Warszawa, 24 kwietnia 2021 r. 

KOMENTARZ ZWIĄZKU PRZEDSIĘBIORCÓW I PRACODAWCÓW: DOBRZE, ŻE OTWIERAMY GOSPODARKĘ, ALE POTRZEBNE PRZYSPIESZENIE DLA FITNESS I GASTRONOMII

Związek Przedsiębiorców i Pracodawców od początku pandemii COVID-19 jest środowiskiem najsilniej sprzeciwiającym się lockdownowi, a w okresach obowiązywania restrykcji – opowiadającym się za jak najszybszym otwieraniem gospodarki. Uważamy, że ograniczanie możliwości funkcjonowania firm nie jest skutecznym modelem walki z epidemią. Niezależnie od tego, że część sektorów pozostaje w zamknięciu od jesieni 2020 roku, Polska i tak musiała zmierzyć się z trzecią falą pandemii.

Akcja szczepień, warunki pogodowe oraz naturalny rytm epidemii powodują, że liczba zachorowań spada, a sytuacja w systemie opieki zdrowotnej – choć nadal trudna i wymagająca – zaczyna się powoli normować. Powiązany z tym, ewidentny komunikacyjny zwrot w kierunku luzowania obostrzeń, który obserwujemy w ciągu ostatnich kilkunastu dni, z pewnością nas cieszy. Uważamy, że nie stać nas na kontynuowanie pomocowych transferów finansowych dla firm. Słusznie zatem, że coraz odważniej rozmawiamy o tempie i harmonogramie odmrażania gospodarki. Mimo pozytywów, niepokoić musi jednak wciąż restrykcyjne podejście do kwestii otwarcia najbardziej poszkodowanych przez pandemię branż, takich jak fitness czy gastronomia.

Z pojawiających się w przestrzeni medialnych wypowiedzi można wnioskować, że choć niedługo po weekendzie majowym życie społeczno-gospodarcze może w pewnej części wrócić do normy, to na powrót w jakiejkolwiek formie do restauracji, czy klubów fitness, przyjdzie nam poczekać znacznie dłużej. Zastrzec trzeba, że są to akurat sektory, którym możliwość normalnego funkcjonowania odebrano na najdłuższy czas. Co więcej, są one zbudowane głównie z przedstawicieli polskiego małego i średniego biznesu, pozbawionego gigantycznego zaplecza kapitałowego.

Trudno nam zrozumieć przyczyny, dla których decyzja o umożliwieniu funkcjonowania tych sektorów miałaby zostać podjęta tak późno. Wśród rozmaitych badań wskazujących na miejsca, w których najczęściej dochodzi do zakażeń, znajduje się również wiele takich, które wprost wskazują na siłownie i restauracje, jako lokalizacje, w których wirusem zarażamy się bardzo rzadko. Obie te kategorie miejsc udowodniły w ubiegłym roku, że są w stanie bezpiecznie działać w warunkach podwyższonego rygoru sanitarnego – a akurat na siłowniach tego rodzaju standardy (związane m.in. z dezynfekcją sprzętu do ćwiczeń) obowiązywały jeszcze na długo przed pandemią.

W przypadku restauracji z kolei,  istnieje możliwość wprowadzenia limitu przyjmowanych gości, czy też – w  wariancie minimum – dopuszczenia choćby możliwości funkcjonowania ogródków, racjonalnego również w kontekście pojawiających się coraz częściej głosów o bezcelowości obowiązku zakrywania twarzy maską na świeżym powietrzu.

Uwagę zwraca fakt, że najnowsze badania naukowe sugerują, że brak aktywności fizycznej może w jeszcze większym stopniu przyczyniać się do ciężkich przebiegów COVID-19, niż choćby otyłość. Utrzymywanie siłowni w zamknięciu naturalnie doprowadza do spadku aktywności wśród tych osób, które do tej pory podejmowały ją regularnie, a jednocześnie utrudnia podjęcie aktywności tym, którzy z uwagi na negatywne konsekwencje lockdownu (siedząca praca zdalna wykonywana z domu, brak ruchu fizycznego związanego choćby z przemieszczaniem się do biura) chcieliby zacząć ćwiczyć.

Mając na uwadze wszelkie powyższe uwarunkowania, ZPP stoi na stanowisku, że otwarcie siłowni i restauracji powinno być jednym z priorytetowych elementów programu otwarcia gospodarki. Nie znajdujemy powodu, dla którego podmioty te miałyby pozostawać w niemal całkowitym zamknięciu. Sytuacja ta generuje negatywne skutki zarówno dla samych firm, jak i dla dobrostanu i zdrowia obywateli, którzy mają ograniczone możliwości podejmowania aktywności fizycznej, czy bezpiecznego spotykania się z innymi.

Zobacz: 24.04.2021 Komentarz ZPP Dobrze, że otwieramy gospodarkę, ale potrzebne przyspieszenie dla fitness i gastronomii

 

Fot. Prostock-studio / Adobe Stock

Warszawa, 23 kwietnia 2021 r. 

Europejska płaca minimalna – zduszenie unijnej gospodarki
w kluczowym momencie wyjścia z kryzysu

Europejska dyrektywa w sprawie płacy minimalnej będzie szkodliwa dla rynku pracy i gospodarki europejskiej. Co więcej, dyrektywa może pogorszyć sytuację najbardziej narażonych pracowników, utrudnić UE wyjście z trwającego kryzysu i zakłócić dobrze funkcjonujące systemy rokowań zbiorowych – to główne powody, dla których Związek Przedsiębiorców i Pracodawców wraz SME Connect oraz European Enterprise Alliance współorganizował dnia 23 kwietnia br. Okrągły Stół nt. Europejskiej Płacy Minimalnej.

Okrągły stół stanowił platformę wymiany doświadczeń i opinii dla polskich, europejskich i światowych organizacji, które rzuciły nowe światło na propozycję Komisji Europejskiej. Negatywny wpływ na firmy dotknięte kryzysem, marginalizacja najbardziej wrażliwych pracowników, a także rosnąca liczba zatrudnionych nieformalnie to jedynie część faktycznych skutków dyrektywy, które zostały zbagatelizowane przez Komisję. Dlatego w trakcie dyskusji poruszono także aspekt kompetencji Komisji w dziedzinie wynagrodzeń, kwestii braku płacy minimalnej w poszczególnych krajach Unii, czy też wpływ dyrektywy na konkurencyjność europejskiej gospodarki na światowych rynkach.

W trakcie wydarzenia opublikowany został list ws. Europejskiej Płacy Minimalnej, skierowany do przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen, przewodniczącego Parlamentu Europejskiego Davida Marii Sassoli oraz przewodniczącego Rady Europejskiej Charlesa Michela. Sygnatariuszami apelu wyrażającego sprzeciw względem europejskiej płacy minimalnej jest 25 polskich i europejskich instytucji, wśród których znajdują się organizacje pracodawców, stowarzyszenia, a także think tanki.

Inicjatorzy listu stanowczo podkreślają, że Unia Europejska powinna pozostać miejscem wolności i współpracy, gdzie żadnemu państwu członkowskiemu nie są narzucane praktyki innych państw UE. Sygnatariusze wskazują również, że propozycja europejskiej płacy minimalnej jest nastawiona na realizację celów politycznych i przy tym nie uwzględnia rzeczywistych skutków wprowadzanych regulacji, które w negatywny sposób wpłyną przede wszystkim na tych, którym dyrektywa miała pomóc – czyli na osoby najmniej zarabiające.

 

Zobacz:  23.04.2021 List ws. Europejskiej Płacy Minimalnej

 

Fot. Free-Photos / pixabay.com

Warszawa, 22 kwietnia 2021 r. 

 

KOMENTARZ ZWIĄZKU PRZEDSIĘBIORCÓW I PRACODAWCÓW: PRZEDSIĘBIORCY POWINNI MIEĆ SWOBODĘ W DECYDOWANIU O AKCEPTOWANYCH METODACH PŁATNOŚCI

 

ZPP, doceniając i wspierając rozwój bezgotówkowych form płatności w Polsce, pozostaje zdeklarowanym przeciwnikiem pomysłów eliminowania czy sztucznego ograniczania obiegu gotówki w gospodarce. Uważamy, że wycofanie gotówki wiązałoby się z istotnym zagrożeniem dla bezpieczeństwa państwa i prywatności obywateli. Dlatego też byliśmy konsekwentnymi oponentami wszelkiego rodzaju inicjatyw nakazujących stosowanie form bezgotówkowych, czy poszerzających taki obowiązek. Uważamy, że likwidacja gotówki jest groźna dla państwa i naraża je na szereg trudnych do przewidzenia ryzyk, zwłaszcza w kontekście dynamicznie zmieniającej się sytuacji międzynarodowej.

Równolegle, stoimy na stanowisku że wybór akceptowanych w danym punkcie metod płatności powinien znajdować się w wyłącznej gestii przedsiębiorcy. Poziom akceptowania płatności bezgotówkowych, również w mniejszych punktach handlowych i usługowych, rósł w ostatnich latach całkowicie organicznie, wspierany przez działania instytucji takich jak Fundacja Polska Bezgotówkowa. Przedsiębiorcy dostrzegli wartość w dostępności terminali i podejmowali autonomiczne decyzje o uwzględnieniu możliwości dokonywania płatności kartą. W konsekwencji, Polska stała się pod tym względem jednym z europejskich liderów.

Reasumując: jesteśmy przeciwnikami likwidacji gotówki i zwolennikami dowolności w zakresie doboru akceptowanych przez przedsiębiorcę form płatności. Tym samym, pragniemy zwrócić uwagę na niebezpieczeństwa, które wynikać mogą z przyjęcia podejścia jedynie częściowo zbieżnego z naszym – tj. wspierającego obrót gotówkowy, przy  jednoczesnym wprowadzaniu obliga akceptowania tej formy płatności. Propozycję zmierzającą w tym kierunku zawarł Narodowy Bank Polski w swoich uwagach do projektu nowelizacji ustawy o usługach płatniczych.

NBP zaproponował, by do projektu, dotyczącego generalnie zasad funkcjonowania Biur Usług Płatniczych, dodać przepisy zakazujące akceptantom odmówienia przyjęcia zapłaty gotówką. Katalog wyłączeń odnosiłby się wg koncepcji NBP do  działalności w internecie, działalności prowadzonej bez obecności personelu, oraz imprez masowych.

