Artykuł w ramach prowadzonego przez ZPP projektu pt. „Mediacje między pracodawcą a pracownikami jako sposób na rozwiązywanie konfliktów w czasie pandemii COVID-19”, dofinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020.

Mediator w miejscu pracy

Mediacje w miejscu pracy – podstawowe zagadnienia

 

Mediacja jest jednym z rodzajów pozasądowych metod rozwiązywania sporów, zwanych również alternatywnymi metodami rozwiązywania sporów (ADR –ang. Alternative Dispute Resolution). Mediacja przede wszystkim polega na dobrowolnej próbie rozwiązania konfliktu pomiędzy uczestnikami sporu przy udziale i z pomocą bezstronnego i neutralnego mediatora. Podstawowym celem mediacji jest wypracowanie przez strony porozumienia tj. obopólnie akceptowalnego i satysfakcjonującego kompromisu, który w przypadku mediacji pozasądowej wymagać będzie jeszcze zatwierdzenia przez sąd, tak aby ugoda zawarta pomiędzy stronami miała moc ugody zawartej przed sądem. Proces ten służy załagodzeniu konfliktu, doprowadzeniu stron do porozumienia, a jego istotą nie jest ustalenie, która ze stron ma rację w danym sporze, gdyż nie ma tutaj strony wygranej i przegranej. Uczestniczenie w mediacji podmiotu trzeciego, który powinien dawać gwarancję bezstronności, sprawia, że mediację często określa się jako „rokowania we troje”[1]

Do podstawowych zasad mediacji określonych przepisami Kodeksu postępowania cywilnego zalicza się: dobrowolność, bezstronność, poufność, neutralność oraz akceptowalność.

W polskim porządku prawnym instytucja mediacji została uregulowana zarówno na gruncie prawa karnego, cywilnego, jak i administracyjnego. Z perspektywy tematu niniejszej pracy najistotniejsza jest instytucja mediacji wprowadzona do Kodeksu postępowania cywilnego, gdyż to ona będzie miała zastosowanie do większości spraw dotyczących sporów pracowniczych. Zgodnie z art. 10 Kodeksu postępowania cywilnego w sprawach, w których dopuszczalne jest zawarcie ugody przed sądem, strony mogą także zawrzeć ugodę przed mediatorem[2]. Oznacza to, że mediacja ma charakter uniwersalny, ponieważ co do zasady można ją przeprowadzać w każdej sprawie podlegającej rozpoznaniu w postępowaniu cywilnym, chyba że jest to sprawa, w której niedopuszczalne jest zawarcie ugody[3]. Wyróżnia się mediacje sądowe tj. mediacje prowadzone na podstawie postanowienia sądu o skierowaniu danej sprawy do mediacji, jak i mediacje pozasądowe tj. mediacje prowadzone z inicjatywy stron konfliktu, które przed skierowaniem sprawy na drogę sądową próbują dojść do porozumienia przy udziale mediatora. Zawarta przez strony ugoda, po zatwierdzeniu przez sąd, ma moc prawną. Dodatkowo w przypadku spraw z zakresu prawa pracy zastosowanie może również znaleźć Ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, której przepisy przewidują, iż po zakończonych niepowodzeniem rokowaniach, obowiązkowe jest prowadzenie postępowania mediacyjnego.

Mediacja jest to coraz powszechniej stosowana metoda rozwiązywania sporów, w tym między innymi w sprawach z zakresu prawa pracy[4]. Jedną z podstawowych zasad prawa pracy jest dążenie stron, a więc pracodawcy i pracownika, do polubownego załatwienia sporu, co znalazło odzwierciedlenie w art. 243 Kodeksu pracy. Choć liczba mediacji w sprawach z zakresu prawa pracy rośnie, to nadal nie można tego uznać za wiodący sposób rozwiązywania konfliktów w miejscu pracy. Z danych Ministerstwa Sprawiedliwości wynika, że w 2015 r. do mediacji na podstawie postanowienia sądu skierowano 512 sprawy z zakresu prawa pracy, przy czym jedynie 120 zakończyło się zawarciem ugody[5].

Do najczęściej spotykanych sporów pracowniczych z pewnością należy zaliczyć spory dotyczące wypowiedzenia warunków pracy i płacy zawartych w umowie o pracę, czy też sposobu rozwiązania umowy o pracę[6].

Nie można wykluczyć, iż epidemia COVID-19 może znacząco wpłynąć na rynek pracy. Niestety, ale istnieje duże prawdopodobieństwo, iż wskutek epidemii dojdzie do likwidacji wielu miejsc pracy, jak też w wielu przypadkach pracodawcy nie będą w stanie dotrzymać dotychczasowych warunków pracy i płacy, czy też nie będą w stanie na bieżąco regulować swoich zobowiązań wobec pracowników. Wiele wątpliwości i potencjalnych sporów może dotyczyć również kwestii związanych z pracą zdalną. Spory te w szczególności mogą dotyczyć rozliczania czasu pracy, korzystania przez pracowników z prywatnego sprzętu. Co z kolei może doprowadzić do zwiększenia liczby sporów z zakresu prawa pracy. Wobec czego mediacja może stać się istotnym sposobem na sprawne rozwiązanie tego typu konfliktów, w szczególności biorąc pod uwagę przewlekłość postępowań sądowych i wydolność systemu sądowego, która z uwagi na ograniczenia związane z trwającą epidemią nie ulegnie poprawie w najbliższym czasie.

Niewątpliwie istotnym elementem w procesie mediacji jest wybór mediatora, co też zostanie szczegółowo omówione poniżej.

Kim jest mediator?

Zgodnie z definicją mediatora zawartą w słowniku języka polskiego, mediator, to osoba pośrednicząca w sporze, mająca doprowadzić do ugody między spierającymi się stronami[7]. Nazwa ta pochodzi od łacińskiego słowa mediare oznaczającego „być w środku”. To też należy uznać za główną rolę mediatora tj. bycie łącznikiem i pośrednikiem pomiędzy skonfliktowanymi stronami, a jednocześnie wspomaganie ich w rozwiązaniu sporu[8].

Mediator jest bezstronną osobą, która pomaga skonfliktowanym stronom we wzajemnym przedstawieniu swoich racji i argumentów i znalezieniu rozwiązania, które w danej sytuacji będzie satysfakcjonujące dla każdej ze stron. Co istotne, rolą mediatora nie jest rozstrzygnięcie sporu pomiędzy stronami, gdyż nie jest on sędzią, czy też arbitrem. W przypadku spraw
z zakresu prawa pracy mediacja może być szczególnie istotna oraz pomocna  we wszelkich sprawach, które wymagają sprawnego i szybkiego rozstrzygnięcia, czy też załagodzenia konfliktu, bez jednoczesnego angażowania sądu.

Mediator może być nieocenioną pomocą na każdym etapie sporu. Mediacja może zastąpić postępowanie sądowe, a ugoda osiągnięta przed mediatorem wymagać będzie jedynie zatwierdzenia przez sąd.

Zgodnie z art. 183² Kodeksu postępowania cywilnego, mediatorem może być wyłącznie osoba fizyczna, mająca pełną zdolność do czynności prawnych, korzystająca w pełni z praw publicznych[9]. W przypadku spraw z zakresu prawa pracy, przepisy prawa  nie określają jakichkolwiek wymagań stawianych wobec mediatorów dotyczących ich wykształcenia, przygotowania zawodowego, uprawnień, czy też doświadczeń zawodowych. Zastrzega się jedynie, że funkcji tej nie może pełnić sędzia, z wyłączeniem sędziów w stanie spoczynku. Odrębną kategorię mediatorów stanowią stali mediatorzy. Zgodnie z art. 157a Ustawy prawo o ustroju sądów powszechnych, na listę stałego mediatora może zostać wpisany mediator spełniający powyższe warunki, który dodatkowo: nie był karany za przestępstwo umyślne, ukończył 26 lat, zna język polski oraz posiada wiedzę i umiejętności w zakresie prowadzenia mediacji[10]. Listy stałych mediatorów prowadzone są przez prezesów sądów okręgowych. Listy mediatorów mogą prowadzić także ośrodki mediacyjne (organizacje pozarządowe i uczelnie). Listy te są przekazywane prezesowi sądu okręgowego. Ośrodki mediacyjne samodzielnie określają wymogi jakie musi spełniać osoba, która chce zostać wpisana na listę danego ośrodka.

Strony podejmując decyzję o skierowaniu sprawy do mediacji mogą wybrać dowolnego mediatora, w tym również spoza listy prowadzonej przez prezesa sądu okręgowego. Jeżeli strony nie mogą dojść do porozumienia w tym zakresie, sąd wyznacza mediatora wyspecjalizowanego w konkretnym rodzaju mediacji, uwzględniając w pierwszej kolejności stałych mediatorów.

Cele i działania mediatora

W myśl przepisów Kodeksu postępowania cywilnego należy wskazać, iż podstawowym celem mediacji jest „ugodowe załatwienie sprawy”. Bez wątpienia należy zatem przyjąć, iż celem, który powinien przyświecać każdemu mediatorowi w trakcie prowadzenia mediacji jest wypracowanie takiego rozwiązania, które usatysfakcjonuje strony konfliktu, bez ustalenia, kto ma rację w danym sporze – w myśl zasady „pojednać, a nie sądzić”.

Mediator powinien zatem stworzyć stronom takie warunki, które pozwolą na prowadzenie bezpośrednich rozmów oraz pozwolą na wypracowanie ich własnego, akceptowalnego dla każdej ze stron porozumienia. W wyniku działań mediatora wszystkie strony biorące udział w postępowaniu mediacyjnym powinny odnieść korzyści.

Zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego, mediator zobowiązany jest do niezwłocznego ujawnienia stronom okoliczności, które mogłyby wzbudzić wątpliwości co do jego bezstronności. Dodatkowo w trakcie prowadzenia mediacji, mediator powinien wykorzystywać różne metody zmierzające do polubownego rozwiązania sporu, w tym poprzez wspieranie stron w formułowaniu przez nie propozycji ugodowych, lub na zgodny wniosek stron może wskazać sposoby rozwiązania sporu, które nie są dla stron wiążące.

