Newsletter ZPP
Warszawa, 21 maja 2021 r.
ZPP: administracja publiczna jest przerośnięta, a odpowiedzialni za państwo urzędnicy zarabiają za mało
Dyskusja o nadmiernym zatrudnieniu w sektorze publicznym toczy się od wielu lat i – jak się wydaje – niemal każdy kolejny rząd stawia sobie za cel co najmniej częściowe „odchudzenie” państwa. Mimo to, liczba osób pracujących w sektorze administracji publicznej pozostaje od lat na podobnym poziomie. Jednocześnie, produktywność administracji konsekwentnie spada. Pandemia COVID-19 i analiza sposobu dopasowania się poszczególnych urzędów i organów administracji do modelu funkcjonowania przynajmniej częściowo zdalnego, wydaje się uwidaczniać, że w skali całego sektora mamy do czynienia z przerostem zatrudnienia o ok. 10%.
– Jednym ze skutków pandemii, poza wszystkimi jej dramatycznymi konsekwencjami, będzie optymalizacja procesów – twierdzi Marcin Nowacki, wiceprezes ZPP – Tryb pracy zdalnej bardzo dobrze pokazuje efektywność zespołów i poszczególnych ich członków. Dobrze byłoby, gdyby również w administracji publicznej dokonano takiej analizy i zidentyfikowano obszary, w których mamy do czynienia z ewidentnym przerostem zatrudnienia. Według dostępnych analiz można szacować, że w skali całej administracji przerost ten sięga ok. 10%.
Zdaniem ekspertów ZPP, nadmierna liczba pracowników sektora publicznego prowadzi do zmniejszenia ich efektywności i pewnego rozmycia odpowiedzialności za realizowane zadania. Komplikujące się wewnętrzne struktury złożone z wielu osób utrudniają jasne przypisanie zakresów obowiązków i bieżące zarządzanie. Równolegle, w okresie postpandemicznym gospodarka będzie potrzebowała impulsu wspierającego produktywność. Jednym ze sposobów na to jest bardziej efektywna alokacja siły roboczej, tj. przepływ pracowników z sektorów gospodarki mniej produktywnych do sektorów bardziej produktywnych.
Redukcji etatyzacji w administracji publicznej powinna, zdaniem ZPP, towarzyszyć zmiana modelu ich wynagradzania. Jak wynika z przedstawionej analizy, wynagrodzenia w sektorze publicznym w bardzo dużym stopniu odbiegają (in minus) od wynagrodzeń w sektorze prywatnym, co rodzi szereg konsekwencji. Niektóre z nich mają charakter prestiżowy, związany np. z tym, że najważniejsi urzędnicy i politycy w państwie zarabiają znacznie mniej, niż ich odpowiednicy z innych krajów. Inne wiążą się wręcz z zagrożeniem dla bezpieczeństwa państwa, jak np. w przypadku wynagrodzeń służby zagranicznej.
– Nie jest to racjonalne, że obciążony gigantyczną odpowiedzialnością wiceminister zarabia na swoim stanowisku nawet kilkukrotnie mniej, niż mógłby zarobić na rynku. Nie wspominając już nawet o tym, że czasem wyżej niż on sam uposażeni są jego podwładni – podkreśla Jakub Bińkowski, dyrektor Departamentu Prawa i Legislacji ZPP – Uważamy, że trzeba jasno powiązać wynagrodzenia najważniejszych urzędników i polityków z przeciętnym wynagrodzeniem w gospodarce, tak by jakkolwiek odpowiadały one realiom rynkowym.
Eksperci ZPP sugerują zatem, by najważniejsze osoby w państwie (prezydent, premier i marszałek sejmu) zarabiali co najmniej dziesięciokrotność przeciętnego wynagrodzenia za pracę. Ministrowie mieliby zarabiać siedmiokrotność tego wskaźnika, a wiceministrowie – sześciokrotność. Na tym samym poziomie, co wiceministrowie, wynagradzana powinna być zdaniem ekspertów ZPP Pierwsza Dama.
Zobacz: 21.05.2021 Memorandum ZPP ws. zatrudnienia i zarobków w administracji publicznej