Rozumiejąc kierunek wsparcia obrotu gotówkowego i zabezpieczenia jego funkcjonowania, zwracamy uwagę na różnorodność konsekwencji ewentualnego zrealizowania tej propozycji w odniesieniu do rozmaitych typów i modeli biznesowych. Z punktu widzenia właściciela sklepu lub punktu usługowego, uchwalenie tego rodzaju przepisów oznaczałoby limitowanie swobody w zakresie wyboru akceptowalnych metod płatności, poprzez wprowadzenie obowiązku akceptowania płatności gotówkowych.

To, co w tego rodzaju przypadkach może być pewnym (bardziej lub mniej uciążliwym) ograniczeniem, w przypadku innych modeli generuje daleko idące komplikacje. W przypadku szeregu modeli biznesowych standardowo stosowaną metodą płatności jest płatność bezgotówkowa, co bezpośrednio wpływa na funkcjonalność i wygodę korzystania z określonych produktów i usług. Obowiązek akceptowania płatności gotówkowych może być w ich przypadku istotną barierą, a w niektórych wypadkach – wręcz absurdem. Płatności bezgotówkowe są powszechnie przyjętym standardem m.in. w przypadku automatów vendingowych, kas samoobsługowych, czy niektórych platform usługowych.

Podsumowując, ZPP – opowiadając się za utrzymaniem obrotu gotówkowego i przeciwko jakimkolwiek próbom likwidacji fizycznego obiegu pieniądza w gospodarce – zwraca uwagę, że obowiązek przyjmowania płatności gotówką może wywołać szereg nieprzewidzianych konsekwencji, a w przypadku niektórych typów biznesów znacznie ograniczyć funkcjonalność lub wygodę korzystania po stronie użytkownika. Stoimy na stanowisku, że to przedsiębiorcy powinni ważyć korzyści i ryzyka wynikające z dopuszczania bądź niedopuszczania określonych metod płatności w swoich firmach, i móc podejmować w tym zakresie decyzje zgodnie z własnym osądem.

 

Zobacz: 22.04.2021 Komentarz ZPP Przedsiębiorcy powinni mieć swobodę w decydowaniu o akceptowanych metodach płatności

 

Fot. jarmoluk / Pixabay.com

Warszawa, 22 kwietnia 2021 r.

 

Aktualności Forum Energii i Środowiska ZPP
01.04 – 14.04.2021 r.

 

Aukcje OZE 2021

Prezes URE ogłosił harmonogram aukcji na 2021 rok. Pierwsza aukcja odbędzie się  już 26 maja i będzie dedykowana instalacjom biogazowym. Harmonogram został już uzgodniony z Ministrem Klimatu i Środowiska i zgodnie z zapowiedzią URE i Ministerstwa, wszystkie aukcje zostaną przeprowadzone do końca czerwca br.

W terminie od 26 maja do 11 czerwca 2021 roku zaplanowano przeprowadzenie ośmiu aukcji, z czego siedem dotyczyć będzie nowych instalacji. Niezwykle istotne z punktu widzenia zwiększenia podaży zielonej energii będą aukcje dla lądowej energetyki wiatrowej i dla dużych źródeł solarnych.

Zgodnie z obecnym brzmieniem ustawy o odnawialnych źródłach energii, Prezes URE powinien rozstrzygnąć aukcje do 30 czerwca br. Ogłoszenie każdej z sesji aukcji zostanie opublikowane w Biuletynie Informacji Publicznej URE, nie później niż 30 dni przed dniem jej rozpoczęcia.

W myśl uzgodnionego z Ministrem Klimatu harmonogramu aukcji na rok 2021, pierwsza tegoroczna aukcja planowana jest do przeprowadzenia  26 maja. Jest to jedyna aukcja przeznaczona w tym roku dla instalacji istniejących i będzie dedykowana dla tych, które wykorzystują wyłącznie biogaz rolniczy, w tym w wysokosprawnej kogeneracji, o mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 1 MW.

Pierwsza aukcja dla instalacji nowych zaplanowana została na  27 maja i będzie przeznaczona dla instalacji o mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 1 MW, wykorzystujących wyłącznie biogaz składowiskowy, biogaz z oczyszczalni ścieków oraz biogaz inny (niż rolniczy, składowiskowy oraz biogaz z oczyszczalni ścieków), dedykowanych instalacji spalania biomasy, układów hybrydowych, w tym w wysokosprawnej kogeneracji, a także instalacji termicznego przekształcania odpadów oraz dedykowanych instalacji spalania wielopaliwowego.

Jako ostatnie, zaplanowane zostały aukcje dla dużych instalacji wiatrowych i fotowoltaicznych, których przeprowadzenie planowane jest na 8 czerwca, a także dla małych instalacji wiatrowych i fotowoltaicznych – aukcja ta, planowana jest na 11 czerwca.

Harmonogram nie obejmuje aukcji dedykowanych hybrydowym instalacjom OZE. Zgodnie ze stanowiskiem Ministra Klimatu i Środowiska, w celu zagwarantowania ich pełnej zgodności z przepisami wspólnotowymi, dotyczącymi zasad udzielania pomocy publicznej, ewentualną organizację tych aukcji należy wstrzymać do czasu wejścia w życie projektowanych przepisów ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii.

Do ogłoszenia poszczególnych aukcji niezbędne jest wejście w życie przepisów rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie ceny referencyjnej energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w 2021 r. oraz okresów obowiązujących wytwórców, którzy wygrali aukcje w 2021 r.

Poniżej kalendarz planowanych do przeprowadzenia aukcji w podziale na poszczególne koszyki aukcyjne.

Regulamin aukcji

Zaplanowane na ten rok aukcje będą prowadzone zgodnie z ustalonym przez Prezesa URE i zatwierdzonym przez Ministra Klimatu Regulaminem aukcji na sprzedaż energii elektrycznej wytwarzanej w instalacjach OZE. Regulamin określa szczegółowe zasady organizacji aukcji, jak np. tryb składania ofert, przebieg i sposób rozstrzygnięcia aukcji, warunki przetwarzania danych dotyczących uczestników aukcji, wymagania techniczne dotyczące dostępu do internetowej platformy aukcyjnej, sposób zapewnienia bezpieczeństwa i prawidłowości przebiegu aukcji, ale także ewentualne warunki zawieszenia dostępu do Internetowej Platformy Aukcyjnej (IPA).

W 2020 roku odbyło się osiem aukcji OZE, w ramach których zakontraktowano blisko 54,5 TWh mocy za ponad 12,9 mld zł. Harmonogram aukcji na 2021 rok skonstruowany został przy założeniu wejścia w życie projektowanych obecnie przepisów rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie ceny referencyjnej energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w 2021 r. oraz okresów obowiązujących wytwórców, którzy wygrali aukcje w 2021 r.

Parametry aukcji przewidzianych do przeprowadzenia w 2021 roku określone zostały w rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie maksymalnej ilości i wartości energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, która może zostać sprzedana w drodze aukcji w 2021 r. Uzupełnieniem regulacji będzie rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie ceny referencyjnej energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w 2021 r. oraz okresów obowiązujących wytwórców, którzy wygrali aukcje w 2021 r., które to rozporządzenie obecnie jest na końcowym etapie przygotowań i można mieć nadzieję, że zostanie zatwierdzone w najbliższym czasie.

Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy OZE

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (numer wykazu RCL UD 107).

Najważniejsze rozwiązania ujęte w projekcie:

1. Obowiązujące programy pomocy publicznej dotyczące aukcji dla wytwórców energii z OZE zostaną przedłużone do 31 grudnia 2021 r. Natomiast programy wsparcia związane ze sprzedażą energii elektrycznej po stałej cenie (tzw. system FiT) albo prawa do dopłaty do ceny rynkowej energii elektrycznej (tzw. system FiP), zostaną przedłużone do 30 czerwca 2024 r.
2. Po notyfikacji pomocy publicznej w Komisji Europejskiej, wytwórcy będą mogli ubiegać się o wsparcie do końca 2027 r. Skutkiem notyfikacji będzie także przedłużenie do 30 czerwca 2047 r. maksymalnego okresu otrzymywania wsparcia dla instalacji, w szczególności dotyczącego:

– obowiązku zakupu niewykorzystanej energii elektrycznej po stałej cenie albo prawa do dopłaty do ceny rynkowej energii elektrycznej w ramach tzw. systemów FIT oraz FIP;

– obowiązku zakupu energii elektrycznej po stałej cenie albo prawa do dopłaty do ceny rynkowej energii elektrycznej w ramach systemu aukcyjnego.

3. Określony został długoterminowy harmonogram udzielania wsparcia wytwórcom OZE przez sześć kolejnych lat. Ilość i wartość energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, które mogą zostać sprzedane w aukcji w latach 2022–2027, zostanie określona w rozporządzeniu. Ilość i wartość nie będą mogły zostać zmniejszone.

Pozostałe elementy ujęte w projekcie nowelizacji zostały szerzej opisane w komunikacie opublikowanym przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów.

Komentarz Włodzimierza Ehrenhalta, Głównego Eksperta ZPP ds. energetyki:

Zaproponowany termin aukcji w połowie roku można uznać za korzystny dla inwestorów pod jednym, bardzo istotnym warunkiem. Należy jak najszybciej przeprowadzić działania legislacyjne, umożliwiające przeprowadzenie drugiej rundy  aukcji w końcówce roku.

Wynika to w głównej mierze z faktu, że część istotnych projektów z przyczyn formalnych nie będzie mogła wziąć udziału w najbliższej rundzie aukcyjnej. Są to duże projekty w końcowej fazie dokumentacyjnej i jednocześnie bardzo wartościowe w aspekcie zwiększania dostaw zielonej energii.

Są to projekty zarówno inwestorów prywatnych, jak i spółek Skarbu Państwa. Przy rysującym się kryzysie w możliwościach dostaw zielonej energii dla polskiego przemysłu, każde działanie legislacyjne powinno dążyć do zwiększania możliwości inwestycyjnych, związanych z wytwarzaniem energii ze źródeł odnawialnych.

Pojawienie się nowego projektu nowelizacji ustawy OZE to bardzo ważna i pozytywna informacja, mająca na celu ułatwienie inwestowania w odnawialne źródła energii. Dalej czekamy na zniesienie tzw. Ustawy antywiatrakowej i umożliwienie inwestycji w lądową energetykę wiatrową.

 

Fot. onephoto / Adobe Stock

Warszawa, 20 kwietnia 2021 r.