Jak wskazuje L. Cichobłaziński „Mediator ma przed sobą dziewięć głównych zadań. Należą do nich:

– inicjacja komunikacji między stronami lub usprawnienie komunikacji nawiązanej wcześniej przez strony sporu,

– pomoc we wzajemnym uznaniu przez strony swoich praw do prowadzenia postępowania,– usprawnienie procesu negocjacji poprzez przewodniczenie obradom,

– uczenie niedoświadczonych i nieprzygotowanych reprezentantów stron sporu sposobu prowadzenia mediacji,

– pomoc przy korzystaniu z zewnętrznych ekspertów lub nieznanych wcześniej zasobów,

– umożliwienie stronom spojrzenia na problem z różnych perspektyw i punktów widzenia, definiowanie podstawowych kwestii spornych i interesów oraz poszukiwanie wzajemnie satysfakcjonujących rozwiązań,

– pomoc przy budowie rozsądnych i nadających się do realizacji porozumień oraz wykazanie celów, które są skrajne lub nierealistyczne,

– branie na siebie części odpowiedzialności, czasem nawet oskarżeń za decyzje, które mogą zostać uznane za niepopularne. Pomaga to w zachowaniu wizerunku reprezentantów wobec stron, które reprezentują,

– mediator jest liderem postępowania mediacyjnego, powinien przezwyciężać impas poprzez proceduralne i merytoryczne sugestie”[11], Biorąc pod uwagę powyższe należy uznać

Jak z kolei wskazuje M. Tabernacka, do zadań mediatora należy zaliczyć: nawiązanie kontaktu pomiędzy stronami mediacji, umożliwienie prowadzenia mediacji, moderowanie mediacji, pośredniczenie w rozmowach między stronami, przyjmowanie stanowisk stron, doradzanie stronom możliwych rozwiązań, udzielanie stronom wyjaśnień związanych ze znaczeniem okoliczności faktycznych i prawnych, pomoc w sformułowaniu ugody, bądź porozumienia[12].

Cechy dobrego mediatora

Niewątpliwie osoba mediatora jest ważnym elementem postępowania mediacyjnego, gdyż to w dużej mierze od jego postawy i zachowania zależy wynik postepowania mediacyjnego. Przede wszystkim mediator powinien być neutralną osobą trzecią wspierającą strony konfliktu w dojściu do porozumienia. Dodatkowo, idealny mediator powinien cechować się uczciwością , posiadaniem odpowiedniej wiedzy i doświadczenia w zakresie

prowadzenia postępowania mediacyjnego, posiadaniem umiejętności stosowania technik negocjacyjnych. Z pewnością przydatną umiejętnością będzie także zdolność ustalenia tego, co jest intencją i celem stron, od tego, co jest możliwe do wypracowania w danej sprawie. W tym celu z pewnością niezbędna będzie umiejętność wysłuchiwania innych, jak również umiejętność zadawania odpowiednich pytań i prowadzenia dialogu. Mediator powinien także zawsze mieć na względzie dobro stron, dbać o ich bezpieczeństwo, a także dbać o poszanowanie godności stron. Mediatorowi, jako osobie bezstronnej i neutralnej nie wolno oceniać stron i ich postępowania[13].

Omawiając cechy idealnego mediatora należy również wskazać na cechy osobowości, którymi powinien charakteryzować się mediator. Niewątpliwie do tego typu cech należy zaliczyć komunikatywność, uczciwość, cierpliwość, empatię, wytrwałość, okazywanie szacunku innym, jak również umiejętność przystosowywania się do zmieniających się warunków[14].

Z uwagi na rolę mediatora w postępowaniu mediacyjnym niezbędne jest, aby mediator był osobą, która zarówno poprzez swoją osobowość, jak i posiadaną wiedzę oraz umiejętności zapewni stronom konfliktu komfort psychiczny, jak również właściwy poziom profesjonalizmu. Niewątpliwie to połączenie odpowiedniego charakteru oraz wiedzy pozwoli mediatorowi na skuteczną pomoc stronom w rozwiązaniu ich sporu i to też powinno być jednym z istotnych kryteriów przy wyborze mediatora, co szerzej zostało opisane poniżej.

Etyka w pracy mediatora

Niezwykle istotnymi zagadnieniami związanym z sylwetką idealnego mediatora są  kwestie zasad etycznych, których to zasad profesjonalny mediator powinien przestrzegać. Problematyka zasad etycznych została uregulowana w kilku niezależnych dokumentach.

Do podstawowych regulacji odnoszących się do kwestii etyki mediatora należy zaliczyć, Standardy prowadzenia mediacji i postępowania mediatora uchwalone przez Społeczną Radę ds. Alternatywnych Metod Rozwiązywania Konfliktów i Sporów przy Ministrze Sprawiedliwości[15]. Rada ta uchwaliła również Kodeks Etyczny Mediatorów Polskich[16]. Dodatkowo zagadnienia te zostały również uregulowane na poziomie europejskim czego wyrazem jest Europejski Kodeks Postępowania Mediatorów[17] oraz  dyrektywa 2008/52/WE z 21.5.2008 r. w sprawie niektórych aspektów mediacji w sprawach cywilnych i handlowych.  Niezależnie od wskazanych powyżej kodeksów etyki, własne kodeksy etyczne opracowują również poszczególne ośrodki mediacyjne, czy też inne organizacje zajmujące się mediacją.

Wskazane powyżej regulacje szczegółowo wskazują zasady i reguły działania mediatora. Europejski Kodeks Postępowania Mediatorów reguluje takie zagadnienia jak: kompetencje oraz zasady wyznaczania mediatorów, zasady postępowania mediacyjnego (niezależność, neutralność, bezstronność, poufności), procedury mediacji oraz płatności.

Do najważniejszych i podstawowych zasad etyki pracy mediatora wynikających zarówno z przepisów prawa, jak i poszczególnych regulacji z zakresu etyki należy zaliczyć zakaz wywierania nacisków na strony, co powinno wiązać się ze stosowaniem przez mediatora nieinwazyjnych i pokojowych metod mediacji bez elementów manipulacji. Kolejną istotną zasadą jest obowiązek zachowania przez mediatora bezstronności. Przede wszystkim na mediatorze ciąży obowiązek poinformowania stron o wszelkich okolicznościach, które mogą rodzić wątpliwości, co do jego bezstronności, w tym prawo odmowy podjęcia się mediacji w sprawie, w której zidentyfikuje ryzyko braku bezstronności. Bezstronność oznacza, iż mediator  powinien równo traktować każdą ze stron konfliktu, wysłuchać każdą ze stron i zapewnić każdej ze stron podobne warunki do wygłoszenia swoich racji. Bez wątpienia kolejną zasadą, którą powinien kierować się mediator jest poszanowanie godności stron, co wiąże się z nieocenianiem stron. Mediator powinien również zapewniać stronom poczucie komfortu i bezpieczeństwa. Do pozostałych istotnych zasad należy także zaliczyć zakaz wskazywania stronom własnych propozycji  rozstrzygnięcia  zaistniałego  między  stronami  sporu, obowiązek zachowania w tajemnicy wszystkich informacji otrzymanych w związku z prowadzonym postępowaniem mediacyjnym.

Co istotne omówione powyżej regulacje dotyczące zasad etyki nie stanowią źródeł prawa, nie mają również charakteru wiążącego – mają one jedynie charakter pomocniczy, wskazując na zasady, którymi w swojej pracy powinien kierować się profesjonalny i rzetelny mediator. Co prawda, mediatorzy nie mają obowiązku stosowania się do reguł w nich zawartych, niemniej jednak, nie sposób nie zgodzić się z twierdzeniem, iż  profesjonalny mediator, któremu zależy na świadczeniu usług na najwyższym poziomie powinien uwzględniać je w swojej pracy pomimo faktu, iż obowiązek ten nie został prawnie uregulowany, a za ich nieprzestrzeganie nie przewidziano żadnych sankcji.

 Proces wyboru odpowiedniego mediatora w miejscu pracy

Wybór odpowiedniego mediatora jest niezwykle istotny, gdyż to często od osoby i umiejętności mediatora zależeć będzie rezultat mediacji. Stąd też uczestnicy sporu powinni w sposób staranny dokonać tego wyboru. Kryteriami, które należy uwzględnić przy wyborze mediatora, oprócz spełnienia wymogów formalnych (omówionych powyżej), są z pewnością cechy i umiejętności danego mediatora, które są niezbędne w kontekście charakteru danego sporu. Do tego typu cech i umiejętności należy zaliczyć przede wszystkim niezbędną wiedzę w zakresie przedmiotu sporu, która pozwala na lepsze zrozumienie istoty konfliktu i skuteczną pomoc
w jego rozwiązaniu. Niejednokrotnie w skomplikowanych sprawach specjalistyczna wiedza będzie niezbędna do profesjonalnej pomocy ze strony mediatora i ten element powinien stanowić jedno z kryterium przy wyborze mediatora. Strony wybierając mediatora powinny również zwrócić uwagę, czy dana osoba zapewni zachowanie bezstronności, uczciwości oraz neutralności.

Tak jak zostało to wskazane powyżej, mediacja może przybrać formę mediacji pozasądowej tj. prowadzonej na podstawie umowy o mediację oraz mediacji sądowej prowadzonej na podstawie postanowienia sądu o skierowaniu sprawy do mediacji. Niezależnie od rodzaju mediacji, to strony sporu wspólnie podejmują decyzję o osobie mediatora. W przypadku mediacji pozasądowej, to strony wskazują mediatora, bądź też wspólnie ustalają sposób jego wyboru np., poprzez wskazanie, iż wybór mediatora należeć będzie do wskazanej przez strony osoby trzeciej lub też np. ośrodek mediacji. W przypadku mediacji sądowych – jeżeli stronom nie uda się dojść do porozumienia w sprawie osoby mediatora, mediator wyznaczany jest wtedy przez sąd, przy czym w takim wypadku stronom przysługuje prawo do zmiany mediatora wyznaczonego w ten sposób. Dodatkowo obowiązek odmówienia prowadzenia mediacji ciąży na  mediatorze w sytuacji, w której mediator posiada wątpliwości, co do swojej bezstronności  w danym sporze.

Niewątpliwie osoba mediatora musi zostać zaakceptowana przez wszystkie strony konfliktu, a jego wybór powinien zostać poprzedzony dialogiem w tej sprawie, przy poszanowaniu interesów każdej ze stron. W przypadku, gdy z uwagi na skalę konfliktu dialog oraz dojście do kompromisu w sprawie osoby mediatora nie są możliwe dobrym rozwiązaniem może okazać się ustalenie, iż wyboru mediatora dokona niezależna osoba trzecia niezaangażowana w konflikt.

