Współpraca naukowców i przedsiębiorców?

Nauka i biznes to dwa odrębne obszary. Występują jednak istotne przesłanki ku wdrażaniu działań mających na celu zwiększanie i zacieśnianie wzajemnej współpracy pomiędzy przedsiębiorcami i naukowcami – to jedna z głównych tez jakie wynikają z Raportu WEI „Przyszłość polskiej nauki – potencjał i bariery współpracy biznesu z nauką”. Publikacja została opracowana i przygotowana przez ekspertów WEI, pod kierunkiem dr hab. Dominiki Maison, prof. Uniwersytetu Warszawskiego. W konferencji wziął udział Wicepremier, Jarosław Gowin, który komentował raport Fundacji.

Zarówno biznes, jaki i nauka mogą skorzystać z potencjału, który tkwi w każdej z tych dziedzin. W tym kontekście niezbędna jest zmiana przepisów, ale także zrozumienie wzajemnej specyfiki i istoty działalności naukowej oraz prowadzenia biznesu. Przedsiębiorcy i badacze muszą skierować dotychczasowe podejście na inne tory, zmienić styl pracy i obszary działania. To pozwoli na osiągnięcie obopólnych korzyści – powiedziała podczas konferencji prasowej dr hab. Dominika Maison, prof. UW.

Jak wynika z Raportu aż 25 proc. absolwentów twierdzi, że zdobycie wyższego wykształcenie nie ma przełożenia na wykorzystywanie posiadanej wiedzy w praktyce. System nauczania na poziomie uczelni wyższych, w odniesieniu do zdobycia umiejętności przydatnych w pracy, wypada szczególnie niekorzystnie w obrębie nauk społecznych. 54 proc. absolwentów kierunków prawnych i 63 proc. kierunków społecznych bardzo negatywnie ocenia system szkolnictwa wyższego w tych dziedzinach. Innego zdania są natomiast respondenci kierunków medycznych i biologicznych. Ponad 80 proc. absolwentów obu grup twierdzi, że studia miały istotne znaczenie w przygotowaniu do wykonywanego zawodu. Na uwagę zasługuje również kwestia dopasowania umiejętności absolwentów do wymagań jakie stawia rynek pracy. Pracodawcy wskazują na duży niedobór wśród młodych ludzi takich kompetencji jak analityczne myślenie, zdolność rozwiązywania problemów oraz samodzielność.

Zarówno Polacy, jak i przedsiębiorcy mają negatywne przekonania na temat polskiej nauki. Duża część tej grupy postrzega prowadzone badania naukowe jako nieinnowacyjne, nieprzydatne i oderwane od rzeczywistości.Mimo to, zrealizowane dla WEI badania pokazują, że 90 proc. Polaków i 87 proc. przedsiębiorców uważa, że nauka może stymulować rozwój innowacji w biznesie, obok takich czynników, jak zmieniające się potrzeby konsumentów (analogicznie 91 i 85 proc.) oraz chęć zwiększania zyskowności przedsiębiorstw (88 i 85 proc).

W kontekście omawianego problemu, WEI, w niniejszej publikacji, odniosła się także do kwestii finansowania badań z pieniędzy publicznych. Zaprezentowane dane pokazują, że Polacy w większym stopniu opowiadają się za dotowaniem ze środków publicznych badań aplikacyjnych niż podstawowych i z dziedzin bezpośrednio użytecznych społecznie, jak medycyna (80 proc. ankietowanych), nauki techniczne (72 proc.) oraz informatyka (70 proc.).

Analiza przeprowadzonych badań pozwala wskazać na główne bariery współpracy między przedsiębiorcami a przedstawicielami świata nauki, wśród których należy wyróżnić:

• negatywny wizerunek nauki i naukowców, którzy zdaniem przedsiębiorców nie rozumieją pytań i celów biznesowych, które są im stawiane,
• postrzeganie małych realnych korzyści biznesowych wynikających ze współpracy z naukowcami (52 proc. przedsiębiorców),
• przekonanie o asymetrii transferu korzyści – 1/5 przedsiębiorców uważa, że naukowcy mogliby więcej skorzystać na omawianej współpracy niż oni sami),
• negatywne doświadczenia biznesu w kontakcie z nauką – 1/3 przedsiębiorców wskazuje na brak przełożenia efektów współpracy z naukowcami na ich biznes).

Pomimo wymienionych barier, zastrzeżeń i trudności, społeczeństwo i przedsiębiorcy uważają, że poszukiwanie rozwiązań mających na celu nawiązywanie i rozwijanie współpracy pomiędzy nauką a biznesem, może przynieść korzyści dla każdej ze stron.

Aby zwiększyć współpracę pomiędzy nauką a biznesem konieczne jest zatem wprowadzenie zmian, które będą stymulowały większą otwartość instytucji naukowych na tę współpracę praz wyposażą absolwentów w kompetencje niezbędne w biznesie. Są to zmiany w trzech głównych obszarach:

• zmiany kryteriów oceny jednostek i pracowników wyższych uczelni, tak aby promować zaangażowanie naukowców i instytucji naukowych w badania aplikacyjne i realizowane we współpracy z biznesem,
• zmiany w obszarze finansowania badań naukowych, tak aby więcej finansowania badań było przeznaczane na badania aplikacyjne i realizowane we współpracy z przedsiębiorcami, których obszar będzie definiowany oddolnie, poprzez potrzeby przedsiębiorców,
• system edukacji, tak aby absolwenci byli wyposażeni w umiejętności i kompetencje niezbędne we współczesnym świecie biznesowym – aby tak się działo niezbędna jest współpraca przedsiębiorców z uczelniami wyższymi w procesie edukacji.

Zwiększenie potencjału współpracy nauki z biznesem jest możliwe. Uczelnie wyższe powinny zintensyfikować działania mające na celu trenowanie umiejętności w miejsce przekazywania wiedzy oraz być bardziej otwarte na zatrudnianie praktyków. Dla uczelni ważna jest współpraca z firmami i innymi instytucjami pozaakademickimi – powiedział Prof. Robert Gwiazdowski, Prezes WEI. – Zmian wymaga również finasowanie działalności badawczej. Ta kwestia pozostawia wiele do życzenia, bowiem wiele środków przeznaczane jest na badania podstawowe i prace teoretyczne nie uwzględniające ich praktycznego zastosowania ani użytkowania – dodał.

Raport przygotowany na zlecenie Warsaw Enterprise Institute ujmuje szereg czynników związanych z dużym ograniczeniem wzajemnych zależności pomiędzy światem nauki i biznesu. Stworzenie i wdrożenie programu stymulującego współpracę w tym zakresie jest możliwe pod warunkiem wyeksponowania, a przede wszystkim zrozumienia barier oraz korzyści płynących dla każdej ze stron.

Raport WEI_Przyszłość polskiej nauki

Fot. Gianpierre Soto/na lic. Creative Commons/ flickr.com