Stanowisko ZPP ws. projektu ustawy o organizowaniu zadań na rzecz bezpieczeństwa i obronności państwa realizowanych przez przedsiębiorców i programie mobilizacji gospodarki

 

Porównując przedstawiony projekt nowej ustawy z aktem obecnie obowiązującym można jednoznacznie stwierdzić, że projektowana ustawa jest znacznie obszerniejsza w stosunku do aktu obowiązującego od 2001 roku. Jest to szczególnie istotny aspekt, gdyż prawa i obowiązki przedsiębiorców powinny być jak najdokładniej określone, celem uniknięcia późniejszych sporów i niejasności. Należy również zauważyć, że materia ustawy ma normować stosunki występujące przede wszystkim w czasach niepewności, lub nawet konfliktów zbrojnych, dlatego tym bardziej należy zwracać szczególną uwagę na stabilność i klarowność wprowadzanych przepisów.

Mimo wskazanej już obszerności nowego projektu ustawy należy zwrócić uwagę, że zaprojektowane rozwiązanie jest obarczone następującymi niedoskonałościami prawno-legislacyjnymi, których usunięcie z pewnością przyczyni się do lepszej realizacji założeń ustawy.

I. Wymagania wobec przedsiębiorców – art. 4

Wymagania wobec przedsiębiorców realizujących zadania na rzecz bezpieczeństwa i obronności państwa zostały określone w art. 4. ust. 1 O ile znacząca większość wymagań jest szczegółowo określona i nie stanowi konieczności dokonywania subiektywnej oceny przez uprawnione organy, to wynikający z art. 4 ust. 1 pkt. 1 aspekt posiadania przez przedsiębiorcę mocy produkcyjnych, naprawczych lub usługowych, które mogą być wykorzystane do realizacji zadań w zakresie mobilizacji gospodarki nie został w wystarczającym stopniu dookreślony, a zatem będzie wymagał on przeprowadzania procesu oceny. Ponadto, żadne szczegółowe kryteria, które będą brane pod uwagę przy tego rodzaju ocenie, nie zostały wymienione w przedstawionym projekcie.

Należy zauważyć, iż aby przedsiębiorca mógł realizować zadania na rzecz bezpieczeństwa i obronności państwa, musi spełnić wszystkie warunki przewidziane w katalogu ustanowionym w art. 4 ust. 1. Konieczność spełnienia tak szerokiego zakresu wymagań może spowodować, że przedsiębiorcy wytwarzający produkty ważne dla bezpieczeństwa państwa, ale niespełniający wszystkich wymogów nie zostaną ujęci w wykazach, co będzie negatywnie wpływało na możliwości obronne państwa. Przykładowo, zgodnie z przepisami projektu ustawy, wykluczeni z udziału w zadaniach będą przedsiębiorcy, którzy otrzymali mandat za niewielkie naruszenie przepisów o ochronie środowiska.

W związku z tym, zasadnym wydaje się wprowadzenie pewnej swobody decyzyjnej dla organu, pozwalającej na powierzenie przedsiębiorcy zadań z zakresu obronności mimo braku spełnienia wszystkich przesłanek z art. 4 ust. 1 projektu, w przypadku gdy pominięcie takiego przedsiębiorcy byłoby oczywiście nieproporcjonalne z punktu widzenia interesu i bezpieczeństwa państwa, lub przedsiębiorca wykazał, że usunął stwierdzone uchybienia i podjął środki zapobiegające ich wystąpieniu w przyszłości.

II. Wykaz przedsiębiorców o szczególnym znaczeniu gospodarczo-obronnym – art. 5 i 6

Zgodnie z brzmieniem art. 5 i 6 projektowanej ustawy, zadania na rzecz bezpieczeństwa i obronności państwa będą realizowane wyłącznie przez przedsiębiorców umieszczonych w wykazie przedsiębiorców o szczególnym znaczeniu gospodarczo-obronnym. Co najważniejsze, umieszczenie przedsiębiorcy w wykazie będzie co do zasady wymagało zgody tego przedsiębiorcy. Tym samym, przewiduje się dobrowolność w podejmowaniu przez przedsiębiorców współpracy w zakresie wykonywania  zadań na rzecz bezpieczeństwa i obronności państwa, co zdaniem ZPP jest słusznym rozwiązaniem.

W związku z projektowanym art. 6 ust. 3 należy rozstrzygnąć rozbieżności pojawiające się pomiędzy brzmieniem projektu aktu prawnego, a towarzyszącym mu uzasadnieniem. Zgodnie z ustawowym brzmieniem projektowanego przepisu, zgodę na umieszczenie w wykazie lub jej brak, przedsiębiorca wyraża w formie pisemnej albo elektronicznej w terminie nie później niż 30 dni licząc od dnia otrzymania zapytania o zgodę przez organ. Natomiast wedle uzasadnienia do projektu ustawy, zgodę lub jej brak, przedsiębiorca ma wyrażać w formie pisemnej w terminie nie później niż 30 dni licząc od dnia wysłania zapytania o zgodę.

Istotnym jest, aby projektowane przepisy ustawy były jednolite z intencjami ustawodawcy, przedstawionymi w przedmiotowym uzasadnieniu. Sprzeczności niewyjaśnione na etapie legislacji mogą negatywnie wpłynąć na późniejsze stosowanie przepisów, prowadząc do sporów na drodze sądowej i administracyjnej pomiędzy przedsiębiorcami, a organami administracji.

Jednocześnie rekomendujemy, aby powyższą wątpliwość rozstrzygnąć zgodnie z literalnym brzmieniem projektowanych przepisów (tj. odwrotnie niż przewidziano w uzasadnieniu), co oznaczałoby możliwość wyrażenia zgody także w formie elektronicznej, a termin na wyrażenie zgody  byłby liczony od dnia otrzymania przez przedsiębiorcę zapytania o zgodę.

III. Skreślenie przedsiębiorcy z wykazu – art. 7

W art. 7 ust. 1 przedstawiono przesłanki, zgodnie z którymi przedsiębiorca może zostać wykreślony z wykazu. W tymże przepisie brakuje przesłanki, wedle której skreślenie przedsiębiorcy z wykazu może nastąpić także na jego wniosek. Taka kompetencja przedsiębiorcy została przewidziana przez projektodawcę w art. 8 ust. 1 projektu, lecz nie została uwzględniona w art. 7 ust. 1, gdzie wskazane są podstawy do skreślenia przedsiębiorcy z wykazu.

Należy zwrócić uwagę na fakt, iż projektodawca nie zdecydował się na wprowadzenie katalogu podstaw, które uprawniałyby organ do odrzucenia wniosku przedsiębiorcy o skreślenie z wykazu, co prowadzi do daleko idącej dyskrecjonalności organu w tym zakresie. Podstawy te, powinny uwzględniać uzasadniony interes państwa, jak na przykład brak możliwości wykreślenia przedsiębiorcy z wykazu w trakcie powszechnej lub częściowej mobilizacji, wprowadzenia stanu nadzwyczajnego, czy też powszechnego zagrożenia dla życia i zdrowia obywateli.

Jednakże, istotnym byłoby także zagwarantowanie w tej materii odpowiednich praw przedsiębiorcy, aby posiadał on bezwzględne uprawnienie do skreślenia z wykazu, w przypadku decyzji przedsiębiorcy o zakończeniu działalności na skutek rozwiązania lub likwidacji przedsiębiorcy.

Należy zauważyć, że utrzymywanie w wykazie przedsiębiorcy wbrew jego woli może powodować wymierne konsekwencje finansowe. Ponadto, w przypadku odrzucenia wniosku przedsiębiorcy o skreślenie z wykazu należy więc przewidzieć w Projekcie możliwość uzyskania odszkodowania – analogicznie do art. 9 ust. 5 Projektu.

IV. Obowiązki przedsiębiorców – art. 9

Krytyką należy objąć projektowany przepis art. 9, wedle którego przedsiębiorca ma być obowiązany do wystąpienia do właściwego organu z wnioskiem o uzyskanie zgody na dokonanie czynności prawnej, mającej na celu między innymi: rozwiązanie lub likwidację przedsiębiorcy z przyczyn innych niż upadłość; przeniesienie siedziby przedsiębiorcy za granicę; wykreślenie przedmiotu działalności przedsiębiorcy dotyczącego realizacji zadań na rzecz bezpieczeństwa i obronności państwa; zbycie, dokonanie darowizny, zmianę przeznaczenia lub zaniechanie eksploatacji składnika mocy produkcyjnych, naprawczych lub usługowych zadeklarowanego przez przedsiębiorcę, jako niezbędnego do realizacji zadań na rzecz bezpieczeństwa i obronności państwa.

Zgodnie z wyżej wskazanym przepisem, zgoda na dokonanie czynności prawnej lub jej brak jest wyrażana w formie decyzji administracyjnej wydanej przez właściwy organ. Nie określono jednak konkretnego terminu, w jakim organ musi wydać decyzję administracyjną. Tym samym zastosowanie mają generalne przepisy dotyczące terminów załatwiania spraw z Kodeksu postępowania administracyjnego, które to terminy mają charakter instrukcyjny.

Należy mieć na uwadze, że decyzje biznesowe co do zasady są podejmowane przez przedsiębiorców natychmiast, bez zbędnej zwłoki. Efektywne zarządzanie przedsiębiorstwem wymaga elastyczności i możliwości szybkiego dostosowywania się do panujących warunków rynkowych. Dlatego też należy uznać, że w art. 9 ust. 3 projektowanej ustawy niewłaściwie uregulowano kwestię terminów na podjęcie decyzji przez właściwy organ.

Skuteczne zarządzanie przedsiębiorstwem jest istotne nie tylko z finansowego punktu widzenia określonego przedsiębiorcy. Właściwie działające przedsiębiorstwa są w stanie zapewnić konsumentom lepszej jakości produkt, w konkurencyjnej cenie. Ponadto, jak najlepsza kondycja przedsiębiorstw realizujących zadania na rzecz bezpieczeństwa i obronności państwa, a także ich najbardziej optymalna i konkurencyjna struktura leży w żywotnym interesie państwa, ponieważ tylko najlepiej zorganizowane przedsiębiorstwa mogą w sposób skuteczny, właściwy i ciągły wypełniać swoje zobowiązania gospodarczo-obronne.