Podsumowanie

Tak jak zostało wskazane powyżej, w obliczu ryzyka wzrostu sporów z zakresu prawa pracy, na które wpływ z pewnością będzie miała epidemia COVID-19, mediacja może stać się skuteczną receptą na wiele konfliktów powstałych na tle prawa pracy. Do niewątpliwych jej zalet należy zaliczyć możliwość wypracowania sprawnego i szybkiego rozstrzygnięcia, czy też załagodzenia konfliktu, bez jednoczesnego angażowania sądu, co w sprawach z zakresu prawa pracy może być niezwykle pożądane, szczególnie z uwagi na fakt, iż strony konfliktu często będą ze sobą dalej współpracowały. Skuteczność mediacji w wielu przypadkach zależeć będzie od osoby mediatora, która niewątpliwie jest istotnym elementem mediacji, stąd też strony decydując się na oddanie swojego sporu w ręce mediatora powinny ze szczególną uwagą dokonać jego wyboru.

Mediator powinien być bezstronną osobą, której zadaniem jest pomoc skonfliktowanym stronom we wzajemnym wysłuchaniu i znalezieniu rozwiązania, które w danej sytuacji będzie akceptowalne przez wszystkie strony konfliktu, przy czym rolą mediatora nie jest rozstrzygnięcie sporu pomiędzy stronami. Profesjonalny i odpowiedzialny mediator oprócz cech osobowości niezbędnych przy prowadzeniu mediacji, do których należy zaliczyć m.in.: uczciwość, empatię, komunikatywność powinien również posiadać odpowiednią wiedzę i doświadczenie w zakresie przedmiotu sporu, w tym w zakresie negocjacji. Dodatkowo, mediator w swoim postępowaniu powinien kierować się zasadami etyki. To właśnie połączenie odpowiedniego charakteru oraz wiedzy pozwoli mediatorowi na wypełnienie swojej roli tj. skuteczną pomoc stronom w rozwiązaniu ich sporu, poprzez wypracowanie rozwiązania satysfakcjonującego wszystkie strony konfliktu. To też powinno stanowić kryteria wyboru, którymi powinny kierować się strony przy wyborze mediatora.

Autor:

Szymon Witkowski – doktorant w Kolegium Gospodarki Światowej Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, absolwent prawa na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu i administracji na Uniwersytecie Gdańskim. Aplikant radcowski w warszawskiej OIRP. Specjalizuje się w zagadnieniach na pograniczu prawa i finansów, ekonomicznej analizie prawa, prawie cywilnym, handlowym i nieruchomościowym. Zarządca nieruchomości. Zawodowo związany z największą w Polsce instytucją kultury, Teatrem Wielkim – Operą Narodową. Zaangażowany w liczne projekty edukacyjne, posiada doświadczenie w pracy naukowej z młodzieżą licealną, studentami i osobami starszymi.

***

Bibliografia:

74. Cichobłaziński, Mediacje w sporach zbiorowych, s. 74.

Europejski kodeks postępowania mediatorów, źródło: http://mediacja.gov.pl/Zasady-Etyki-Mediatora.html

10. Goździewicz, Mediacja i arbitraż w polskim prawie pracy, (w:) Arbitraż i mediacja w prawie pracy. Doświadczenia amerykańskie i polskie, red. G. Goździewicz, Wydawnictwo KUL, Lublin 2005, s. 10.

Kodeks Etyczny Mediatorów Polskich uchwalony przez Społeczną Radę do spraw Alternatywnych Metod Rozwiązywania Konfliktów i Sporów przy Ministrze Sprawiedliwości w dniu 19 maja 2008 r., źródło: http://mediacja.gov.pl/Zasady-Etyki-Mediatora.html

1. Koszowski, Prawno-etyczne aspekty wykonywania zawodu mediatora z uwzględnieniem standardów europejskich, Studia Prawno-Ekonomiczne 2008, s. 29-47
2. Kościółek, Cechy i zadania dobrego mediatora, w: Arkuszewska A. M., Plis J. (red. nauk.), Zarys metodyki pracy mediatora w sprawach cywilnych, Wolters Kluwer SA, Warszawa, 2014.
3. Łuba, Mediacja w postępowaniu cywilnym, „Mediator Polskiego Centrum Mediacji” 3/2008 (nr 46), s. 8.
4. Majewski, K. Mularczyk. Mediacja jako ADR w prawie pracy. w: Kwartalnik ADR nr 3(11)/2010, s. 45.

Standardy prowadzenia mediacji i postępowania mediatora uchwalone przez Społeczną Radę do spraw Alternatywnych Metod Rozwiązywania Konfliktów i Sporów przy Ministrze Sprawiedliwości w dniu 26 czerwca 2006 r., źródło: http://mediacja.gov.pl/Zasady-Etyki-Mediatora.html

2009. Tabernacka, Negocjacje i mediacje w sferze publicznej, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa, 2009.

https://www.mediacja.gov.pl/Statystyki.html

https://www.mediacja.gov.pl/Statystyki.html

https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-statystyczny-rzeczypospolitej-polskiej-2019,2,19.html, str. 166

https://sjp.pl/mediatorem

Dz.U. z 2020 r, poz. 1575.

Dz. U. z 2020 r., poz. 2072.

Przypisy:

[1] G. Goździewicz, Mediacja i arbitraż w polskim prawie pracy, (w:) Arbitraż i mediacja w prawie pracy. Doświadczenia amerykańskie i polskie, red. G. Goździewicz, Wydawnictwo KUL, Lublin 2005, s. 10.

[2] Dz.U. z 2020 r, poz. 1575.

[3] K. Łuba, Mediacja w postępowaniu cywilnym, „Mediator Polskiego Centrum Mediacji” 3/2008 (nr 46), s. 8.

[4] https://www.mediacja.gov.pl/Statystyki.html

[5] Ibidem  

[6] https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-statystyczny-rzeczypospolitej-polskiej-2019,2,19.html, str. 166

[7] https://sjp.pl/mediatorem

[8] A. Majewski i K. Mularczyk. Mediacja jako ADR w prawie pracy. w: Kwartalnik ADR nr 3(11)/2010, s. 45.

[9] Dz.U. z 2020 r, poz. 1575.

[10] Dz. U. z 2020 r., poz. 2072.

[11]L. Cichobłaziński, Mediacje w sporach zbiorowych, s. 74.

[12] M. Tabernacka, Negocjacje i mediacje w sferze publicznej, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa, 2009.

[13] M. Koszowski, Prawno-etyczne aspekty wykonywania zawodu mediatora z uwzględnieniem standardów europejskich, Studia Prawno-Ekonomiczne 2008, s. 29-47

[14] A. Kościółek, Cechy i zadania dobrego mediatora, w: Arkuszewska A. M., Plis J. (red. nauk.), Zarys metodyki pracy mediatora w sprawach cywilnych, Wolters Kluwer SA, Warszawa, 2014.

[15] Standardy prowadzenia mediacji i postępowania mediatora uchwalone przez Społeczną Radę do spraw Alternatywnych Metod Rozwiązywania Konfliktów i Sporów przy Ministrze Sprawiedliwości w dniu 26 czerwca 2006 r., źródło: http://mediacja.gov.pl/Zasady-Etyki-Mediatora.html

[16] Kodeks Etyczny Mediatorów Polskich uchwalony przez Społeczną Radę do spraw Alternatywnych Metod Rozwiązywania Konfliktów i Sporów przy Ministrze Sprawiedliwości w dniu 19 maja 2008 r., źródło: http://mediacja.gov.pl/Zasady-Etyki-Mediatora.html

[17] Europejski kodeks postępowania mediatorów, źródło: http://mediacja.gov.pl/Zasady-Etyki-Mediatora.html

 

Warszawa, 2 marca 2021 r. 

16 zastrzyków adrenaliny i odbudowa: plan ZPP i WEI dla polskiej gospodarki

W 2020 r. stopa inwestycji w polskiej gospodarce wyniosła 17,1 proc., wobec 18,5 proc. w 2019 r. To efekt nie tylko pandemii, lecz także element dłuższego trendu obniżania się atrakcyjności inwestycyjnej Polski. Związek Przedsiębiorców i Pracodawców oraz Warsaw Enterprise Institute opublikowały kompleksowy program reform, które ten trend odwrócą, przekładając się na szybszy wzrost dochodu narodowego. 

Zachęcamy do zapoznania się z publikacją oraz obejrzenia eksperckiej debaty na jej temat, która odbędzie się w środę o g. 12.00 i będzie transmitowana live na kanałach społecznościowych ZPP i WEI.

W „Planie odbudowy gospodarki po kryzysie Covid-19” organizacje przedstawiają 9 filarów, na których powinny opierać się reformy. Szczególnie ważny w krótkim okresie jest filar pierwszy, wyliczający 16 punktowych rozwiązań, które można wprowadzić natychmiast, a które zadziałają na wycieńczony pandemią gospodarczy organizm jak zastrzyk adrenaliny. Wśród nich znajdują się m.in.: zapewnienie stabilności legislacyjnej, zamrożenie podwyżek płacy minimalnej, zaniechanie regulacji cen rynkowych, wycofanie się ze zmian w zakresie pozaodsetkowych kosztów kredytów konsumenckich, czy zawieszenie naliczania poboru podatku bankowego. To ostatnie jest szczególnie istotne, gdy podatek w połączeniu z niskimi stopami procentowymi wytwarza środowisko nieprzyjazne oszczędzaniu, a oszczędności są podstawą inwestycji.

Pozostałe filary to:

II Powszechny dostęp do szybkiego Internetu – pandemia pokazała, że dobra infrastruktura sieciowa to konieczny element rozwoju w XXI w. Wskazujemy sposób jej rozbudowy.

III Usługi publiczne w dobie powszechnego dostępu do Internetu – wiele usług publicznych z sukcesem już zcyfryzowano, ale wiele też pozostaje do zrobienia. Wskazujemy kierunki rozwoju.

IV Prawo gospodarcze – dobre, przejrzyste prawo gospodarcze, to warunek stabilnego wzrostu PKB. Projektujemy rozwiązania systemowe racjonalizujące proces stanowienia tego prawa.

V Płaca i podatki – w tych interesujących każdego kwestiach jest jeszcze sporo do zrobienia. Proponujemy rozwiązania podnoszące zarówno wpływy budżetowe, jak i wynagrodzenia Polaków.

VI System emerytalny – diagnozujemy obecny system (ubezpieczeniowo-zaopatrzeniowy) i proponujemy nowy (zaopatrzeniowy), odpowiadający zmianom demograficznym.

VII Demografia – dokonujemy pogłębionej analizy problemów demograficznych i wskazujemy metody ich łagodzenia, m.in. użyteczność w tym zakresie podatku przychodowego.

