzają, że samo złożenie wniosku o umorzenie, powoduje równocześnie zawieszenie postępowania egzekucyjnego do chwili prawomocności decyzji o umorzeniu lub odmowie umorzenia, wskutek czego do czasu uzyskania takiej decyzji egzekucja jest dalej prowadzona, ale środki z niej uzyskane odkładane są do depozytu.  Po wydaniu decyzji o umorzeniu z chwilą jej uprawomocnienia, następuje odstąpienie od egzekucji, a środki z depozytu będące własnością przedsiębiorcy mogą być zagospodarowane wg jego woli.

Wiele dyskusji z przedsiębiorcami wywołał fakt żądania od rozliczających się w formie ryczałtu lub karty podatkowej takich samych dokumentów jak w przypadku przedsiębiorców rozliczających się odmiennie. Inaczej – stawiano ZUS-owi zarzut, że rozliczający się wg karty czy ryczałtu są traktowani jak przedsiębiorcy.

Wydaje się, że wyjaśnienia i logika trafiła do przekonania większości przedsiębiorców i  sprawa stała się jasna. Gdyby tak rozliczających się nie traktowano jak przedsiębiorców, nie byliby uprawnieni do korzystania z ustawy umorzeniowej. Ustawa natomiast nie rozróżnia przedsiębiorców spod względem rozliczenia z fiskusem czy uprawianego zawodu.

Fałszywym alarmem były również informacje o nie stosowaniu ustawy wobec spółek cywilnych czy nie przyjmowaniu wniosków  od osób, na które nie została jeszcze przeniesiona odpowiedzialność za długi osoby trzeciej czy spadkowe.

Wyjaśnienia pozwoliły zrozumieć, że spółka cywilna jako forma organizacyjna nie korzysta z ustawy, a jedynie jej wspólnicy. Zrozumiałym jest również fakt, że osoby, na które nie przeniesiono jeszcze odpowiedzialności za długi innych, nie są zobowiązanymi wobec ZUS i mogą skorzystać z ustawy dopiero po uzyskaniu takiej decyzji.

Inną grupę stanowią wątpliwości czy kontrowersje odnośnie pytań i działań ZUS odnośnie opłaconych już składek.  Można je ująć w poniższych grupach:

1. Czy można wnosić o umorzenie opłaconych składek i jednocześnie żądać ich zwrotu?
2. Czy płatnicy otrzymają zwroty składek za pracowników, którym umorzono zobowiązania?

Z wyjaśnień wynika jednoznacznie, że żadnych zwrotów nie ma i nie będzie. Jest to o tyle logiczne, że każdy przedsiębiorca który dokonał wpłaty prawidłowo, uzyskałby tytuł do zwrotu składek za okres objęty ustawą.

W przypadku płatników nieopłacone prawidłowo za pracownika składki nie podlegają zwrotowi wręcz w takim przypadku powstaje wymóg ich uzupełnienia do prawidłowej wysokości.

Powyższe potwierdza wcześniejsze stwierdzenia, że ustawa jest potrzebna i na dzień dzisiejszy, jak wynika z docierających do naszego Związku informacji od Jej beneficjentów, bez większych trudności w możliwym obecnie zakresie realizowana.

Rzekome nieprawidłowości z reguły wynikają z nieznajomości ustawy czy błędnie przekazywanych opisów sytuacji, które w przypadku każdego z przedsiębiorców mogą mieć inne podstawy i odniesienia, jednak w znakomitej większości udało się je wyjaśnić i rozwiązać na bieżąco posiłkując się zapisami samej ustawy. 

Dodatkowo należy nadmienić, że notyfikacja ustawy spowodowała podział przedsiębiorców i rozłożenie umorzeń na dwie grupy.

Oczekujący na zakończenie notyfikacji, są już zmęczeni i poddenerwowani wydłużającym się czasem jej trwania i faktem, że ich sytuacja nie jest jasna, ponieważ po złożeniu wniosku wszystkie postępowania są zawieszane do czasu decyzji Komisji Europejskiej.

W tym miejscu wnosimy o wsparcie naszych działań na rzecz przyśpieszenia prac w Komisji Europejskiej niezbędnych dla wydania stosownej decyzji.

Pomocniczo, w ramach zasygnalizowanej wcześniej współpracy – w każdym momencie, o ile tylko zaistnieje taka potrzeba, jesteśmy gotowi dzielić się naszą wiedzą wynikającą z doświadczenia i znajomości problemów małych i średnich firm, szczególnie w zakresie objętym w/w ustawą umorzeniową.      

Dziękujemy serdecznie za zainteresowanie dotychczasowym stanem realizacji ustawy opublikowanej w Dz. U. z 2012 r., poz. 1551., która wielu byłym przedsiębiorcom umożliwi założenie nowej działalności, a po zrealizowaniu Ustawy w pełnym zakresie, pozwoli również tysiącom firm i rodzin przetrwać trudną sytuację gospodarczą i powrócić do normalnego funkcjonowania, czego oczekują od dawna z niecierpliwością.

Dorota Wolicka