Co równie istotne, proponowany projekt ustawy nie reguluje przesłanek lub czynników, na podstawie których organ podejmuje decyzję o zgodzie bądź jej braku na dokonanie przez przedsiębiorcę czynności prawnej. Tym samym, organ będzie posiadać pełną dyskrecjonalność w kontekście podejmowania decyzji. 

Naszym zdaniem, sprawowanie nadzoru i kontroli przez organy administracji rządowej nad realizacją zadań na rzecz bezpieczeństwa i obronności państwa powinno odbywać się przy wykorzystaniu środków najmniej uciążliwych dla przedsiębiorców i prowadzonej przez nich działalności.

W związku z powyższym, ZPP rekomenduje wprowadzenie przepisu szczególnego, określającego krótszy termin na wydanie decyzji administracyjnej przez uprawniony organ od terminów określonych w art. 35 § 3 i 3a Kodeksu postępowania administracyjnego. Należy także wprowadzić do ustawy katalog przesłanek, zgodnie z którymi organ posiadałby uprawnienie do podjęcia decyzji o braku zgody na dokonanie przez przedsiębiorcę czynności prawnej.

V. Finansowanie zadań na rzecz bezpieczeństwa i obronności państwa – art. 18

Kolejnym, niezwykle istotnym aspektem projektowanej ustawy jest przewidziany system wsparcia finansowego przedsiębiorców realizujących zadania na rzecz bezpieczeństwa i obronności państwa. Zdaniem ZPP, stosowane rozwiązania w zakresie finansowania powinny być przejrzyste, a ponadto, wysokość dotacji celowych na rzecz przedsiębiorców powinna być adekwatna do narzuconych im obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i obronności. Tym samym państwo powinno zapewniać finansowanie i rekompensaty za wszelkie działania, jakie przedsiębiorcy będą podejmować w celu realizacji wyznaczonych przez administrację publiczną zadań.

Prywatne przedsiębiorstwa z założenia są nastawione na generowanie zysków. Tym samym trudno oczekiwać od nich, iż bez zapewnienia im odpowiednich środków, rekompensujących poniesione koszty, będą właściwie realizować zadania na rzecz państwa. Innymi słowy, jeżeli system wsparcia finansowego nie będzie odpowiednio dokapitalizowany, urzeczywistnienie celu ustawodawcy w postaci zbudowania grupy podmiotów zapewniających bezpieczeństwo państwa nie będzie możliwe.

Jednakże, jak napisano w uzasadnieniu do projektu ustawy „przewiduje się, że całkowita pomoc udzielana przedsiębiorcom realizującym zadania na rzecz bezpieczeństwa i obronności państwa na podstawie przepisów nowej ustawy, wyniesie w latach 2020 – 2030 – ok. 2,8 mld zł. Ze względu na trudną sytuację budżetową, stanowi ona ok. 30% faktycznych potrzeb przedsiębiorców w tym zakresie. Powyższa kwota będzie podlegała waloryzacji w przypadku poprawy sytuacji gospodarczej i zwiększenia możliwości budżetu MON.”

Również wedle dokonanej przez ustawodawcę Oceny Skutków Regulacji, wskazuje się na to, iż koszty zadań realizowanych przez przedsiębiorców będą jedynie częściowo finansowane: „w celu uporządkowania przepisów z obszaru zadań na rzecz bezpieczeństwa i obronności państwa realizowanych przez przedsiębiorców i programu mobilizacji gospodarki, proponuje się wdrożenie m.in. następujących rozwiązań: 1) wsparcie finansowe przedsiębiorców realizujących zadania na rzecz bezpieczeństwa i obronności państwa, w postaci częściowego sfinansowania z budżetu państwa (resortu obrony narodowej) ponoszonych kosztów (…)”.

Zdaniem ZPP, koszty zadań na rzecz bezpieczeństwa i obronności realizowanych przez przedsiębiorców powinny być w pełni pokrywane przez budżet państwa. Należy jednoznacznie stwierdzić, że środki zabezpieczone na ten cel, w kwotach przewidzianych w dokumencie Oceny Skutków Regulacji są niewystarczające, tym samym nie pozwolą na rzeczywistą, efektywną realizację głównych założeń niniejszej ustawy. Aby pozyskać prywatne przedsiębiorstwa do uczestnictwa w dobrowolnej realizacji zadań w zakresie bezpieczeństwa i obronności, należy zaproponować adekwatny system rekompensat poniesionych kosztów. W przeciwnym razie, przedsiębiorstwa te, ponosząc koszty z własnych środków w długim terminie stracą konkurencyjność na rynku, a ich działalność zostanie zmarginalizowana ze względu na słabą kondycję finansową. Powyższe miałoby negatywny wpływ nie tylko na konsumentów lub końcowych odbiorców, ale także na państwo, gdyż podmioty o słabych fundamentach ekonomicznych nie będą w stanie w pełni realizować zadań na rzecz bezpieczeństwa i obronności.

Ponadto, art. 18 ust 7 określa sposób podziału dotacji celowych na utrzymywanie mocy produkcyjnych, naprawczych lub usługowych. Przepis ten określa wyliczenie wielkości produkcji wyrażaną w roboczogodzinach, co należy uznać za niezasadne i niesłuszne, ponieważ roboczogodzina to jednostka miary wykonanej pracy przez robotnika, a wielkości produkcji nie mierzy się w roboczogodzinach tylko w miarach ilościowych lub wartościowych wyprodukowanych lub planowanych do wyprodukowania wyrobów;

Również na aktualnym etapie rozwoju przemysłu niezasadnym jest podział dotacji celowych mierzony ilością zatrudnionych pracowników – w przemyśle wdrażana jest automatyzacja i cyfryzacja, która również generuje określone koszty, tym samym słusznym byłoby wskazanie wielkości produkcji polegające na wycenie kosztów produkcji narzuconych limitów produkcyjnych, kosztów planowanych napraw czy usług.

VI. Kary pieniężne – art. 28

Negatywnie należy ocenić zaprojektowany system kar, których wysokość jest uzależniona od ilości zadań nierealizowanych lub nieobjętych kontrolą. Powyższe sprawi, że przedsiębiorcy, którzy zobowiążą się do realizacji większej ilości zadań będą karani bardziej dotkliwie niż ci realizujący zadania w węższym zakresie. Takie rozwiązanie może sprawić, że przedsiębiorcy będą obawiać się realizowania większej ilości zadań z uwagi na możliwe sankcje finansowe przewidziane w projekcie.

Dodatkowo w art. 28 ust. 2 Projekt przewidziano, że wysokość kary pieniężnej nie może być mniejsza niż wartość dotacji celowej otrzymanej przez przedsiębiorcę. W takim ujęciu kara pieniężna nie posiada waloru stopniowalności i przekształca się faktycznie w nakaz zwrotu dotacji. Tak daleko idąca sankcja powinna być zarezerwowana dla ciężkich naruszeń obowiązków przedsiębiorcy, i to po uprzednim wezwaniu do usunięcia naruszeń. Natomiast biorąc pod uwagę literalne brzmienie przepisów projektu,  tak dotkliwa kara będzie musiała zostać nałożona za każde, choćby niewielkie, uchybienie.

VII. Terminy – art. 34 pkt 2 i art. 36 Projektu

Apelujemy o  wydłużenie do 12 miesięcy terminu wskazanego w art. 34 pkt 2, który dotyczy czasu obowiązywania decyzji administracyjnych nakładających na przedsiębiorców zadania na rzecz obronności państwa, wydanych na czas nieoznaczony. Wskazany 6 miesięczny termin wydaje się zbyt krótki, aby przedsiębiorcy mogli się do niego w pełni dostosować. Analogicznie postulujemy o wydłużenie terminu obowiązywania dotychczasowych przepisów wykonawczych do 12 miesięcy.

VIII. Vacatio legis – art. 38

Zdecydowanej krytyce należy również poddać krótkie i niewystarczające vacatio legis, które zgodnie z przepisami projektu ustawy ma wynosić 30 dni. Nowa ustawa wprowadza nieznane w poprzednim akcie rozwiązania, do których dostosowanie się wymaga ze strony przedsiębiorców odpowiedniego zakresu czasu.

Podsumowanie

Mając na uwadze powyższe, należy rozwiązać szereg niedoskonałości prawnych, które w obecnym brzmieniu nie pozwolą w pełni zrealizować założeń ustawodawcy. Obowiązki przedsiębiorców narzucone przez państwo muszą być klarowne, gdyż w przypadku sytuacji kryzysowej, wszelkie spory pomiędzy zobowiązanymi przedsiębiorcami, a administracją spowodowałyby dezintegrację zadań, a tym samym osłabienie bezpieczeństwa i obronności kraju. Apelujemy także o zrewidowanie polityki finansowania działań obronnych, które mają być realizowane przez przedsiębiorców, gdyż obecnie przewidziane na ten cel środki są niewystarczające. Ponadto, zasadne wydaje się znaczne wydłużenie vacatio legis, by przedsiębiorcy mogli przygotować się do spełniania nowych obowiązków. Okres ten powinien wynosić przynajmniej rok, w związku z czym kierujemy niniejszą uwagę do ustawodawcy.

 

Zobacz: 20.04.2021 Stanowisko ZPP ws. projektu ustawy o organizowaniu zadań na rzecz bezpieczeństwa i obronności państwa realizowanych przez przedsiębiorców

 

Fot. krzysiek_kan / Adobe Stock

Warszawa, 19 kwietnia 2021 r. 

Okrągły stół ZPP ws. Digital Markets Act – jak uczynić akt “skalpelem” a nie „walcem”?

Digital Markets Act to przedstawiona przez Komisję Europejską propozycja rozporządzenia nakładającego dodatkowe ograniczenia, obowiązki i zakazy na grupę firm cyfrowych określonych mianem „strażników dostępu”. O stanowisku rządu wobec regulacji, wyzwaniach związanych z jej ewentualnym stosowaniem w przyszłości, a także wątpliwościach dotyczących jej praktycznych skutków dyskutowali uczestnicy okrągłego stołu ZPP, który odbył się w czwartek 8 kwietnia 2021 roku.

W spotkaniu udział wzięli:

– Olga Semeniuk, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rozwoju, Pracy i Technologii,

– Tomasz Bagdziński, Dyrektor Departamentu Ochrony Konkurencji w UOKiK,

– Katarzyna Szymielewicz, Prezes Fundacji Panoptykon,

– Tomasz Wróblewski, Prezes Fundacji WEI,

– Marcin Krasuski, Government Affairs and Public Policy Manager w Google Polska.