VIII Prawo pracy, otoczenia rynku pracy – obecne prawo pracy nie zadowala ani pracodawców, ani pracowników, nie odpowiada też na wyzwania XXI w. Proponujemy konieczne zmiany.

IX Sądownictwo – sprawne i sprawiedliwie sądy to ideał niekontrowersyjny. Żeby osiągnąć go w Polsce w pełni potrzeba jednak strukturalnej i w pewnej mierze wywrotowej reformy.

Pandemia w końcu się skończy, ale reformy pozwalające wrzucić wyższy bieg gospodarczy trzeba przeprowadzać już teraz. Da to szansę Polsce przyśpieszyć proces nadganiania za bogatszymi gospodarkami Europy. Polska, jako gospodarka mniejsza i młodsza niż np. niemiecka, czy francuska ma tę przewagę, że jest bardziej sterowna i zwrotna. Powinniśmy ją wykorzystać.

 

Fot. suriyapong / Adobe Stock

Warszawa, 26 lutego 2021 r.

 

STANOWISKO ZPP WS. PROJEKTU PAKIETU SLIM VAT 2

 

Co do zasady, ZPP pozytywnie ocenia każdą formę uproszczenia i zracjonalizowania systemu podatkowego, dlatego z aprobatą przyjmujemy informacje na temat projektu pakietu SLIM VAT 2.

Natomiast wartym uwagi jest fakt, że część z proponowanych regulacji to powrót do rozwiązań wcześniej obowiązujących (jak w przypadku projektowanego art. 86 ust. 10b Ustawy, stanowiącego powrót do zasady obowiązującej przed 01.01.2017), ew. sposób dostosowania przepisów krajowych do orzecznictwa UE (jak w przypadku obowiązujących art. 89a i 89b Ustawy o VAT, które Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej uznał za niezgodne z prawem unijnym). Mając na uwadze powyższe przykłady, trudno jest mówić o nowej jakości polskiego systemu podatkowego. Należy zatem podkreślić, iż proponowany pakiet jest rozwiązaniem dobrym, ale oczywiście niekompletnym, gdyż nie rozwiązuje w pełni problemu, jakim jest poziom skomplikowania podatku VAT.

1. Ustalanie dostawy ruchomej w transakcjach łańcuchowych – art. 22 ust. 2e i 3

Celem projektowanych przepisów jest wprowadzenie regulacji, która w przypadku eksportu towarów lub wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów określałaby wyraźnie, której dostawie należy przypisać wysyłkę lub transport, gdy w transakcji łańcuchowej podmiotem organizującym transport jest – nie nabywca lub podmiot pośredniczący – lecz pierwszy w kolejności dostawca (tj. pierwszy podmiot w łańcuchu). Takie rozwiązanie nie wpłynie na obecnie stosowaną praktykę, jednak zwiększy pewność prawną podmiotów biorących udział w transakcjach łańcuchowych.

Należy zauważyć, że w obecnie obowiązującej ustawie o VAT znajdują się już przepisy dobitnie regulujące sytuacje, w których podmiotem organizującym transport w transakcji łańcuchowej jest podmiot pośredniczącym.

Natomiast nie ma w obowiązujących przepisach, ani w projektowanym akcie regulacji jednoznacznie określających, której dostawie należy przypisać wysyłkę lub transport, gdy w transakcji łańcuchowej podmiotem organizującym transport bezpośrednio od pierwszego dostawcy jest ostatni w kolejności nabywca (tj. ostatni podmiot w łańcuchu).

Proponujemy zatem podjąć dodatkowe działania legislacyjne, mające na celu uregulowanie powyżej wskazanej sfery dot. transakcji łańcuchowych. Jednoznaczne rozstrzygnięcie w postaci przepisów ustawy ułatwiłoby przedsiębiorcom rozliczanie podatku VAT. Obecnie, w razie wątpliwości muszą oni sięgać w tej sprawie po orzecznictwo unijne.

2. Prawo do odliczenia VAT z tytułu importu usług – art. 86 ust. 10b

Zgodnie z projektowanym przepisem przewiduje się rezygnację z konieczności rozliczenia podatku należnego z tytułu importu usług w terminie 3 miesięcy jako warunku do odliczenia VAT naliczonego w tym samym okresie rozliczeniowym co deklarowany VAT należny.

Obecnie podatnicy, którzy nie otrzymają faktury w terminie 3 miesięcy lub nie uwzględnią w terminie 3 miesięcy kwoty podatku należnego z tytułu importu usług w deklaracji podatkowej, w której zobowiązani są rozliczyć ten podatek, są pozbawieni prawa wykazania podatku naliczonego w deklaracji podatkowej, w której rozliczają podatek należny. Jak słusznie zauważono w uzasadnieniu do projektu ustawy, powoduje to dla nich negatywne konsekwencje w postaci konieczności uiszczenia należnego podatku bez prawa do odliczenia w okresie rozliczeniowym, w którym podatek należny został wykazany.

Analogiczna zasada, polegająca na konieczności rozliczenia podatku należnego w terminie zawitym 3 miesięcy obowiązuje w zakresie prawa do odliczenia VAT z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT).

O ile jednak w przypadku importu usług ustawodawca zdecydował się na zniesienie w/w terminu zawitego, o tyle ma on w dalszym ciągu pozostać w obrocie prawnym odnosząc się do transakcji WNT. Być może jeszcze dalej idącym uproszczeniem byłaby rezygnacja z konieczności rozliczenia podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT) w terminie 3 miesięcy jako warunku do odliczenia VAT naliczonego w tym samym okresie rozliczeniowym co deklarowany VAT należny.

3. Korekta po stronie VAT naliczonego – art. 86 ust. 19c

Celem projektowanego art. 86 ust. 19c jest ujednolicenie okresu wykazywania korekt podstawy opodatkowania „in minus” w rozliczeniach VAT zarówno po stronie podatku VAT należnego jak i naliczonego. Należy jednak zauważyć, że przepis, który miałby wprowadzić tę zasadę został już przewidziany (również oznaczony jako art. 86 ust. 19c) w nowelizacji ustawy o VAT zaplanowanej na październik 2021 r., dotyczącej Krajowego Systemu e-Faktur oraz faktur ustrukturyzowanych. W związku z powyższym należy rozważyć, wedle której nowelizacji przepis powinien zostać wprowadzony.

4. Ulga za złe długi – art. 89a i 89b

Na podstawie proponowanych zmian, wydłużeniu ulega termin na skorzystanie z tzw. ulgi za złe długi z 2 do 3 lat od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność licząc od końca roku, w którym została ona wystawiona. Jest to korzystna zmiana dla podatników umożliwiająca skorzystanie z ulgi i dokonanie korekty podstawy opodatkowania i podatku VAT w dłuższym czasie.

Z uzasadnienia do projektu wynika, iż motywacją ustawodawcy do wydłużenia przedmiotowego terminu do 3 lat jest skorelowanie tegoż okresu z terminem przedawnienia roszczeń przysługującym osobom prowadzącym działalność gospodarczą i mających związek z prowadzoną przez uprawnionego działalnością gospodarczą, wynikającym z Kodeksu cywilnego.

Proponujemy jednak poddać pod rozwagę, aby termin na skorzystanie z w/w ulgi skorelować z terminem przedawnienia zobowiązania podatkowego, który zgodnie z art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej wynosi 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

W uzasadnieniu do projektu ustawy napisano: „umożliwia się skorzystanie z tzw. ulgi na złe długi po uprawdopodobnieniu przez wierzyciela istnienia długu analogicznie, jak to ma miejsce w podatkach dochodowych w przypadku niektórych wierzytelności nie uznawanych za koszty uzyskania przychodu, tj. wierzyciel będzie w tym przypadku mógł skorzystać z „ulgi na złe długi”, jeżeli wierzytelność została potwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego.”

Użycie w cytowanym uzasadnieniu spójnika koniunkcji „i” stoi w sprzeczności z projektowanym przepisem art. 89a ust. 2a, w którym użyto spójnika „lub” sugerującego, że wystarczy spełnienie tylko jednej z powyższych przesłanek.

Istotnym jest, aby projektowane przepisy ustawy były jednolite z intencjami ustawodawcy przedstawionymi w przedmiotowym uzasadnieniu. Sprzeczności niewyjaśnione na etapie legislacji mogą negatywnie wpłynąć na późniejsze stosowanie przepisów, powodując konieczność wydawania objaśnień prawnych lub nawet indywidualnych interpretacji podatkowych. Jednocześnie rekomendujemy, aby powyższą wątpliwość rozstrzygnąć zgodnie z literalnym brzmieniem projektowanych przepisów (tj. odwrotnie niż przewidziano w uzasadnieniu), co oznaczałoby wymóg spełnienia tylko jednej z przesłanek w celu możliwości skorzystania z ulgi na złe długi.

Zwracamy uwagę, że choć pakiety SLIM VAT mają pozytywny wpływ na usprawnienie rozliczeń podatku od towaru i usług, to najlepszym sposobem na uproszczenie ustawy o VAT byłoby wprowadzenie jednej, kompleksowej ustawy deregulacyjnej. Nawet konstruktywne i korzystne zmiany – jeśli są wprowadzane z dużą częstotliwością, niewielkimi fragmentami – negatywnie wpływają na stabilność prawa, a także powodują chaos prawny wśród przedsiębiorców.

Warto zauważyć, że polska ustawa o VAT jest nowelizowana kilka razy w każdym roku, a rozliczenie podatków polskiemu przedsiębiorcy zajmuje średnio 334 godzin rocznie. Jest to statystyka negatywnie odbiegająca od średniej OECD, dlatego też nasz system podatkowy jest oceniany jako niezwykle skomplikowany i niespójny. Generalna deregulacja ustawy o VAT mogłaby jednak przynieść wymierne korzyści w postaci większych wpływów z tytułu podatku VAT, gdyż uproszczone procedury przyciągnęłyby do Polski zagraniczne inwestycje, jak i również wzmocniły przedsiębiorczość wśród Polaków, którzy nie decydują się na założenie własnej działalności w obawie przed nadmierną formalizacją systemu podatkowego.

 

Zobacz: 02.03.2021 Stanowisko ZPP ws. Slim VAT 2

 

Fot. Pcess609 / Adobe Stock

Warszawa, 2 marca 2021 r.

 

Badanie: Polacy przeciwni podatkowi od smartfonów

 

Aż trzy czwarte badanych jest przeciwko rozszerzeniu opłaty reprograficznej na laptopy, komputery stacjonarne, tablety, telewizory i smartfony. Nad takim rozwiązaniem pracuje resort kultury.  Z sondażu wynika również,  że prawie 9 na 10  Polaków uznaje taką opłatę za dodatkowy podatek, a ponad połowa ankietowanych uważa, że państwo powinno obniżyć opodatkowanie elektroniki w czasie pandemii.

Opłata reprograficzna jest doliczana do ceny sprzętu i przekazywana organizacjom zarządzania zbiorowego prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi, jak np. ZAiKS. W Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego trwają prace nad projektem ustawy, który ma wprowadzić opłatę m.in. na smartfony, tablety, telewizory i komputery. Jej stawka może wynieść nawet 6%, co przełoży się na wzrost cen urządzeń nawet o 300-600 zł. Przeciwko takiemu rozwiązaniu jest aż 75% osób, które wzięły udział w badaniu przeprowadzonym przez Social Changes na przełomie stycznia i lutego br.

— Wielu Polaków jest zmuszonych do nieplanowanych wydatków. Dlatego niezrozumiałe jest wprowadzanie kolejnego podatku, który wpłynie na wzrost cen urządzeń niezbędnych obecnie do pracy i nauki — mówi prezes Związku Cyfrowa Polska Michał Kanownik. I dodaje: — Wprowadzenie podatku od smartfonów uderzy nie tylko w konsumentów, ale też w polskich importerów i dystrybutorów elektroniki. Są to firmy, które zatrudniają dziesiątki tysięcy osób. Dodatkowy podatek z pewnością odbije się na możliwości konkurowania z zagranicznymi firmami.

Z sondażu jednoznacznie wynika, że aż 86% Polaków jest zdania, iż nowa opłata jest formą podatku. Co więcej, ponad połowa (54%) respondentów uważa, że w czasie pandemii państwo powinno obniżać, a nie podwyższać opodatkowanie elektroniki. Tym bardziej, że dopiero ¼ Polaków kupiła nowy sprzęt w związku z pandemią.

– Lepiej jest zapobiegać chorobie, niż później się leczyć. W związku z tym, że od wielu miesięcy toczy się dyskusja wokół propozycji poszerzenia opłaty reprograficznej, zwanej podatkiem od smartfonów, postanowiliśmy sprawdzić, co o takim rozwiązaniu sądzą Polacy.  Wprowadzanie tego dodatkowego obciążenia z jednej strony uderzy w konsumentów, zaś z drugiej strony w polskich przedsiębiorców, a co więcej – w jedną z niewielu branż, gdzie polskie podmioty wypracowały wiodącą pozycję. Proponowany podatek nie ma akceptacji społecznej, w związku z czym uważamy, że jest jeszcze czas, aby się z niego  wycofać – mówi Cezary Kaźmierczak, prezes Związku Przedsiębiorców i Pracodawców.

Jak wynika z sondażu, 54% Polaków deklaruje, że po wprowadzeniu opłaty będzie kupować sprzęt rzadziej (24%) lub zdecydowanie rzadziej (30%). Negatywne skutki opłaty w największym stopniu odczują osoby starsze (33%), które już dziś narażone są najbardziej na wykluczenie cyfrowe.

– Patrząc na te wyniki mogę powiedzieć, że Polacy dobrze rozumieją, w jaki sposób podatki czy parapodatki wpływają na cenę i nie dają się nabrać na językowe sztuczki, że jeśli coś nazwiemy opłatą, a nie podatkiem, to nie wpłynie to na cenę – podkreśla Andrzej Przybyło, prezes dolnośląskiej Grupy AB, największego dystrybutora elektroniki w Europie Środkowo–Wschodniej. – Według Eurostatu elektronika w Polsce jest obecnie najtańsza w Europie. Po wprowadzeniu nowego podatku stanie się najdroższa. Tymczasem ostatnio przeczytałem, że Ministerstwa Kultury to raczej nie martwi, bo zakłada, że najwyżej Polacy będą kupowali sprzęt w Niemczech. Komentarz polskiego przedsiębiorcy wydaje się tutaj zbędny – dodaje.

W sondażu sprawdzono także, jak badani oceniają swoją sytuację ekonomiczną w czasie pandemii. Aż 4 na 10 osób odczuwa jej pogorszenie, z tego co dziesiąta osoba uważa, że jej sytuacja znacznie się pogorszyła. Większość osób (58%) dostrzega podwyżki cen i wzrost kosztów życia w porównaniu z okresem przed pandemią. Tylko co trzeci badany uznał, że koszty życia się nie zmieniły, a zaledwie 9%, że są niższe.

Jednocześnie blisko 2/3 badanych uważa, że powinno się wspierać niektóre osoby lub branże w ramach pomocy antykryzysowej – w czołówce znajdują się gastronomia, turystyka, sport i rekreacja.

Aż 91% badanych jest przeciwnych przywilejom emerytalnym dla artystów. To może oznaczać, że szczególnie pandemia nie jest dobrym czasem na realizację takich pomysłów, tym bardziej nieakceptowalne są rozwiązania systemowe niepoprzedzone szeroką debatą publiczną.

– W badaniu wzięła udział reprezentatywna grupa ponad 2 tys. osób. Jednoznacznie z niego wynika, że respondenci nie chcą wprowadzania kolejnej opłaty, która będzie oznaczać podwyżki w sklepach. Co więcej, wiele osób zadeklarowało, że w związku z pandemią musiała zainwestować w nowy sprzęt – dotyczy to zwłaszcza studentów oraz rodziców dzieci i młodzieży. Wprowadzenie nowej opłaty spowoduje, że zdecydowana większość Polaków ograniczy lub zrezygnuje z zakupów. Szczególnie na ten aspekt zwrócili uwagę starsi ankietowani – wynik ten może oznaczać negatywy wpływ na wykluczenie cyfrowe seniorów – mówi Marek Grabowski, prezes agencji badań opinii publicznej Social Changes.

Badanie przeprowadzono metodą CAWI na panelu Internetowym w dniach 29 stycznia – 2 lutego 2021 roku. Próba ogólnopolska licząca N=2240 osób w wieku od 18 lat wzwyż. Struktura próby dobrana wg reprezentacji w populacji dla płci, wieku i wielkości miejscowości zamieszkania.

1 marca 2021 r. 

 

ZPP PRZEKAZAŁ 50 PROPOZYCJI ZMIAN DLA FIRM DO MINISTERSTWA ROZWOJU, PRACY I TECHNOLOGII

 

Związek Przedsiębiorców i Pracodawców wziął udział w zorganizowanych przez Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii konsultacjach dotyczących propozycji zmian prawnych poprawiających otoczenie regulacyjne dla firm.

Wskutek dialogu z naszymi członkami udało nam się zebrać, sformułować i złożyć 50 konkretnych propozycji zmian przepisów, które mogłyby stać się częścią kolejnej „pakietowej” ustawy deregulacyjnej. Przedstawione w dokumencie pomysły dotyczą różnych dziedzin prawa – od regulacji podatkowych, przez prawo pracy, aż do ściśle branżowych przepisów.

Mamy nadzieję, że złożone przez nas propozycje zmian okażą się pomocne w realizowaniu jednej z kluczowych misji MRPiT, jaką jest tworzenie przyjaznego otoczenia prawnego dla przedsiębiorczości w Polsce.

Z pełną treścią złożonych propozycji można zapoznać się, klikając w poniższy link:

01.03.2021 Wkład ZPP do konsultacji Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii – 50 propozycji zmian dla firm

 

Fot. Helloquence / na lic. Unsplash

Warszawa, 25 lutego 2021 r.

 

Apel partnerów społecznych w RDS o otwarcie gospodarki przy zachowaniu reżimu sanitarnego

 
Organizacje pracowników oraz pracodawców wchodzące w skład Rady Dialogu Społecznego apelują o otwarcie pozostałych sektorów gospodarki, które pozostają w lockdownie. Jednocześnie apelujemy o wdrożenie restrykcji sanitarnych, odpowiednich dla specyfiki poszczególnych branż. Zarówno pracownicy jak i pracodawcy są gotowi przestrzegać wypracowanego reżimu sanitarnego.

Dotychczasowe postępowanie pracowników oraz przedsiębiorców w dobie stanu epidemii COVID-19 dowodzi, iż przedstawiciele wszystkich branż są w stanie prowadzić w pełni funkcjonującą działalność w sposób rozważny i uwzględniający charakter obecnego stanu epidemii. Ostatnie dni pokazały, że nie występują naruszenia reżimu sanitarnego w branżach odmrożonych w połowie lutego br. Nie ma merytorycznych podstaw, aby różnicować sytuację pracowników oraz przedsiębiorców z poszczególnych branż i sektorów.

Decyzje polegające na ograniczaniu prowadzenia przedsiębiorstw osłabiają polską gospodarkę, która w znacznym stopniu składa się z małych, rodzinnych firm. Żadna forma administracyjnego wsparcia nie zastąpi przedsiębiorcom relacji z pracownikami, kontrahentami i konsumentami, które to relacje stanowią podstawę życia społeczno-gospodarczego. Tym samym, każdy kolejny dzień ograniczeń powoduje nieodwracalne zmiany. Postępująca stagnacja gospodarcza skutkować będzie wzrostem bezrobocia, spiralą zadłużenia firm oraz ich bankructwami. Dlatego apelujemy o rozwagę oraz umożliwienie działania wszystkich pracowników oraz firm na równych, sprawiedliwych zasadach. Jesteśmy gotowi by wspólnie i odpowiedzialnie funkcjonować, przy zachowaniu wszelkich środków ograniczających ryzyko wzrostu skali epidemii.

 

Zobacz: Apel partnerów społecznych w RDS o otwarcie gospodarki przy zachowaniu reżimu sanitarnego

 

fot. Álvaro Serrano / Unsplash

Warszawa, dnia 24.02.2021 r.

 

KOMENTARZ ZPP WS. ZAPOWIEDZI RZĄDU PRZYWRÓCENIA OBOSTRZEŃ W DNIU 24.02.2021 R.

 

W trakcie dzisiejszej konferencji, minister zdrowia Adam Niedzielski zapowiedział przywrócenie od 27 lutego br. obostrzeń na terenie województwa warmińsko-mazurskiego do stanu obowiązującego przed dniem 1 lutego br. Tym samym, na terenie jednego województwa ponownie zostaną zamknięte galerie, hotele i pozostałe miejsca noclegowe, obiekty kultury, a także infrastruktura przeznaczona do uprawiania sportu na świeżym powietrzu.

ZPP z niepokojem obserwuje lokalne przywrócenie obostrzeń dla działalności gospodarczej. Zwracamy uwagę na fakt, że hotele i pensjonaty z województwa warmińsko-mazurskiego, które od 12 lutego br. rozpoczęły ponowną działalność, na podstawie danych dotyczących ilości przyszłych rezerwacji podejmowały działania mające na celu zorganizowanie kadry pracowniczej, a także odpowiednich ilości towarów i zapasów pozwalających na bieżącą obsługę gości hotelowych. Z pewnością znaczna część tychże dóbr konsumpcyjnych zostanie spisana na straty, co dodatkowo negatywnie obciąży płynność finansową przedsiębiorstw z branży turystycznej i rekreacyjnej. Jednocześnie, sytuacja budzi głęboki niepokój wśród pracowników, którzy liczyli na trwałe odmrożenie branż, w których są zatrudnieni.

Ponadto, przyjęty w dniu dzisiejszym sposób punktowego, regionalnego zamykania obiektów rekreacji i turystyki doprowadzić może do koncentracji turystów na niewielkiej powierzchni innego regionu kraju, co wydaje się być ryzykowne z epidemicznego punktu widzenia.

Konsekwentnie negatywnie odnosimy się do rozstrzygnięć podejmowanych w sposób dyskrecjonalny. Jeśli przyjętym przez rząd kierunkiem wprowadzania ograniczeń jest ich regionalizacja, powinny zostać zaprezentowane jasne i przejrzyste algorytmy podejmowania decyzji w tym zakresie. Tymczasem, mamy do czynienia raczej ze spontanicznym wprowadzaniem restrykcji ad hoc. Co więcej, zapowiedź przywrócenia obostrzeń następuje z marginalnym wyprzedzeniem, co również wprowadza przedsiębiorców w całej Polsce w stan niepokoju i wątpliwości co do perspektyw prowadzenia biznesu.

Mając na uwadze powyższe, apelujemy o stworzenie racjonalnej i przewidywalnej mapy drogowej, wyznaczającej jasne progi wprowadzania bądź zdejmowania określonych obostrzeń epidemicznych – w skali krajowej bądź lokalnej. Jeśli przedstawiciele kluczowych ośrodków decyzyjnych uznali, że liczba zakażeń jest niewystarczająco precyzyjną i oddającą faktyczny stan rozwoju sytuacji epidemicznej zmienną (taki argument był podawany w odniesieniu do zrezygnowania z listopadowej mapy drogowej), nic nie stoi na przeszkodzie by uzupełnić ją o inne informacje (liczba zajętych łóżek, dynamika przyrostu chorych etc.). Wobec trzeciej fali epidemii, kluczowa będzie przewidywalność podejmowanych decyzji – apelujemy o jej zapewnienie.

Zobacz: 24.02.2021 Komentarz ZPP ws. zapowiedzi rządu przywrócenia obostrzeń w dniu 24.02.2021 r.

 

 

Warszawa, 24 lutego 2021 r.

 

Stanowisko ZPP ws. projektu Umowy Partnerstwa

 

Umowa Partnerstwa (UP) określa strategię interwencji funduszy europejskich w ramach polityki spójności oraz wspólnej polityki rybołówstwa w Polsce w latach 2021-2027. Nakreślone w projekcie Umowy Partnerstwa cele wynikają z rozporządzeń dotyczących Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Funduszu Spójności (FS), Europejskiego Funduszu Społecznego+ (EFS+), Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego (EFMR) oraz Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (FST). Jednocześnie na treść poszczególnych celów oddziałują wytyczne Komisji Europejskiej dla Polski w zakresie finansowania polityki spójności w nowej wieloletniej perspektywie finansowej na lata 2021-2017. Co za tym idzie, zakres tematyczny projektu Umowy Partnerstwa jest bardzo szeroki i kompleksowy. Poniżej przedstawiamy szczegółowe uwagi Związku Przedsiębiorców i Pracodawców do przedmiotowego projektu.

Cel 1 „Bardziej konkurencyjna i inteligentna Europa dzięki promowaniu innowacyjnej i inteligentnej transformacji gospodarczej”

Cel „bardziej konkurencyjna i inteligentna Europa dzięki promowaniu innowacyjnej i inteligentnej transformacji gospodarczej” został podzielony na dwa obszary wymagające zaadresowania. W ramach pierwszego obszaru „wzrost znaczenia badań i innowacji w strukturze gospodarczej kraju oraz wykorzystywanie zaawansowanych technologii” autorzy przedstawiają trafną diagnozę problemów, które trawią polską gospodarkę. Polska osiąga relatywnie przeciętne wyniki w Europejskim Rankingu Innowacyjności z 2020 r., a całkowite wydatki na badania i rozwój w Polsce utrzymują się na niskim poziomie.

Projekt Umowy Partnerstwa wylicza również działania, które mają tą sytuację poprawić. Uważamy, że przedstawione działania charakteryzują się szerokim zakresem. Jako przykład można tutaj przywołać m.in. postulaty dot. wsparcia rozwoju eksportu produktów innowacyjnych.

Z punktu widzenia polskich przedsiębiorstw niewątpliwie istotnym celem projektowanej strategii jest wzrost wydatkowania na badania i innowacje, jak również wzrost wykorzystania nowych technologii w strukturze gospodarczej kraju. Jednocześnie, zauważamy, że szeroki sposób sformułowania celów może negatywnie wpływać na ich wykonalność, a w dalszej perspektywie na efektywność wykorzystania unijnych funduszy. W związku z tym, proponujemy następujące sposoby uszczegółowienia przedstawionych propozycji.

Po pierwsze, proponujemy wprowadzenie działań nakierowanych na rozwój infrastruktury dla powszechnego dostępu do szybkiego Internetu. Technologie internetowe, zarówno przewodowe jaki bezprzewodowe, stanowią konieczny element transformacji polskiej gospodarki w gospodarkę opartą na wiedzy i innowacjach. Dlatego też pozyskanie funduszy europejskich na ten konkretny cel może przynieść wymierne efekty oraz znacząco pobudzić rozwój polskiej gospodarki.

Po drugie, istotne z perspektywy rozwoju konkurencyjności polskiej gospodarki są innowacje inkrementalne. W przeciwieństwie do odkryć o charakterze przełomowym, tego rodzaju innowacje pozwalają na usprawnienie drobnych części produktów czy procesów, co jednak udoskonala istniejące technologie, tym samym tworząc korzyści dla procesów gospodarczych i społecznych. Ponadto, praca nad innowacjami inkrementalnymi jest możliwa dla szerokiej grupy podmiotów oraz wymaga niższych nakładów finansowych w porównaniu do innowacji przełomowych. Analogicznie, wsparcie tej branży może wygenerować relatywnie większe korzyści dla polskiej gospodarki. Jednym z sektorów, gdzie tworzenie innowacji inkrementalnych, jest możliwe w Polsce na szeroką skalę, jest sektor farmaceutyczny. Tym samym, ZPP proponuje, aby uszczegółowić wymienione w obszarze „wzrost znaczenia badań i innowacji w strukturze gospodarczej kraju oraz wykorzystywanie zaawansowanych technologii” cele poprzez dodanie wsparcia rozwoju i wytwarzania substancji czynnych (API) i produktów gotowych oraz wsparcie rozwoju eksportu produktów innowacyjnych i substancji czynnych (API) oraz leków wytwarzanych w Polsce.

Cel 3 „Lepiej połączona Europa”

Cel „Lepiej połączona Europa” został podzielony na cztery obszary wymagające zaadresowania. W ramach pierwszego obszaru „Rozwój lądowej infrastruktury transportowej (punktowej i liniowej) w ramach sieci bazowej i kompleksowej TEN-T oraz poza nią (transport drogowy, szynowy/kolejowy, wodny śródlądowy, morski, lotniczy)” autorzy zdefiniowali priorytetowy cel, jakim jest dokończenie realizacji odcinków Transeuropejskiej Sieci Transportowej do roku 2030 zgodnie z zapisami rozporządzenia nr 1315/201346, szczególnie w zakresie sieci kolejowej. Ponadto słusznie wskazano, że komunikacyjne połączenia transgraniczne pomiędzy Polską a jej sąsiadami spełniają ważną rolę w zakresie funkcjonowania międzynarodowych korytarzy transportowych. Co również istotne, strategia uwzględnia stworzenie w perspektywie 2021-2027 połączeń transportowych północ-południe, szczególnie w ramach korytarza Bałtyk – Adriatyk.

Co jednak nie zostało odnotowane w projekcie Umowy Partnerstwa w zakresie infrastruktury kolejowej to fakt, iż ważnym uwarunkowaniem Polski jest położenie na styku systemów kolejowych normalnotorowego i szerokotorowego. Wskazany aspekt może stanowić szansę rozwojową Polski jako węzła transportowego, na którym mógłby następować przeładunek towarów pomiędzy dwoma systemami. Dzięki odpowiedniej infrastrukturze, Polska zyskałaby radykalny wpływ na transfer towarów w całej Europie. Dlatego w opinii ZPP strategia mogłaby zostać uzupełniona o działanie mające na celu rozwój dotychczasowej i utworzenie nowej infrastruktury terminali przeładunkowych.

Pragniemy również wskazać, że w projekcie Umowy Partnerstwa mogłyby znaleźć się  w temacie technologii wodorowej wykorzystywanej w transporcie. Zgodnie z projektowaną obecnie Polską Strategią Wodorową do roku 2030 z perspektywą do 2040 r. (PSW), Polska będzie dążyć do stania się liderem w zakresie produkcji i eksploatacji autobusów oraz pojazdów drogowego transportu ciężkiego i długodystansowego napędzanych paliwem wodorowym. Dlatego z perspektywy rozwoju konkurencyjności polskiej gospodarki, należy jak najszybciej podjąć inicjatywy inwestycyjne w zakresie wykorzystania wodoru w transporcie. Spełnienie powyższego celu będzie miało również istotne znaczenie dla polskiej transformacji energetycznej.

Cel 4 „Europa o silniejszym wymiarze społecznym”

Obszar rynek pracy i zasoby ludzkie

Cel „Europa o silniejszym wymiarze społecznym” został podzielony na pięć obszarów wymagających zaadresowania. W ramach pierwszego obszaru „rynek pracy i zasoby ludzie” opisany został polski rynek pracy przed i po pandemii koronawirusa. W rezultacie, autorzy raportu wymieniają wyzwania wiążące się z (1) zmieniającą się sytuacją demograficzną i kurczeniem się zasobów pracy, (2) nowymi technologiami, robotyzacją i automatyzacją, (3) przechodzeniem na nowe modele gospodarki (tj. gospodarki obiegu zamkniętego i gospodarki niskoemisyjnej), (4) niedoborami kadrowymi w części sektorów oraz także z wynikającą z nich potrzebą zarządzania procesami migracyjnymi, (5) potrzebą podnoszenia jakości pracy, stwarzania warunków do godzenia życia zawodowego z rodzinnym oraz ułatwienia powrotu kobiet na rynek pracy po przerwie związanej z urodzeniem i wychowaniem dziecka lub innymi obowiązkami opiekuńczymi.

Zauważamy, że w szerokim wachlarzu zaproponowanych działań mających na celu poprawę dostępu do zatrudnienia, aktywizację społeczną i przeciwdziałanie wykluczeniu brakuje kluczowego dla tego celu postulatu, a mianowicie zmniejszenia kosztów pracy. Związek Przedsiębiorców i Pracodawców konsekwentnie stoi na stanowisku, że zmniejszanie narzutów na pracę jest kluczowe dla utrzymania konkurencyjności gospodarki.

Postulat ten nabrał nowego znaczenia w dobie pandemii koronawirusa. Bezrobocie rejestrowane w styczniu sięgnęło pułapu 6,5%, najwyższego od kilku lat. Sukcesywnie maleje również liczba nowych ofert pracy – jesienią 2020 roku liczba ogłoszeń była przeciętnie o ponad 25% niższa, niż rok wcześniej. Warto zwrócić uwagę na fakt częściowej regionalizacji problemu bezrobocia, wynikającej m.in. ze stosunkowo silniejszego oddziaływania pandemii na np. miejscowości o charakterze kurortów. Dla przykładu w powiecie kołobrzeskim stopa bezrobocia rejestrowanego wzrosła przez pandemię trzykrotnie (sic!).

Mając na uwadze powyższe, uważamy że warto stworzyć wentyl bezpieczeństwa mitygujący ryzyka dla rynku pracy wynikające z trudnej sytuacji spowodowanej pandemią. W tej chwili wielu przedsiębiorców utrzymuje jeszcze miejsca pracy, wbrew rachunkowi ekonomicznemu. Nie minie jednak dużo czasu, zanim bezwzględna kalkulacja zmusi ich do redukcji etatów.

Proponujemy rozważenie odważnego ruchu, jakim byłoby wprowadzenie progu wielkości przedsiębiorstwa, od którego zaczęłyby obowiązywać przepisy dot. wynagrodzenia minimalnego. Do pewnego stopnia analogiczne rozwiązanie funkcjonuje w Stanach Zjednoczonych, gdzie federalne przepisy dot. płacy minimalnej obejmują firmy uzyskujące przychód przekraczający 500 tys. dolarów rocznie. Na polskim gruncie, wyjściowym punktem odniesienia mogliby być mikroprzedsiębiorcy, choć dyskusja dot. progu, po przekroczeniu którego przedsiębiorcę obowiązywałyby przepisy regulujące pensję minimalną, powinna być otwarta.

Obszar ochrona zdrowia

Jednym z obszarów wymienionych w ramach celu „Europa o silniejszym wymiarze społecznym” jest ochrona zdrowia. Autorzy projektu wyliczają problemy z jakimi zmaga się polska służba zdrowia, włączając w to niedofinansowanie, nadmierną instytucjonalizację, starzenie się kadr, brak koordynacji pomiędzy różnymi służbami, wysoki odsetek finansowania na leczenie ambulatoryjne oraz emigrację wyszkolonych lekarzy zagranicę etc. W odpowiedzi na wymienione problemy projekt Umowy Partnerstwa przedstawia szeroko zakrojone działanie, takie jak np. wspieranie dostępności do wysokiej jakości usług zdrowotnych czy trwałe zwiększenia liczby personelu medycznego. Mimo tak ogólnego podejścia do tematyki ochrony zdrowia, projekt Umowy Partnerstwa pomija kwestię bezpieczeństwa lekowego.

W opinii Związku Przedsiębiorców i Pracodawców proponowane działania w zakresie ochrony zdrowia powinny zostać uzupełnione o plan rozwoju przemysłu farmaceutycznego w celu zapewnienia bezpieczeństwa lekowego dla Polski. W ostatnich latach znacząco spadła sprzedaż krajowych leków – niedawno jeszcze połowa sprzedawanych leków pochodziła z rodzimej produkcji, obecnie jest to tylko jedna trzecia. Zagrożenia, jakie wynikają z takiej sytuacji, zostały jaskrawo zobrazowane podczas pandemii koronawirusa i obecnie wydaje się być oczywistym, że należy podejmować środki, które pozwolą odwrócić ten trend.

Ponadto, wspieranie rozwoju przemysłu farmaceutycznego, oprócz wymiaru strategicznego, posiada wymiar czysto gospodarczy. Polska dysponuje znacznym potencjałem w zakresie produkcji leków, jednak w efekcie ograniczonego dostępu do API krajowego pochodzenia, polscy producenci leków muszą wykorzystywać do swoich produktów API z importu. Dlatego też, ZPP proponuje uzupełnienie projektu Umowy Partnerstwa o wsparcie dedykowane dla produkcji API. Tak nakreślone działanie wesprze rozwój polskiego rynku producentów API oraz producentów leków, generując wzrost gospodarczy potrzebny w dobie odbudowy po pandemii koronawirusa. Co jest jednak bardziej istotne, pozwoli to na zapewnienie pacjentom dostępu do konkurencyjnych cenowo leków, tym samym generując korzyści dla konsumentów.

Cel 6  „Umożliwienie regionom i obywatelom łagodzenia społecznych, gospodarczych i środowiskowych skutków transformacji w kierunku gospodarki neutralnej dla klimatu”

Transformacja energetyczna przewidziana w ramach Europejskiego Zielonego Ładu będzie miała największy wpływ na regiony uzależnione od wydobycia paliw kopalnych lub procesów przemysłowych generujących intensywną emisję gazów cieplarnianych. Aby wspierać te regiony powstał dedykowany instrument, jakim jest Mechanizm Sprawiedliwej Transformacji (MST).

Projekt Umowy Partnerstwa nakreśla mapę regionów, które będą mogły ubiegać się o wsparcie z MST. Autorzy projektu trafnie zauważają, że przed wymienionymi regionami stoi szereg wyzwań, aczkolwiek odmienne potrzeby każdego z regionów wymagają prowadzenia dopasowanych działań. Jakkolwiek możemy zgodzić się z postawioną przez autorów tezą, należy zwrócić uwagę na jeden aspekt wsparcia, który będzie tożsamy dla wszystkich wymienionych regionów. Dla powodzenia MST kluczowe jest skupienie finansowania na tworzeniu nowych miejsc pracy. Wydatkowanie środków na szkolenia i przebranżowienie bez uprzedniego wytworzenia miejsc pracy nie przyniesie pożądanych społecznych i gospodarczych efektów, a co za tym idzie powinno mieć charakter wtórny do wymienionego tworzenia  miejsc pracy.

Dodatkowo, istotne w tym kontekście jest wykorzystanie istniejącej infrastruktury oraz możliwe zaadoptowanie jej do nowych potrzeb, co pozwoli na bardziej ekonomiczne i wykorzystanie unijnych środków finansowych jak również istniejących krajowych zasobów.

W projekcie Umowy Partnerstwa możemy znaleźć szereg działań, które będą realizowane z pomocą Mechanizmu Sprawiedliwej Transformacji. Wśród nich są utrzymanie i docelowo podniesienie stopy zatrudnienia poprzez tworzenie nowych miejsc pracy oraz zmiana i podnoszenie kwalifikacji pracowników jak również podniesienie dostępności usług publicznych, poprawa jakości powietrza, rozwój gospodarki o obiegu zamkniętym czy przeciwdziałanie wyludnianiu się terenów pogórniczych. Biorąc pod uwagę ograniczoną ilość środków finansowych, obawiamy się, że mnogość sformułowanych celów zagraża efektywnej implementacji mechanizmu.

Mając na uwadze powyższe, Związek Przedsiębiorców i Pracodawców apeluje o priorytetyzację zadań w ramach MST i określenie nadrzędnego charakteru tworzenia nowych miejsc pracy w stosunku do innych działań.

 

Zobacz: 24.02.2021 Stanowisko ZPP ws. projektu Umowy Partnerstwa

 

Warszawa, 24 lutego 2021 r. 

 

Podsumowanie działań w EKES nr 1/21

 

Marcin Nowacki, Prezes European Enterprise Alliance i Wiceprezes Związku Przedsiębiorców i Pracodawców, oraz Tomasz Wróblewski, Prezes Warsaw Enterprise Institute, są członkami Europejskiego Komitetu Ekonomicznego i Społecznego (EKES), organu doradczego UE, reprezentującego organizacje pracodawców i pracowników w unijnym procesie stanowienia prawa. Przedstawiamy podsumowanie ich aktywności w styczniu 2021 roku.

27 stycznia odbyła się debata z Maroš Šefčovič, Wiceprzewodniczącym Komisji Europejskiej odpowiedzialnym za stosunki międzyinstytucjonalne i prognozowanie, podczas którego Šefčovič przedstawił program prac Komisji na rok 2021. Marcin Nowacki poruszył kwestię przerzucalności podatku cyfrowego na konsumentów oraz MŚP oraz zapytał Šefčoviča jakie działania mające na celu ocenę kosztownych regulacji cyfrowych przewiduje Komisja. Ponadto, Nowacki podniósł kwestię logistycznych i prawnych wyzwań związanych z wprowadzaniem unijnego podatku węglowego. Zauważył, że konstrukcja opłaty w zasadzie wymaga ustalenia emisji dwutlenku węgla związanej z każdym produktem i zapytał czy Komisja jest przygotowana na trudności wynikające z ujawnieniem szczegółów łańcuchów dostaw.

Również 27 stycznia odbyło się spotkanie z António Costa, Premierem Portugali, który prezentował priorytety obecnej prezydencji Rady Europejskiej. Tomasz Wróbleski dopytywał o racjonalność ambitnych celów społecznych w momencie kryzysu gospodarczego spowodowanego pandemią koronawirusa.

Członkowie EKES podejmują również aktywność regulacyjną. EKES wydaje opinie na temat spraw skierowanych przez unijne instytucje. Ponadto członkowie EKES mogą proponować przyjęcie opinii z własnej inicjatywy.

Marcin Nowacki został sprawozdawcą opinii EKES ws. Strategii UE mającej na celu wykorzystanie potencjału energii z morskich źródeł odnawialnych przygotowywanej przez Sekcję Transportu, Energii, Infrastruktury i Społeczeństwa Informacyjnego (TEN). Strategia wykorzystania potencjału morskiej energetyki wiatrowej określa unijne priorytety na najbliższe 30 lat i wyznacza bardzo ambitne cele, zgodnie z którymi udział morskiej energetyki wiatrowej w unijnym miksie energetycznym w 2050 roku będzie wynosił ponad 16 proc.

Przydatne linki:

• Strona poświęcona opinii
• Strategia na rzecz morskiej energetyki odnawialnej

Dodatkowo, Nowacki zgłosił trzy propozycje opinii z własnej inicjatywy. Pierwsza propozycja opinii dotyczy wsparcia i współpracy Unii Europejskiej z przedsiębiorcami, pracownikami i społeczeństwem obywatelskim na Białorusi. Jej celem jest dostarczenie ekspertyzy na temat obecnej sytuacji na Białorusi z perspektywy społeczeństwa obywatelskiego, a także oczekiwań Białorusinów co do działań Unii Europejskiej. Może ona pomóc właściwym instytucjom UE w podjęciu decyzji o tym, jak najlepiej ukierunkować i ukierunkować wsparcie UE, a w dłuższej perspektywie stać się fundamentem budowania przyszłych stosunków UE-Białoruś.

Druga propozycja opinii wiąże się z oceną procesu integracji w świetle umowy stowarzyszeniowej pomiędzy Unią Europejską a Ukrainą. Celem opinii jest sformułowanie praktycznych zaleceń, które przybliżą poglądy społeczeństwa obywatelskiego i pomogą instytucjom UE zwiększyć skuteczność Umowy Stowarzyszeniowej UE-Ukraina.  

Trzecia proponowana opinii ma ocenić wpływ projektu Nord Stream 2 na Unię Energetyczną. W opinii zostaną zebrane poglądy zainteresowanych stron na temat wpływu gazociągu Nord Stream 2 na bezpieczeństwo energetyczne UE.

Więcej informacji o EKES

Czym jest EKES?

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES) jest organem doradczym UE, reprezentującym organizacje pracodawców  i pracowników oraz inne grupy interesu. EKES wydaje opinie na temat spraw UE skierowane do Komisji Europejskiej, Rady UE i Parlamentu Europejskiego. Jest łącznikiem między podejmującymi decyzje instytucjami europejskimi a obywatelami UE.

Czym zajmuje się EKES?

Na forum EKES-u przedstawiciele pracodawców, pracowników i innych grup interesów formalnie opiniują akty ustawodawcze UE. EKES ma trzy główne zadania:

• Dopilnować, by przepisy unijne odzwierciedlały rzeczywistość gospodarczą i społeczną w państwach członkowskich.
• Prowadzić dialog z organizacjami pracodawców oraz pracowników ze wszystkich państw członkowskich.
• Promowaniem integracji europejskiej i demokracji partycypacyjnej.

Kto zasiada w EKES-ie?

EKES składa się z 329 członków ze wszystkich państw członkowskich UE, którzy są mianowani na pięcioletnią kadencję. Członkowie są nominowani przez rządy krajowe i powoływani przez Radę Unii Europejskiej. Liczba posłów przypadających na dane państwo jest proporcjonalna do liczby ludności tego państwa.

W jaki sposób działa EKES?

Parlament Europejski, Rada UE oraz Komisja Europejska zwracają się do Komitetu o wydanie opinii w różnych dziedzinach. Komitet może zaproponować również przedstawienie opinii z własnej inicjatywy.

Członkowie pracują na rzecz UE, niezależnie od swoich rządów. Spotykają się dziewięć razy w roku. Opinie przyjmowane są zwykłą większością głosów.

Sesje plenarne przygotowywane są przez specjalne sekcje tematyczne oraz Komisję Konsultacyjną ds. Przemian w Przemyśle. Nad postępem w realizacji strategii politycznych UE czuwają tzw. obserwatoria oraz Komitet Sterujący ds. Strategii „Europa 2020”.

EKES utrzymuje regularne kontakty z regionalnymi i krajowymi radami społecznymi i gospodarczymi w całej Unii Europejskiej. Kontakty te obejmują wymianę informacji oraz dyskusje dotyczące określonych zagadnień.

 

Zobacz: Podsumowanie działań w EKES nr 1/21

 

fot. Giampaolo Squarcina / ma lic. Flickr.com

Warszawa, 23 lutego 2021 r.

 

STANOWISKO ZPP WS. E-FAKTUR

 

Przedstawiony projekt ustawy ma na celu wprowadzenie możliwości wystawiania faktur ustrukturyzowanych (zwanych również „e-fakturą”), jako jednej z dopuszczalnych form dokumentowania transakcji, obok faktur papierowych i występujących w obrocie gospodarczym faktur elektronicznych. Znamienną różnicą między e-Fakturą, a fakturą elektroniczną ma pozostać to, że e-Faktury będą wystawiane i otrzymywane przez podatników za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, tj. Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) – stworzonego z inicjatywy ministra finansów, funduszy i polityki regionalnej.

Zgodnie z założeniami, wprowadzane rozwiązanie ma mieć charakter fakultatywny. Stosowanie faktur ustrukturyzowanych będzie wymagało akceptacji odbiorcy takiej faktury. Ponadto, dla podatników, którzy będą wystawiać wyłącznie faktury ustrukturyzowane, projekt ustawy wprowadza preferencję w postaci skróconego do 40 dni (zamiast 60 dni) terminu zwrotu podatku VAT (przy spełnieniu przez podatników pozostałych dodatkowych warunków).

ZPP zakłada, że proponowane zmiany w ustawie o VAT pozwolą na szybszą obsługę spraw dotyczących czynnych podatników VAT, którzy zdecydują się na dokumentowanie transakcji wyłącznie za pomocą faktur ustrukturyzowanych.

Należy jednak zwrócić uwagę na potencjalne ryzyka związane z wprowadzanym rozwiązaniem, które (na niekorzyść przedsiębiorców) może prowadzić do utraty równowagi między uprawnieniami organów skarbowych, a prawami podatników.

Jak napisano w uzasadnieniu do projektu ustawy: „projektowane rozwiązania przyczynią się nie tylko do wzmocnienia kontroli prawidłowości rozliczania podatku VAT, ale także uproszczenia samego procesu kontroli rozliczeń u przedsiębiorców, z uwagi na możliwość zdalnego monitorowania przez organy podatkowe obrotu dokumentowanego fakturami. Proponowane rozwiązania umożliwią także zwiększenie dochodów budżetu państwa w wyniku zakładanego zwiększenia poboru podatku VAT na każdym etapie obrotu towarami i usługami.”

Na podstawie powyższego cytatu można odnieść wrażenie, że Ministerstwo Finansów zakłada, iż podmioty będące sprawcami umyślnych przestępstw gospodarczych i skarbowych dobrowolnie rozpoczną korzystanie z fakultatywnego rozwiązania w postaci Krajowego Systemu e-Faktur, co – dzięki wzmocnieniu kontroli – przełoży się na uszczelnienie systemu podatkowego. Można jednak wysnuć tezę, że
z proponowanego rozwiązania dobrowolnie będą korzystać tylko uczciwi przedsiębiorcy, szukający usprawnień w zakresie rozliczania podatków.

Tym samym istnieje ryzyko, że przedsiębiorcy rzetelnie rozliczający się z podatku VAT za pośrednictwem KSeF zostaną objęci dodatkowymi instrumentami w zakresie kontroli podatkowej, która zasadniczo powinna odbywać się w jasnych i pewnych ramach prawnych. Natomiast fakt posiadania przez urzędy skarbowe zdalnego dostępu do istotnych danych przedsiębiorców może powodować obawy, że stworzony system – bez odpowiedniego zabezpieczenia praw przedsiębiorców – będzie nadużywany przez organy administracji skarbowej poprzez prowadzenie faktycznej, zdalnej kontroli skarbowej, bez wszczynania jej w prawidłowym trybie określonym w Ordynacji podatkowej.

Z drugiej strony można założyć, że jeżeli Ministerstwo prognozuje uszczelnienie systemu podatkowego dzięki Krajowemu Rejestrowi e-Faktur, to w pewnym momencie – w drodze kolejnej zmiany ustawy o VAT – faktury ustrukturyzowane staną się obligatoryjnym rozwiązaniem dla części lub wszystkich przedsiębiorców. Analogiczną sytuacją było wprowadzenie regulacji dotyczących mechanizmu podzielonej płatności (split payment). Mechanizm na początku obowiązywania nowych regulacji pozostawał dla wszystkich fakultatywny, natomiast od 1 listopada 2019r. stał się on obowiązkowym rozwiązaniem dla kilku sektorów przedsiębiorstw.

Przedmiotowe uzasadnienie do projektu ustawy nie odnosi się do tego, czy proponowane rozwiązanie na zawsze pozostanie fakultatywne, czy w przyszłości zostanie wprowadzona obligatoryjność projektowanego systemu, wypierając tym samym z obrotu faktury papierowe i elektroniczne.

W związku z powyższym, ZPP apeluje o dostosowanie przepisów dotyczących kontroli podatkowych do nowego aspektu, jakim będzie posiadanie przez organy administracji publicznej zdalnego dostępu do danych o podatnikach i transakcjach, zawartych Krajowym Rejestrze e-Faktur. Należy wprowadzić przepisy zakazujące przetwarzania i opracowywania przez organy podatkowe danych pochodzących z Krajowego Rejestru e-Faktur bez wszczęcia kontroli podatkowej, z wyłączeniem postępowania w sprawie zwrotu podatku VAT. Drugim, dopuszczalnym wyłączeniem może być aspekt bieżącej kontroli dokonywanej przez zautomatyzowane mechanizmy analizy danych stosowane przez organy podatkowe.

Należy stanowczo wykluczyć możliwość wykorzystywania danych znajdujących się w KSeF w celach quasi kontrolnych, bez formalnego wszczęcia kontroli, ponieważ formalne postępowanie kontrolne przyznaje szereg praw i gwarancji kontrolowanemu podatnikowi. Proponowane przez nas rozwiązanie ograniczy pole do nadużyć i podniesie transparentność działania organów skarbowych. Jednocześnie pragniemy podkreślić rolę stabilności systemu prawnego. Bezustanne zmiany legislacyjne mają negatywny wpływ na otoczenie biznesowe, a tym samym na potencjał rozwoju gospodarczego.

 

Zobacz: 23.02.2021 Stanowisko ZPP ws. e-faktur

 

Fot. FirmBee / pixabay.com