Okrągły stół poprowadził Jakub Bińkowski, Dyrektor Departamentu Prawa i Legislacji ZPP, który przed rozpoczęciem dyskusji przedstawił krótką prezentację odzwierciedlającą podejście Związku do regulacji rynku cyfrowego i zawierającą kluczowe pytania dotyczące samego DMA.

– DMA postrzegamy jako element szerszego krajobrazu regulacyjnego dla sektora cyfrowego w Unii Europejskiej – stwierdził Jakub Bińkowski – W ostatnim czasie obserwujemy wiele inicjatyw legislacyjnych dotyczących tego fragmentu gospodarki. Mamy wątpliwości, czy dalsza regulacja i zwiększanie restrykcji to kierunek dobry dla rozwoju europejskich firm.

W toku samej dyskusji poruszono wiele wątków obejmujących m.in. kwestię faktycznych skutków regulacji dla funkcjonowania firm z sektora cyfrowego i dla użyteczności poszczególnych usług, rolę krajowych organów ochrony konkurencji i konsumentów w stosowaniu przepisów, czy też znaczenia dialogu regulacyjnego z biznesem dla doprecyzowania treści poszczególnych obowiązków i zakazów uwzględnionych w regulacji. Omówiono również bardziej przekrojowe zagadnienia: skuteczność dotychczasowych regulacji wpływających na platformy cyfrowe, takich jak RODO, podejście prawodawcy europejskiego do budowania silnego rynku cyfrowego, czy w końcu kwestię efektywnych ram regulacyjnych dla zarządzania danymi osobowymi użytkowników.

 

Zapraszamy do zapoznania się z zapisem okrągłego stołu, dostępnym pod adresem: https://tiny.pl/r8vb5

 

Fot. dmutrojarmolinua / Adobe Stock

Warszawa, 16 kwietnia 2021 r. 

 

MEDIACJE MOGĄ BYĆ SPOSOBEM NA SZYBSZE I TAŃSZE ROZWIĄZANIE KONFLIKTU W MIEJSCU PRACY – RAPORT ZWIĄZKU PRZEDSIĘBIORCÓW I PRACODAWCÓW

 

Miejsce pracy jest środowiskiem, w którym konflikty na różnych polach występują w sposób naturalny, wynikając zarówno z różnic charakterologicznych, jak i rozmaitego podejścia do wykonywanych zadań. Epidemia COVID-19 jest okresem szczególnym, w którym te napięcia mogą dodatkowo eskalować –z uwagi zarówno na niepewność dotyczącą sytuacji zdrowotnej, czy zawodowej (a więc i finansowej), jak i  trudne decyzje kadrowe podejmowane w związku z pogorszeniem koniunktury.

Spór dojrzały na tyle, by wejść z nim na drogę postępowania sądowego, może przerodzić się w długotrwały i kosztowny dla obu stron konflikt, którego rezultatem może być całkowite zepsucie relacji pomiędzy jego uczestnikami. W kontekście sytuacji na rynku pracy, determinowanej również czynnikami demograficznymi, wydaje się że bardzo ważne staje się zabezpieczenie podstawowego kapitału zaufania w zakładach pracy. Temu kluczowemu celowi służyć może szersze stosowanie alternatywnych metod rozwiązywania sporów – w tym mediacji.

Popularyzacja mediacji w sporach pracowniczych i przekazanie możliwie najszerszej wiedzy na temat tej metody rozwiązywania sporów było celem przyświecającym opracowaniu opublikowanego przez Związek Przedsiębiorców i Pracodawców raportu pt. „Mediacje jako alternatywna metoda rozwiązywania sporów w sprawach pracowniczych”.

– Raport stanowi zwieńczenie realizowanego przez nas od kilku miesięcy projektu dot. mediacji w miejscu pracy w dobie pandemii COVID-19 – podkreśla Jakub Bińkowski, dyrektor Departamentu Prawa i Legislacji ZPP – Wierzę, że ten materiał okaże się przydatny zarówno dla pracodawców, jak i dla pracowników, którzy chcieliby poszerzyć swoją wiedzę o mediacjach.

Przygotowany przez zespół piątki ekspertów raport został przedstawiony przez ZPP w trakcie konferencji prasowej, która odbyła się w piątek 16 kwietnia w Świetlicy Wolności. Podczas wydarzenia podsumowano działania podjęte w toku realizacji projektu poświęconego mediacji w miejscu pracy i wskazano na główne tezy z raportu.

– Raport zawiera zarówno ogólne i teoretyczne informacje dotyczące mediacji, jak i szersze rozważania na temat konfliktu w miejscu pracy, a także wskazuje na konkretne bariery rozwoju mediacji w sprawach pracowniczych – twierdzi Kamila Sotomska, zastępca dyrektora Departamentu Prawa i Legislacji ZPP – Temat został więc opisany kompleksowo i wielowątkowo.

Eksperci są zgodni, że potencjał mediacji w miejscu pracy pozostaje nie do końca wykorzystany. Brak wystarczającej świadomości w zakresie zalet tej metody rozwiązywania sporów i związanych z nią aspektów proceduralnych wciąż pozostaje jedną z istotniejszych barier dla popularyzacji mediacji. 

– Mamy nadzieję, że w ramach realizacji projektu udało nam się dotrzeć z wiedzą dotyczącą mediacji do szerokiego grona odbiorców – konkluduje Jakub Bińkowski.

 

Raport pt. „Mediacje jako alternatywna metoda rozwiązywania sporów w sprawach pracowniczych” zawierający kompleksowe informacje dot. mediacji w miejscu pracy można pobrać pod linkiem.

 

Fot. Freedomz / Adobe Stock

 

Warszawa, 15 kwietnia 2021 r. 

Ponad 30 organizacji biznesowych i think tanków apeluje do rządu: zreformujmy klin podatkowy, ale nie zabijajmy klasy średniej

33 organizacje podpisały się pod skierowanym do rządu apelem w sprawie planowanej zmiany modelu opodatkowania pracy. Autorzy dokumentu zwracają uwagę na konieczność racjonalnej debaty o klinie podatkowym oraz na zagrożenia wynikające z niektórych spośród postulowanych kierunków zmian w tym zakresie. Wśród sygnatariuszy apelu znalazło się pięć reprezentatywnych organizacji pracodawców, cztery think tanki, kilkanaście organizacji branżowych i liczne organizacje lokalne pracodawców. Inicjatorem apelu jest Związek Przedsiębiorców i Pracodawców.

Impulsem do opracowania apelu były zapowiedzi zmian podatkowych, które mają znaleźć się w „Nowym Ładzie” – strategicznym programie gospodarczym, którego publikacja została w marcu przełożona z uwagi na sytuację epidemiczną. W tym kontekście w przestrzeni publicznej pojawiały się m.in. zapowiedzi zwiększenia klina podatkowego dla lepiej zarabiających, przy jednoczesnym obniżeniu go dla osób niżej uposażonych.

Sygnatariusze apelu dostrzegają konieczność odważnej reformy klina podatkowego w Polsce, jednak podkreślają że dotychczasowy model względnie niskiego opodatkowania wynagrodzeń stanowił istotną przewagę konkurencyjną naszej gospodarki, a zwiększenie poziomu obciążeń klasy średniej może doprowadzić do odpływu z polskiego rynku pracy specjalistów, których już w tej chwili brakuje.

Poniżej przedstawiamy pełną treść apelu:

Apel organizacji ws. opodatkowania pracy

Warszawa, 15 kwietnia 2021 r.  

 

Nagrody Dobra Firma trafiły do najbardziej innowacyjnych i najszybciej rosnących małych i średnich firm województwa opolskiego

 

Wśród firm nagrodzonych przez Związek Przedsiębiorców i Pracodawców znalazły się przedsiębiorstwa z branży deweloperskiej, elektrycznej, odlewniczej, opiekuńczej, obuwniczej oraz odnawialnych źródeł energii.    

Wybór laureatów Programu odbywa się w kilku etapach. W ramach procesu kwalifikacyjnego eksperci Związku starannie przeanalizowali kilkuletnie wyniki finansowe dostarczone przez wywiadownię Info Veriti, a także profile działalności, potencjał innowacyjny i rozwojowy oraz reputację szerokiej listy firm z regionu. Po ocenie danych, zespół ekspertów wybrał grupę 68 laureatów –  najprężniej działających przedsiębiorstw województwa opolskiego, z których finalnie wybrano 8 zwycięzców.

Zamiast uroczystej gali w Opolu ze względu na pandemię COVID-19, statuetki wręczono podczas wirtualnej transmisji. Patronat nad wydarzeniem objął Prezydent Opola.

W gronie zwycięzców znalazły się:

NAJLEPSZY INWESTOR I FIRMA WSPIERAJĄCA INWESTYCJE

FIRMY MAŁE – Dachmet Sp. z o.o.

Rodzinna firma budowlana, zajmująca się głównie renowacją obiektów zabytkowych.

FIRMY ŚREDNIE I DUŻE – Technical Solutions Sp. z o.o.

Wykonuje prace w zakresie budownictwa infrastruktury: dróg, mostów, wiaduktów oraz infrastruktury uzbrojenia podziemnego, jak budowa kanalizacji, wodociągów, linii energetycznych.

NAJLEPSZY INNOWATOR

FIRMY MAŁE – Oświecony Sp. z o.o.

Firma tworzy innowacyjne rozwiązania oparte na odnawialnych źródłach energii.

FIRMY ŚREDNIE I DUŻE – Oras

Firma specjalizuje się w projektowaniu i wytwarzaniu innowacyjnych produktów kategorii SMART, jak baterie bezdotykowe, hybrydowe oraz inne inteligentne rozwiązania.

NAJBARDZIEJ EFEKTYWNA FIRMA

FIRMY MAŁE – Kratos Polska Sp. z o.o.

Jest pierwszym w Polsce producentem otulin egzotermicznych dla przemysłu odlewniczego.

FIRMY ŚREDNIE I DUŻE – Przedsiębiorstwo Transportowo Spedycyjne WAK-Trans Sp. z o.o.

Spółka zajmuje się  bezpiecznym przewozem materiałów niebezpiecznych m.in. dla strategicznego partnera handlowego jakim jest AIR PRODUCTS Sp. z o.o.

NAJLEPSZY PRACODAWCA

FIRMY MAŁE – Opieka dla Seniora Sp. z o.o. Sp. K.

Świadczy usługi opieki w domach prywatnych na terenie Niemiec.

FIRMY ŚREDNIE I DUŻE – PPO PP

To jedyny krajowy producent dysponujący czterema zaawansowanymi technologiami do produkcji obuwia skórzanego oraz obuwia całotworzywowego z poliuretanu.

Cezary Kaźmierczak, Prezes Związku Przedsiębiorców i Pracodawców komentuje: „Przedsiębiorczość to narodowa cecha Polaków. To cecha wyjątkowa i bezcenna – szczególnie w tak trudnych czasach jakie mamy obecnie. Jako ZPP chcemy wyszukiwać i wyróżniać najlepsze polskie firmy i ich właścicieli, którzy mimo trudnych warunków rozwojowych konsekwentnie idą do przodu, wdrażają innowacje, zapewniają stabilne i przyjazne pracownikom miejsca pracy. Wyłaniając laureatów nagrody Dobra Firma trafiamy na wspaniałe firmy, zadziwiające nas swoją innowacyjnością i rozmachem działania. To właśnie dzięki takim firmom polska gospodarka lepiej niż inne radzi sobie w obecnym kryzysie gospodarczym. Jako ZPP od 10 lat aktywnie działamy w kierunku poprawy warunków działania firm w Polsce. Inicjujemy i wspieramy wszelkie inicjatyw zmierzające do wyeliminowania z polskiego prawodawstwa ograniczeń działalności gospodarczej przekraczających wymagania UE i tym samym wyrównania szans konkurencyjnych pomiędzy polskimi i europejskimi przedsiębiorstwami.”

Partnerami Głównymi Programu Dobra Firma są Polski Fundusz Rozwoju, PKN Orlen, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości i Agencja Rozwoju Przemysłu SA.

Organizatorem Nagród Dobra Firma jest Związek Przedsiębiorców i Pracodawców. ZPP jest najszybciej rozwijającą się i najbardziej aktywną organizacją polskich przedsiębiorców założoną w 2010 roku. Zrzesza ponad 52 tysiące firm, 15 organizacji regionalnych i 20 organizacji branżowych. Publikuje co roku ponad 30 raportów, opracowań, filmów oraz ponad 100 komentarzy, stanowisk i opinii legislacyjnych. Organizuje liczne debaty i spotkania. Celem ZPP jest uczynienie Polski krajem z najlepszymi warunkami prowadzenia biznesu i systemem podatkowym w Europie. ZPP jest organizacją apolityczną wspierającą wolny rynek i zdrowy rozsądek niezależnie od podziałów politycznych. ZPP jest członkiem Rady Dialogu Społecznego, posiada przedstawicielstwo w Brukseli.   

PEŁNA LISTA LAUREATÓW

NAJLEPSZY PRACODAWCA – FIRMY MAŁE

Atrium Centrum Ploterowe Sp. z o.o.
Bardusch-Polska Sp. z o.o.
Digital Holding Sp. z o.o.
Ekodeal Sp. z o.o.
Franz Kaminski Waggonbau – Polska Sp. z o.o. j
Imfitex Jerzy Jarawka S. J.
IT RODS Sp. z o.o.
Firma IQ Prisma Sp. z o.o.
LVD-POLSKA Sp. z o.o.
Media Ikonos Sp. z o.o.
NOVUM Reasekuracja Sp. z o.o.
Ofama Sp. z o.o.
Opieka dla Seniora Sp. z o.o. Sp. K.
Pro Sentium Sp. z o.o. Sp. K.
Sedulus Sp. z o.o.

NAJLEPSZY INWESTOR – FIRMY MAŁE

Adast Polska Sp. z o.o.
Atb-Bud 2 Sp. z o.o. 
Dachmet Sp. z o.o.
Marchem Sp. z o.o.
MENS Sp. z o.o.
Promopol Sp. z o.o.
Struxi Sp. z o.o.
Wizualizacja Sp. z o.o.
Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Sp. z o.o.

NAJLEPSZY INNOWATOR – FIRMY MAŁE

Agremo Sp. z o.o.
Eko-Solar Sp. z o.o.
Envipro Terratech  Sp. z o.o.
Frech-Polska Sp. z o.o.
GPI Poland Sp. z o.o.
INWAP Sp. z o.o.
KRAN – SUW Sp. z o.o.
Nestro Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowo-Usługowe Sp. z o.o.
OpolKan Service Mazur Sp. K.
Optel Sp. z o.o.
Oświecony Sp. z o.o.
PJRG Sp. z o. o.
Tarco Sp. z o.o.
Unima Energia Sp. z o.o.

NAJBARDZIEJ EFEKTYWNA FIRMA – FIRMY MAŁE

Abakus Sp. z o.o.
APC AGRA Sp. z o.o.
Gminna Spółdzielnia Samopomoc Chłopska
GRUPA MTD Sp. z o.o.
Kancelaria Podatkowa DUET Sp. z o.o.
Kratos Polska Sp. z o.o.
Międzyzakładowa Spółdzielnia Mieszkaniowa „Zjednoczenie”
Neurorehabilitacja Sp. z o.o.
Opoltruck Sp. z o.o.
PORDZIK S. J.
PŁOMYCZKI Usługi Opiekuńcze i Edukacyjne Sp. z o.o.
Spółdzielnia Pionier
Stowarzyszenie Na Rzecz Pomocy Osobom Niepełnosprawnym Siedlisko
Unitrez Ochrona OP Sp. z o.o. Sp. K.
“Wodociągi i Kanalizacja” Sp. z o.o.

NAJLEPSZY PRACODAWCA – FIRMY DUŻE I ŚREDNIE

Bradas Sp. z o.o.
Chespa-Farby Graficzne Sp. z o.o.
PKS International Cargo S.A.
PPO PP

NAJLEPSZY INWESTOR – FIRMY DUŻE I ŚREDNIE

ECO Logistyka Sp. z o.o.
Morawiec Transport Sp. z o.o. 
Sindbad Sp. z o.o. 
Technical Solutions Sp. z o.o.

NAJLEPSZY INNOWATOR – FIRMY DUŻE I ŚREDNIE

Elemont Sp. z o.o.
Filplast Sp. z o.o.
Oras

NAJBARDZIEJ EFEKTYWNA FIRMA – FIRMY DUŻE I ŚREDNIE

Blattin Polska Sp. z o.o.
DB Cargo Spedkol Sp. z o.o.
Petromex  Sp. z o.o.
Przedsiębiorstwo Transportowo Spedycyjne WAK-Trans Sp. z o.o.

Artykuł w ramach prowadzonego przez ZPP projektu pt. „Mediacje między pracodawcą a pracownikami jako sposób na rozwiązywanie konfliktów w czasie pandemii COVID-19”, dofinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020.                                                                                       

Proceduralne aspekty mediacji w miejscu pracy

 

„Nie szukaj winy, szukaj rozwiązania”
Henry Ford

 

Jeżeli podczas współpracy pojawiają się nieporozumienia i konflikty a podejmowane działania nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, zamiast kierować sprawę do sądu warto podjąć próbę rozwiązania sporu na drodze mediacji. Celem mediacji nie jest ustalenie kto ma rację, a wypracowanie rozwiązania satysfakcjonującego obie skonfliktowane strony. Dodatkową korzyścią wynikającą z mediacji jest poprawa komunikacji między stronami, co pozwoli na rozwiązywanie sytuacji konfliktowych w przyszłości.

1. Jak zapoczątkować procedurę mediacji w miejscu pracy?

Mediacja nie jest zakorzeniona w polskiej kulturze. Mimo to, coraz więcej organizacji i pracodawców dostrzega w niej szansę efektywnego rozwiązywania problemów.

• Mediacja ad hoc

Do mediacji ad hoc przystępujemy, gdy mimo braku wcześniejszych ustaleń wskazujących na mediację jako preferowany sposób rozwiązania sporów wynikających z danego stosunku (np. pracy). Wówczas uzyskujemy zgodę Stron na mediację, wybieramy ośrodek mediacyjny, zapraszamy mediatora, ustalamy warunki współpracy i ostatecznie mediator przystępuje do działania. Brak doświadczenia i ustalonych procedur powoduje, że od decyzji do rozpoczęcia mediacji upływa bardzo dużo czasu czasami nawet kilka tygodni. A konflikt trwa i często eskaluje. Nie jest to rozwiązanie złe, ale w praktyce może być mało efektywne.

• Klauzula mediacyjna

Bardziej skutecznym narzędziem w promowaniu polubownego rozwiązywania konfliktów jest umieszczenie w umowie o pracę klauzuli mediacyjnej, zobowiązującej strony do rozwiazywania sporów wynikających  z umowy lub w związku z nią w drodze mediacji. Wówczas najskuteczniejsze jest nawiązanie stałej  współpracy z jednym lub kilkoma ośrodkami mediacyjnymi, ewentualnie wprost z konkretnymi mediatorami. Nie do przecenienia jest funkcja edukacyjna takiego rozwiązania. Obecność klauzuli w umowie może pomóc w zastosowaniu mediacji w codziennej praktyce, dzięki czemu łatwiej będzie wracać do tematu mediacji jako metody rozwiązywania sporów zanim konflikt się rozwinie i sprawa trafi do sadu.

• Zastosowanie się do postanowienia sądu kierującego strony do mediacji.

W niektórych sytuacjach, gdy konflikt pracownika z pracodawcą trafia do sądu, to sąd wydaje postanowienie o skierowaniu sprawy do mediacji. W postanowieniu sąd wyznacza mediatora z listy stałych mediatorów sądowych oraz określa czas w jakim powinno zamknąć się postępowanie mediacyjne. Najczęściej jest to okres od 2 do 3 miesięcy. W tym przypadku należy czekać na  kontakt od mediatora, chociaż nic nie stoi na przeszkodzie, aby to strona skontaktowała się z mediatorem i poinformowała go o stanowisku w przedmiocie zgody lub jej braku na udział w mediacji. Mediacja jest dobrowolna i każda ze stron może jednostronnie i w każdym momencie zrezygnować z mediacji wycofując na nią zgodę.

2. Proces mediacji

• Zgłoszenie sprawy do mediacji

Mediację prowadzi się na podstawie umowy o mediację lub postanowienia sądu kierującego strony do mediacji. Umowa może być zawarta także przez wyrażenie przez stronę zgody na mediację, gdy to druga strona złożyła wniosek, o którym mowa w art. 1836§1 kodeksu postępowania cywilnego. Co istotne, wszczęcie mediacji przez stronę następuje z chwilą doręczenia mediatorowi wniosku o przeprowadzenie mediacji, z dołączonym dowodem doręczenia jego odpisu drugiej stronie. Jeżeli strony zdecydują, że chciałyby rozwiązać konflikt polubownie, przed skierowaniem sprawy na drogę sądową, należy skontaktować się z wybranym mediatorem bądź ośrodkiem mediacyjnym.

Czym należy kierować się przy wyborze mediatora i ośrodka mediacyjnego? Można  skorzystać z list prowadzonych w sądach okręgowych przez prezesów sądów. Lista zawiera, oprócz imienia i nazwiska mediatora oraz daty jego urodzenia, także informacje o specjalizacji (np. sprawy z zakresu prawa pracy, gospodarcze), wykształceniu i odbytych szkoleniach. Przy wyborze mediatora należy zwrócić uwagę na jego wiedzę i umiejętności w zakresie prowadzenia mediacji, w tym liczbę przeprowadzonych mediacji, opinie ośrodków mediacyjnych, dokumenty poświadczające wykształcenie, odbyte szkolenia z zakresu mediacji. Warto o tym porozmawiać z mediatorem. Jeżeli prowadzi on mediacje w ośrodku mediacyjnym, to kopie dokumentów dotyczące wykształcenia mediatora i odbytych przez niego szkoleń są do wglądu. Jeżeli sprawa jest już przedmiotem postępowania sądowego, należy poinformować o tym mediatora. Jeżeli podejmie się on prowadzenia sprawy, strony powinny poinformować o tym sąd.

W następnej kolejności, mediator kontaktuje się ze stronami i ustala termin spotkania. W przypadku wątpliwości bądź niewiedzy, czy druga strona chce przystąpić do mediacji, mediator skontaktuje się z nią, aby zaproponować możliwość rozwiązania sporu i uzyskać od niej zgodę na mediację

• Umowa o mediację

Mediacja prowadzona jest na podstawie umowy o mediację zawartej między stronami a ośrodkiem mediacyjnym/mediatorem. Zakres i warunki prowadzenia mediacji są uzgadniane indywidualnie ze stronami mediacji. Konieczne jest umieszczenie w umowie zapisów dotyczących zasady poufności wszelkich informacji i danych uzyskanych podczas mediacji.

• Zasady mediacji

To, co czyni mediację bezpiecznym narzędziem do polubownego rozwiązywania sporów, to zasady, na których się opiera:

• dobrowolność – strony na każdym etapie mediacji mogą zrezygnować z udziału w tym postępowaniu,
• poufność – mediator, strony, a także inne osoby biorące udział w mediacji zobowiązane są zachować w tajemnicy fakty, o których dowiedziały się podczas mediacji. Strony mogą zwolnić mediatora i inne osoby biorące udział w mediacji z tego obowiązku. W praktyce strony bardzo cenią sobie poufność mediacji, jako gwarancję prowadzenia bezpiecznych i komfortowych rozmów,
• bezstronność mediatora – w praktyce oznacza równe traktowanie stron. Jeżeli mediatora łączą z którąś ze stron więzy osobiste bądź służbowe powinien o tym poinformować strony albo zrezygnować z prowadzenia mediacji. Jeżeli mediator zauważy brak równowagi stron, tj. gdy jedna ze stron jest silniejsza i może zdominować drugą, wówczas zadaniem mediatora jest dbanie o to, aby słabsza strona nie została pokrzywdzona,
• neutralność mediatora – dotyczy przedmiotu sporu. Wypracowane porozumienie powinno odpowiadać interesom stron, a nie interesom mediatora.
  
  
• Przebieg mediacji

Z zasady postępowanie mediacyjne odbywa się w formie bezpośredniego spotkania stron z mediatorem i składa się ze spotkań indywidualnych (wstępnych) oraz wspólnych. Sytuację w tym zakresie znacząco zmieniła pandemia powodując przeniesienie tradycyjnych spotkań mediacyjnych w świat wirtualny. Tzw. e-mediacja czy mediacja online zostanie poruszona w dalszej części artykułu.

Postępowanie mediacyjne można podzielić na etapy:

• Posiedzenia wstępne – mediator spotyka się oddzielnie z każdą ze Stron. Mediator informuje stronę o zasadach dotyczących mediacji, Strona przekazuje mediatorowi informacje dotyczące sporu, swojego stanowiska i oczekiwań wobec mediacji. Potwierdza zgodę na mediację. Mediator analizuje informacje uzyskane od stron, a następnie ustala główne kwestie do rozmowy i możliwych rozwiązań.
• Posiedzenia wspólne – strony spotykają się z mediatorem, który informuje o przebiegu mediacji, a także ustala zasady komunikowania się podczas jej trwania. Strony dyskutują nad możliwymi rozwiązaniami i wspólnie wybierają te najkorzystniejsze dla obu stron. Wypracowane rozwiązania są spisywane w formie porozumienia (ugody).

Niezależnie od powyższego, w każdym czasie trwania mediacji możliwe jest spotkanie na osobności z każdą ze stron. Potrzebę takiego spotkania mogą zgłosić  strony. Także mediator może zaproponować spotkanie na osobności, w przypadku np. impasu w negocjacjach. Dla równowagi mediator spotyka się na osobności nie tylko ze stroną, która zgłosiła taki wniosek, ale także z drugą stroną. Spotkania na osobności trwają zwykle nie dłużej niż do 15 minut, .z każdą ze stron.

Strony mogą również skorzystać z mediacji pośredniej, czyli takiej podczas której rozmowy prowadzone są nie bezpośrednio przez strony w obecności mediatora, a za jego pośrednictwem. Mediator kontaktuje się naprzemiennie ze stronami i przekazuje im wzajemne stanowiska.

• Ugoda mediacyjna (porozumienie mediacyjne)

Ugoda mediacyjna zawiera ustalenia stron dotyczące zakończenia sporu, w tym konkretne zobowiązania i szczegółowy sposób ich realizacji. Ugoda jest podpisywana przez strony lub ich pełnomocników. Zapisy zawarte w ugodzie powinny być precyzyjne i nie budzić wątpliwości co do intencji stron. Ugoda powinna być możliwa do zrealizowania, stąd dbanie mediatora o jasność zapisów. Warto, aby przed jej podpisaniem mediator upewnił się, czy strony rozumieją wszystkie jej zapisy, czy nie ma rozbieżności interpretacyjnych oraz czy mają świadomość do czego się zobowiązują.

Należy podkreślić, że rolą mediatora nie jest bycie doradcą stron, czy też ekspertem. Nawet jeżeli mediator jest prawnikiem czy psychologiem, to nie udziela porad prawnych i nie prowadzi terapii. Oczywiście umiejętności i wiedza mediatora wynikające z wykształcenia są jak najbardziej przydatne w trakcie prowadzenia postępowania. Należy jednak pamiętać o roli mediatora w postępowaniu mediacyjnym. Mediator jest osobą dbającą o prawidłowy przebieg procesu i wspomagającą komunikację między stronami w celu wypracowania porozumienia.

• Dokumentacja mediacji

Z mediacji sporządza się protokół. Z uwagi na zasadę poufności protokół zawiera informacje o dacie i miejscu mediacji, uczestnikach mediacji oraz czy mediacja zakończyła się porozumieniem/ugodą. Jeżeli tak, to ugoda dołączana jest do protokołu, a jeśli mediacja wynikała ze skierowania sądu, przesyłana do tego sądu w celu jej zatwierdzenia.

Prawidłowa ugoda powinna być konkretna, w pełni zrozumiała i akceptowalna dla każdego z uczestników, podpisana i datowana. Ugoda nie powinna budzić wątpliwości interpretacyjnych i zawierać zapisów warunkowych (jeżeli….to…..). Nie należy także mnożyć w niej zapisów, które niczego konkretnego nie wnoszą. Ugoda nie może zawierać także zapisów sprzecznych z obowiązującym prawem, np. pracownik nie może zrzec się wynagrodzenia.

• Zatwierdzenie ugody przez sąd

Ugoda zawarta przed mediatorem, po zatwierdzeniu jej przez sąd, nabiera mocy prawnej ugody zawartej przed sądem. Sąd nadaje jej klauzulę wykonalności. Wówczas stanowi ona podstawę do egzekucji komorniczej. Ugoda zawarta przed mediatorem może stanowić rzeczywistą alternatywą dla wyroku sądu. Zawarcie ugody przed mediatorem umożliwia dokończenie rozpoczętych inwestycji, utrzymanie relacji biznesowych oraz kontynuację współpracy między stronami. Poprzez udział w mediacji strony uczą się efektywnego rozwiązywania sporów i negocjowania, które okazuje się bardzo przydatne kiedy ponownie znajdą się w sytuacji konfliktu.

Warto na zakończenie podsumować korzyści wynikające z rozwiązania sporu na drodze mediacji:

• Pozwala oszczędzić czas i pieniądze – umożliwia szybkie zakończenie sporu,  pozwala uniknąć długotrwałego procesu sądowego,
• Umożliwia wypracowanie własnego rozwiązania – w mediacji strony same decydują o treści ugody, mogą wybrać najkorzystniejsze dla nich rozwiązania,
• Umożliwia zachowanie pełnej kontroli nad wynikiem postępowania,
• Gwarantuje poufność – pozwala uniknąć rozgłosu i zachować w tajemnicy informacje dotyczące stron,
• Umożliwia utrzymanie relacji między stronami – pozwala na kontynuowanie dalszej współpracy,
• Wykonalność ugody – dobrowolne wypracowanie własnego rozwiązania i podpisanie ugody przed mediatorem zwiększa szanse na przestrzeganie jej postanowień przez strony;,
• Wpływa pozytywnie na wizerunek – pozwala budować opinię odpowiedzialnego, godnego zaufania pracodawcy.

3. Mediacja w sporach zbiorowych w Polsce

• Podstawa prawna. Zakres spraw możliwych do objęcia postępowaniem

System rozwiazywania konfliktów zbiorowych w Polsce został określony w Ustawie o rozwiązywaniu sporów zbiorowych[1]. Zgodnie z ustawą spór zbiorowy miedzy pracownikami a pracodawcą może odnosić się do warunków pacy, wynagradzania lub świadczeń socjalnych, praw związków zawodowych i swobód pracowników. Spory nie mieszczące się w ustawowej definicji nie są sporami zbiorowymi. Na przykład nie jest dopuszczalne prowadzenie sporu w celu poparcia indywidulnych żądań pracowniczych.

Mediacja jako sposób na rozwiązanie pracowniczego sporu zbiorowego jest usankcjonowana ustawowo – pojawiła się w zbiorowym prawie pracy w 1991, czyli 6 lat przed wprowadzeniem jej do prawa karnego.Ponadto, wynagrodzenie mediatorów jest regulowane poprzez Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8 grudnia 2004 r.[2]

• Główny cel rozwiązywania sporów zbiorowych

Głównym celem postępowania mediacyjnego jest zachowanie pokoju społecznego i rozwiązanie sporu pomiędzy pracownikami a pracodawcą poprzez zawarcie porozumienia i nie dopuszczenie do, dewastującego relacje wewnątrz organizacji, strajku. Stąd wynika również obligatoryjność procedur pokojowych jak rokowania i mediacje. Obligatoryjna mediacja ma zatrzymać strony przy stole negocjacyjnym i dać kolejną szansę na wypracowanie pokojowego rozwiązania sporu.

Istnieje szereg dodatkowych celów, które pomaga osiągnąć postępowanie mediacyjne jak: uniknięcie eskalacji konfliktu, poprawa relacji pomiędzy pracownikami a pracodawcą poprzez możliwość wysłuchania drugiej strony, a przede wszystkim zapobiegające powstawaniu sporów zbiorowych i prowadzenie dialogu społecznego. Zapewnienie równej pozycji miedzy stronami zbiorowych stosunków pracy to ważna funkcja rozwiązywania sporów zbiorowych – także mediacji.

Jeżeli stronom konfliktu reprezentowanym w rokowaniach przez przedstawicieli związków zawodowych, które mają monopol na reprezentowanie pracowników, oraz przez najwyższe kierownictwo lub właścicieli nie uda się dojść do porozumienia w fazie rokowań, sporządzany jest w formie pisemnej protokół rozbieżności ze wskazaniem stanowisk stron. Protokół ten stanowi formalną podstawę przejścia do etapu mediacji.

• Faza mediacji

Strony muszą wyznaczyć mediatora w ciągu 5 dni od dnia podpisania protokołu rozbieżności po fiasku rokowań. W przypadku braku porozumienia co do wyboru mediatora, minister właściwy do spraw pracy wyznacza mediatora na wniosek jednej ze stron z ustalonej przez siebie listy.

Przepisy nie precyzują czasu trwania mediacji ani sposobu postępowania mediatora, to strony ustalają zakres jego usług, wynagrodzenie oraz zasady postępowania mediacyjnego. Bardzo wiele zależy od samego mediatora i stron. Jedyny ustawowy wymóg wobec mediatora to bezstronność.

Uchylanie się pracodawcy od udziału w mediacji uprawnia stronę związkową do zorganizowania jednorazowego, maksymalnie 2-godzinnego strajku ostrzegawczego przewidzianego w art. 12 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych.

• Zakończenie postępowania mediacyjnego – skutki prawne

Obowiązujące przepisy prawne nie zawierają żadnych wskazówek co do treści i formy porozumienia, które należy zaliczyć do normatywnych porozumień zbiorowych (art. 9 kodeksu pracy[3]). Jego postanowienia mogą stanowić samodzielną podstawę indywidualnych roszczeń pracowniczych.

Rozwiązanie sporu powinno być zgodne z obowiązującym prawem w tym sensie, że nie może być mniej korzystne dla pracowników niż przepisy kodeksu pracy oraz innych ustaw.

Z reguły porozumienie zawiera następujące informacje:

• Kto reprezentuje strony, dane mediatora i nr desygnacji ministra,
• Odniesienie do wszystkich punktów przedstawionych w piśmie rozpoczynającym spór,
• Informacje czy postulaty będące przedmiotem sporu zostały spełnione i strony osiągnęły porozumienie w zakresie żądań wysuniętych przez stronę społeczną,
• Informację czy spór uległ rozwiązaniu,

• Sprecyzowanie statusu prawnego porozumienia zawartego w drodze prowadzenia sporu zbiorowego.

W razie nieosiągnięcia porozumienia sporządza się protokół rozbieżności ze wskazaniem stanowisk stron. Czynności tych dokonuje się przy udziale mediatora.

Przykładowe punkty, które powinien zawierać protokół rozbieżności:

• opis proponowanych rozwiązań mających doprowadzić do porozumienia, czyli dobra wola stron, które nie doprowadziły jednak do zawarcia porozumienia,
• opis sytuacji, która uniemożliwia realizację postulatów np. finansowa kondycja pracodawcy.

Nieosiągnięcie porozumienia rozwiązującego spór zbiorowy, uprawnia stronę społeczną do podjęcia legalnej akcji strajkowej lub do podjęcia próby rozwiązania sporu przez poddanie go rozstrzygnięciu kolegium arbitrażu społecznego.

4. Trzy dekady mediacji w konfliktach zbiorowych – kierunki zmian.

30 lat obowiązywania ustawy o rozwiazywaniu sporów zbiorowych potwierdziło jej skuteczność, ale praktyka wskazuje niezbędne kierunki zmian tj.:

• Szersze zdefiniowanie przedmiotu sporu zbiorowego: Spory nie mieszczące się w ustawowej definicji nie są sporami zbiorowymi. Katalog tych spraw jest ograniczony do: warunków pracy, płacy, świadczeń socjalnych oraz praw i wolności związkowych pracowników, rozszerzenie zakresu spraw możliwych do objęcia postępowaniem rozszerzyłoby możliwość zastosowania ustawy.
• Dopuszczenie drogi sądowej w sprawie oceny legalności strajku: dałoby to możliwość podmiotowi zatrudniającemu a także stronie społecznej wystąpienia do sądu o zbadanie zgodności zgłoszonych żądań z artykułem 1 i 4 ustawy czyli legalności sporu.
• Zgodna wola obu stron na arbitraż: obecnie jest to tylko możliwe na wniosek związków zawodowych.
• Uregulowanie możliwości zawieszenia sporu zbiorowego: ustawa nie przewiduje instytucji zawieszenie sporu natomiast w praktyce często się to zdarza. Istnieje pilna potrzeba uregulowania ustawowego tego stanu faktycznego.
• Ograniczenie długości trwania sporu: brak takich regulacji powoduje wydłużanie trwania sporu w nieskończoność oraz nie motywuje stron do poszukiwania konsensusu i definitywnego zakończenia sporu.
• Zaostrzenie przesłanek do wszczynania sporów: wśród dyskutowanych reform można wymienić graniczenie prawa do wszczynania sporów zbiorowych do organizacji reprezentatywnych. oraz zaostrzenie kryterium legalnego ogłaszania strajku w referendum do uzyskania poparcia większości załogi,50+1%. Dziś o podjęciu akcji strajkowej może zadecydować 25+1% załogi.
• Wprowadzenie mediacji prewencyjnej: w obecnym stanie prawnym rokowania prowadzone są wyłącznie przez strony sporu, rozważana jest możliwość wprowadzenia instytucji mediacji prewencyjnej, która mogłaby zapobiec eskalacji konfliktu oraz poprawić warunki w miejscu pracy. Strony sporu będą mogły uzgodnić, że rokowania będą prowadzone przy udziale mediatora. Analogicznie, można by wprowadzić w ustawie zapis o możliwości mediacji na etapie strajku

Istnieją jednak pewne ograniczenia w kwestii postanowień zawartych w ramach rozwiązywania sporów zbiorowych. Postanowienia układów zbiorowych pracy i porozumień zbiorowych oraz regulaminów i statutów nie mogą być mniej korzystne dla pracowników niż przepisy kodeksu pracy oraz innych ustaw i aktów wykonawczych. Dodatkowo, postanowienia regulaminów i statutów nie mogą być mniej korzystne dla pracowników niż postanowienia układów zbiorowych pracy i porozumień zbiorowych. Nie obowiązują postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów oraz statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy, które naruszają zasadę równego traktowania w zatrudnieniu.

5. Mediacje on-line

Pandemia SARS-CoV-2 spowodowała wzrost popularności i upowszechnienie mediacji on-line. Nowoczesna technologia oferuje możliwości spotkania zdalnego. Jest to bezpieczne i wygodne. W praktyce ta forma mediacji sprawdza się w sprawach, które nie niosą ze sobą dużego obciążenia emocjonalnego, np. w sprawach gospodarczych. Tymczasem, sprawy pracownicze należą do tego rodzaju spraw, w których emocje odgrywają bardzo dużą rolę. Bezpośredni kontakt mediatora ze stronami jest wówczas nie do przecenienia. Oczywiście, w sytuacji pandemii możliwości bezpośrednich spotkań, z uwagi na ryzyko zakażenia, są znikome.

Dużą rolę w spotkaniach on-line odgrywa osobowość mediatora i jego doświadczenie. To od mediatora zależy, czy w warunkach spotkania zdalnego uda się stworzyć atmosferę bezpieczeństwa i komfortu dla stron.

Zastanawiając się nad formami mediacji w przyszłości wydaje się, że mediacja on-line na stałe wejdzie do katalogu sposobów przeprowadzania tego postępowania. Przede wszystkim z uwagi na swoją dostępność i elastyczność w planowaniu. Mediacja w formie tradycyjnej, tj. bezpośrednich spotkań stron nadal będzie funkcjonowała.

Mediacja koncentruje się na tym „czego ludzie pragną” zamiast na tym „czego nie chcą” 

Nora Doherty, Marcelas Guyler „Mediacja i rozwiazywanie konfliktów w pracy”

Autor:

Magdalena Stalpińska – Praktyk biznesu, mediator, konsultant. Mediator wpisany na listę prowadzoną przez Ministra właściwego ds. Pracy oraz na listę stałych mediatorów Sądu Okręgowego w Warszawie oraz Sądu Okręgowego Warszawa-Praga. Mediator w Fundacji Rozwoju Mediacji i w Centrum Mediacji Lewiatan.

***

[1] Ustawa  z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiazywaniu sporów zbiorowych (Dz. U. 2020, poz. 123).

[2] Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8 grudnia 2004 r. w sprawie warunków wynagradzania mediatorów z listy ustalonej przez ministra właściwego do spraw pracy (Dz.U. 2004, nr 269, poz. 2673.)

[3] Zgodnie z art. 9 kodeksu pracy, ilekroć jest w nim mowa o prawie pracy, należy przez to rozumieć przepisy kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw oraz aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy.