Warszawa, 11 maja 2022 r. 

 

Komentarz ZPP do projektu dyrektywy w sprawie poprawy warunków pracy za pośrednictwem platform internetowych

 

Komisja Europejska przedstawiła w grudniu 2021 roku propozycję przepisów mających na celu poprawę sytuacji pracowników wykonujących prace za pośrednictwem internetowych platform pracy (digital labour platforms).^[1] W Unii Europejskiej funkcjonuje ponad 500 platform, które kreują 28 milionów miejsc pracy.^[2] Wzrost popularności tej formy zarobkowania jest bezpośrednio związany z postępującą cyfryzacją i coraz powszechniejszą potrzebą elastyczności w zatrudnieniu. Model współpracy właściwy dla tzw. pracy platformowej nie jest jednak nowy i ma swoje odpowiedniki również w „tradycyjnych” zawodach.

Proponowana dyrektywa ustanawia szereg warunków determinujących, czy istniejąca relacja pomiędzy platformą a pracownikiem jest relacją zatrudnienia. Aby uznać platformę za pracodawcę, relacja wiążąca ją z osobą wykonującą pracę musiałaby spełniać dwa z pięciu ustanowionych kryteriów. Tak określone wymagania prawne doprowadziłyby do zmiany formy zatrudnienia części samozatrudnionych kontraktorów na pracowników zatrudnionych przez platformy. W naszym przekonaniu, wprowadzenie przepisów narzucających „pracownikom platformowym” określoną formułę współpracy z platformą, jest niepotrzebne, a co więcej – jak wynika z przeprowadzonych przez nas badań – sprzeczne z wolą i oczekiwaniami samych zainteresowanych.

Elastyczność przy wykonywaniu aktywności zarobkowej jest dla wielu osób szczególnie cenną wartością. Wiąże się ona m.in. z samodzielną regulacją czasu pracy przez wykonującego, co jest dogodne dla osób nie mogących podjąć zatrudnienia w pełnym wymiarze godzin lub o stałych porach. Często na korzystanie z cyfrowych platform decydują się osoby, które mają utrudnione wejście na rynek pracy. Dotyczy to osób młodych, nieposiadających doświadczenia zawodowego czy osób o pochodzeniu migranckim. Ograniczenie możliwości zarobkowania tym grupom osób, szczególnie w aktualnym kontekście, byłoby oczywiście niewskazane.

ZPP przeprowadził na początku 2022 roku badanie wśród pracowników platformowych w oparciu o wywiady indywidualne. Respondenci aż w 95 procentach potwierdzili swoje zadowolenie z aktywności zarobkowej wykonywanej za pośrednictwem internetowych platform, a warunki współpracy z nimi zostały określone jako zrozumiałe oraz uczciwe odpowiednio przez 98 oraz 96 procent ankietowanych.[3] Co więcej, pomimo niskiego progu wejścia na rynek, aż 93 procent respondentów wskazało, że satysfakcjonuje ich własna sytuacja finansowa.

Głównym argumentem Komisji Europejskiej dla przyjęcia omawianego aktu jest wzmocnienie pozycji pracowników platform poprzez wzmocnienie ich ochrony socjalnej oraz dostępu do benefitów uwarunkowanych posiadaniem zatrudnienia etatowego.[4] Jednakże cel ten rozmija się z oczekiwaniami samych pracowników. Większość respondentów twierdzi, że nie chciałaby prawa, które sprawiłoby, że platforma musiałaby zatrudnić ich na etat.[5]

Należy zwrócić uwagę, że w przedstawionym projekcie dyrektywy nie uniknięto niekorzystnych rozwiązań, których implementacja stanowiłaby zagrożenie dla rozwoju usług opartych na cyfrowych platformach. Zastrzeżenia budzi konieczność zastosowania przepisów jurysdykcji terytorialnie odpowiadającej  miejscu wykonywania pracy. W przypadku zatrudnienia transgranicznego, osoby świadczące pracę często zmieniają miejsce zamieszkania ze względu na charakter pracy. Biorąc pod uwagę traktatową zasadę swobodnego przepływu pracowników, wykonywanie pracy online w jednym państwie członkowskim powinno być uznawane za równoważne w każdym państwie członkowskim i jego jurysdykcji, niezależnie od zadeklarowanego miejsca pracy.

Domniemanie prawne dotyczące istnienia stosunku pracy jest naturalnie niekorzystne dla funkcjonowania przedsiębiorstw. Projekt dyrektywy pozostawia państwom członkowskim swobodę w ustaleniu ram prawnych. Może to doprowadzić do powstania znacznie różniących się uwarunkowań prawnych w państwach członkowskich, co może stworzyć poważne przeszkody w jednolitym funkcjonowaniu internetowych platform na rynku unijnym.

Ponadto możliwość obalenia domniemania istnienia stosunku pracy może prowadzić do dużej liczby sporów, które będą czasochłonne i pociągną za sobą znaczne koszty administracyjne. Będzie to mechanizm obciążony dużym ryzykiem nadużycia a tym samym należy się spodziewać, że wysoki odsetek zawiązywanych sporów nie będzie posiadał rzeczywistej podstawy dla jego zawiązania.

***

^[1] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52021PC0762&from=PL

^[2] https://ec.europa.eu/social/BlobServlet?docId=24991&langId=pl

[3] https://zpp.net.pl/badanie-zpp-95-pracownikow-platformowych-jest-zadowolonych-ze-wspolpracy-z-platformami-wiekszosc-z-nich-jest-przeciwna-przymusowym-umowom-o-prace/

[4] https://ec.europa.eu/social/BlobServlet?docId=24991&langId=en

[5] https://zpp.net.pl/badanie-zpp-95-pracownikow-platformowych-jest-zadowolonych-ze-wspolpracy-z-platformami-wiekszosc-z-nich-jest-przeciwna-przymusowym-umowom-o-prace/

 

Zobacz: 11.05.2022 Komentarz ZPP do projektu dyrektywy w sprawie poprawy warunków pracy za pośrednictwem platform internetowych

Warszawa, 10 maja 2022 r. 

 

Komentarz ZPP ws. wniosku dotyczącego ustanowienia obowiązku minimalnego magazynowania gazu

 

Unijni przywódcy spotkali się na nieformalnym spotkaniu głów państw i rządów w Wersalu w dniach 10 – 11 marca 2022 roku. Głównym powodem była reakcja na rosyjską inwazję na Ukrainę. Przywódcy przyjęli deklarację wersalską, która określa wspólny plan działań UE w zakresie zwiększenia obronności, zmniejszenia zależności energetycznej, budowania solidniejszej bazy ekonomicznej oraz wspierania inwestycji. W wyniku powyższych ustaleń Komisja Europejska przedstawiła 22 marca 2022 roku propozycję rozporządzenia w sprawie ustanowienia obowiązku minimalnego magazynowania gazu (Gas Storage Regulation). Komisja Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (ITRE) Parlamentu Europejskie dnia 23 marca 2022 roku przyjęła powyższą regulację oraz skierowała wniosek o zastosowanie trybu pilnego prac nad projektem, który będzie głosowany na posiedzeniu plenarnym w dniach 04 – 07 kwietnia 2022 roku. Sprawozdawcą projektu rozporządzenia w Parlamencie Europejskim jest Profesor Jerzy Buzek. Funkcję sprawozdawców w Europejskim Komitecie Ekonomicznym i Społecznych objęli Wiceprezes ZPP Marcin Nowacki oraz Mateusz Szymański ze związku zawodowego Solidarność.

Zgodnie z nowymi przepisami państwa członkowskie Unii Europejskiej będą musiały zagwarantować, że ich magazyny gazowe zostaną zapełnione do pierwszego dnia listopada każdego roku na poziomie minimum 90 procent. Wyjątek stanowiłby rok 2022, w którym cel ten wynosiłby 80 procent. Ponadto, cele pośrednie miałaby zagwarantować napełnienie zbiorników przez cały rok. Kolejnym postanowieniem jest obowiązkowa certyfikacja operatorów systemów magazynowania, która ma zmniejszyć ryzyko wynikające z wpływu na infrastrukturę krytyczną. Trzecim uzgodnieniem jest zachęta do dalszego wykorzystania pojemności magazynowych oraz ewentualne zwolnienia z taryf przesyłowych w magazynowych punktach wejścia lub wyjścia.

Związek Przedsiębiorców i Pracodawców popiera propozycję rozporządzenia jako narzędzia, które w realny sposób może przyczynić się do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego UE. Ze szczególnym uznaniem odnosimy się do szybkiego tempa reakcji i postępów prac instytucji unijnych. Jednocześnie, ZPP apeluje o rozszerzenie projektu rozporządzenia o następujące kwestie.

Po pierwsze, w naszej ocenie konieczne jest wprowadzenie krótkoterminowego instrumentu inwestycyjnego w celu rozwoju infrastruktury gotowej do wykorzystania wodoru. Sukces wspólnej polityki magazynowania gazu zależy w znacznej mierze od możliwości efektywnego przesyłu gazu. Dlatego aby zwiększyć bezpieczeństwo energetyczne Europy w perspektywie długoterminowej, konieczne są inwestycje w infrastrukturę, w tym w infrastrukturę przystosowaną do przesyłania wodoru, a zwłaszcza w interkonektory i magazyny. Postulat ten jest szczególnie istotny biorąc pod uwagę fakt, że niedawno zakończona rewizja rozporządzenia TEN-E zakończyła możliwości wspierania inwestycji w infrastrukturę gazową.

Inwestycje infrastrukturalne zwiększą bezpieczeństwo energetyczne UE długofalowo, natomiast ze względu na długi okres realizacji nie rozwiążą problemów wywołanych rosyjską agresją tu i teraz. W związku z tym w perspektywie krótkoterminowej, UE powinna rozważyć współpracę z graniczącymi z UE krajami trzecimi w zakresie wykorzystania istniejących magazynów gazu. W naszej ocenie, współpraca z krajami trzecimi, w szczególności z Ukrainą, może w szybkim tempie doprowadzić do zapewnienia odpowiednich poziomów magazynowania gazu, dlatego też należy jej nadać wysoki priorytet.

Następnie ZPP apeluje rozwinięcie zaproponowanego przez Komisję mechanizmu podziału obciążeń i uzupełnienie rozporządzenia o plany dla poszczególnych państw członkowskich, które uwzględniałyby wielkości magazynów, konsumpcje w danym kraju oraz możliwości magazynu w zakresie obsługi innych krajów w regionie, tak aby uniknąć niezrównoważonego podziału obciążeń, ryzyk i kosztów. Obawiamy się, że brak odpowiedniej koordynacji działań może doprowadzić do wysokich fluktuacji cen gazu w niektórych państwach członkowskich.

ZPP popiera wprowadzenie obowiązkowej certyfikacji operatorów systemów magazynowych. Mimo krótkich terminów przewidzianych w rozporządzeniu i ze względu na możliwość odwołania się od decyzji administracyjnej, przed wydaniem prawomocnej decyzji pozbawiającej operatorów instalacji magazynowych licencji upłynie kilka lat. Dlatego zauważamy, że obowiązkowa certyfikacja operatorów systemów magazynowania jest instrumentem, który poprawi bezpieczeństwo energetyczne UE w perspektywie długoterminowej, a nie krótkoterminowej. W świetle powyższego, uważamy za konieczne zastosowanie mechanizmu wczesnego wdrożenia, który umożliwi krajowym organom regulacyjnym jak najszybsze rozpoczęcie prac przygotowawczych nad obowiązkowym procesem certyfikacji. Jednocześnie apelujemy do KE o szybkie wydanie wytycznych, które zapewnią jednolite wdrażanie przepisów rozporządzenia we wszystkich państwach członkowskich.

 

Zobacz: 10.05.2022 Komentarz ZPP ws. wniosku dotyczącego ustanowienia obowiązku minimalnego magazynowania gazu

Warszawa, 27 kwietnia 2022 r. 

 

Komentarz ZPP w sprawie potrzeby waloryzacji w budowlanych zamówieniach publicznych

 

Polska, podobnie jak wiele innych krajów Europy i świata, od 2020 r. zmaga się z licznymi zagrożeniami w sferze gospodarczej. W wyniku pandemii i zamknięcia gospodarki doszło do zachwiania rynku nie tylko w naszym kraju, ale na całym świecie. W efekcie doszło do przerwania łańcuchów dostaw, opóźnień i zaburzenia normalnego kształtowania się relacji podaży i popytu. Od 2021 r. mamy do czynienia z kolejnym wielkim wyzwaniem, będącym częściowo pochodną pandemii – znaczącą inflacją. Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego w marcu 2022 r. wyniosła ona w stosunku do analogicznego miesiąca roku ubiegłego aż 11%[1]. Z inflacją wiąże się nie tylko wzrost kosztów dóbr i usług w gospodarce, ale także wzrost presji płacowej na pracodawców, a tym samym wzrost kosztów pracy. Kolejne wielkie zagrożenie dla naszej gospodarki, to rosyjska agresja przeciwko Ukrainie. Trwająca wojna pogłębiła i nadal pogłębiać będzie kryzys związany z dostępnością konkretnych produktów. Z jednej strony wiąże się to bezpośrednio z działaniami wojennymi trwającymi na terytorium Ukrainy, która nie jest w związku z tym w stanie w pełni uczestniczyć w handlu światowym, a z drugiej strony z sankcjami gospodarczymi, jakie należało wymierzyć przeciw Rosji. Wskazać należy także na fakt, że znaczna część pracowników firm budowlanych w Polsce to Ukraińcy, spośród których wielu wraz z wybuchem wojny wróciło walczyć o niepodległość swojego kraju. To z kolei przekłada się na bardzo dotkliwe braki kadrowe w całym sektorze. W efekcie Polska, a także wiele innych zachodnich krajów, odczuwa znaczący wzrost cen i problemy z dostępnością wielu dóbr.

Obecnie ceny podstawowych surowców i materiałów niezbędnych w branży budowlanej rosną w zastraszającym tempie. Media donoszą, że niektóre wyroby stalowe rosną o kilkadziesiąt procent z tygodnia na tydzień i ponad 200 procent rok do roku. Dotyczy to np. kształtek giętych na zimno, blachy HRC, prętów żelbetonowych czy profili[2]. Rosną ceny także drewna i innych materiałów budowlanych. Największe podwyżki względem analogicznego okresu roku ubiegłego dotyczą np. izolacji termicznej (+63%), płyt OSB (+50%), dachów, rynien (+37%), czy też tak podstawowego i powszechnego produktu, bez którego nie ma możliwości przeprowadzenia niemal żadnej inwestycji – cementu (+22%)[3]. Podwyżki cen materiałów w obecnej sytuacji nie są zaskakujące, znaczna ich część pochodzi bowiem ze wschodu. Ponadto ceny tych, które powstają w Polsce również rosną z powodu wzrostu kosztów pracy, energii elektrycznej, surowców, a także kosztów emisji CO₂. Szacuje się, że obecnie koszt wybudowania domu i doprowadzenia go do stanu deweloperskiego jest nawet 40% wyższy niż jeszcze 2 lata temu[4].

Obecna sytuacja w sposób istotny wpływa na cały sektor budowlany, między innymi na firmy czynnie uczestniczące w inwestycjach publicznych udzielanych w procedurze zamówień publicznych. Wiele z tych inwestycji odbywa się na podstawie konkursów, które rozstrzygane były wiele miesięcy przed gwałtownym wzrostem kosztów. Zagrożone mogą być jednak nie tylko trwające, ale również nowe inwestycje, gdyż z uwagi na charakterystykę sektora są one planowane na wiele miesięcy naprzód. Nie sposób tymczasem w obecnej sytuacji gospodarczej i geopolitycznej przewidzieć, jak będzie wyglądała sytuacja na rynku i jakie będą koszty działalności nawet w perspektywie najbliższych miesięcy. W praktyce na rynku możemy zaobserwować liczne problemy z realizacją inwestycji, firmy odstępują od umów bądź nie są w stanie wykonać ich terminowo. W przypadku inwestycji publicznych sytuacja jest szczególnie trudna, gdyż warunki, na których udzielono zamówienia, w tym te dotyczące wynagrodzenia wykonawcy, są ściśle uregulowane. Firmy realizujące często bardzo istotne zamówienia o wysokiej wartości borykają się z licznymi problemami – wykonują je poniżej obecnych kosztów bądź nie są w stanie dotrzymać terminów zakończenia prac. W konsekwencji może to prowadzić do ich upadku, tym bardziej jeśli firmy te będą obciążane  karami umownymi. Sytuacja ta jest niebezpieczna także z perspektywy zamawiającego, gdyż może ona prowadzić do przerwania procesu inwestycyjnego.

W tak trudnych warunkach rynkowych należałoby rozważyć wprowadzenie rozwiązań mogących zapobiegać nie tylko upadkowi firm budowlanych, ale także zapewniających realizację inwestycji publicznych. Należałoby w związku z tym wprowadzić w zamówieniach publicznych mechanizmy waloryzacji odpowiadające warunkom rynkowym. Koszty nowych inwestycji powinny być rozliczane zgodnie z realną zmianą cen np. paliw, asfaltu, cementu, stali, czy drewna. Mając powyższe na uwadze apelujemy do władz o przyjrzenie się problemowi oraz przeprowadzenie stosownych prac, które pomogą uniknąć upadków firm budowlanych oraz zaprzestaniu realizacji inwestycji publicznych.

***

[1] https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ceny-handel/wskazniki-cen/wskazniki-cen-towarow-i-uslug-konsumpcyjnych-pot-inflacja-/miesieczne-wskazniki-cen-towarow-i-uslug-konsumpcyjnych-od-1982-roku/ (dostęp na dzień 26.04.2022 r.).

[2] https://www.stockwatch.pl/wiadomosci/ceny-wyrobow-stalowych-bija-rekordy,akcje,295709 (dostęp na dzień 26.04.2022 r.).

[3] https://www.muratorplus.pl/biznes/raporty-i-prognozy/wzrost-cen-materialow-budowlanych-co-zdrozalo-najbardziej-aa-BpMb-Zs56-X6ie.html (dostęp na dzień 26.04.2022 r.).

[4] https://www.money.pl/gospodarka/ceny-materialow-budowlanych-w-gore-w-ten-sposob-przewidzisz-koszt-budowy-domu-6753582589295104a.html (dostęp na dzień 26.04.2022 r.).

 

Zobacz: 27.04.2022 Komentarz ZPP w sprawie potrzeby waloryzacji w budowlanych zamówieniach publicznych

Warszawa, 15 kwietnia 2022 r. 

 

 

Komentarz ZPP ws. postępów prac nad Digital Services Act

 

Akt o usługach cyfrowych, znany również pod swoją angielskojęzyczną nazwą Digital Services Act, niedługo zmieni obowiązującą od ponad 20 lat dyrektywę o handlu elektronicznym. Prace nad nowym rozporządzeniem trwają nieprzerwanie od końca 2020 r. Trylogi – trójstronne negocjacje między kluczowymi unijnymi instytucjami – mają zakończyć się już w tym miesiącu. Obecnie obserwujemy jednak pojawianie się licznych propozycji, które nie były ujęte w oryginalnym mandacie negocjatorów.

Nieproporcjonalność mechanizmu odpowiedzi kryzysowej

Do najnowszych propozycji należy mechanizm odpowiedzi kryzysowej (ang. Crisis response mechanism (CRM), który powstał, by umożliwić instytucjom sprawne przeciwdziałanie Rosyjskim atakom dezinformacyjnym. Cieszymy się, że instytucje UE podejmują zdecydowane kroki w walce z rosyjską propagandą. Mimo to, mamy pewne wątpliwości czy wprowadzanie proponowanych zapisów do DSA na tym etapie negocjacji jest najlepszym sposobem rozwiązania tego problemu.

Na wniosek francuskiej prezydencji, Komisja zaproponowała wprowadzenie przepisów, które mogą zmusić duże firmy technologiczne do szybkiego dostosowania swoich platform i zwiększenia liczby pracowników moderujących treści w czasie poważnych kryzysów takich jak klęska żywiołowa, atak terrorystyczny lub wojna. Nowy art. 25(a) projektu DSA uprawniałby Komisję do żądania wykonania konkretnych działań wyłącznie na podstawie zalecenia rady europejskich krajowych organów regulacyjnych. Paryż zasugerował, że konieczna będzie większość dwóch trzecich głosów organów regulacyjnych. Działania firm technologicznych, których celem jest walka z dezinformacją lub problemami związanymi z konkretnym kryzysem, byłyby prawnie ograniczone do trzech miesięcy. Jednocześnie Komisja musiałaby zachować przejrzystość swoich decyzji.

Przeciwko tej propozycji zaprotestowały 24 organizacje obywatelskie, które w swoim otwartym liście zwróciły uwagę, że Komisja Europejska nie powinna zostać uprawniona do jednostronnego ogłoszenia stanu wyjątkowego w całej UE. Ponadto, organizacje te zauważają, że CRM daleko do poszanowania międzynarodowych standardów praw człowieka w zakresie legalności, zasadności, konieczności i proporcjonalności, oraz wzywają do jego odpowiedniego przeformułowania.

Co więcej, nowy art. 25a DSA ma upoważnić krajowych koordynatorów cyfrowych do wymagania od mniejszych platform, aby spełniamy wymogi w  zakresie obowiązków ograniczania ryzyka, które w normalnych warunkach ciążą jedynie na bardzo dużych platformach. Taki przepis wydaje się być nieproporcjonalnym obciążeniem dla mniejszych platform, których możliwości dostosowania się do ww. wymienionych będą w praktyce ograniczone, szczególnie w krótkim czasie.

Ostatecznie, próby walki z rosyjską dezinformacją mogą zostać osłabione przez inne zapisy znalezione w DSA. Art. 15 ust. 2 nakłada na platformy obowiązek udzielenia informacji o faktach i okolicznościach, jak również o stosowanych środkach przy każdorazowym podejmowaniu działań dotyczących treści. Dzięki temu podmioty zajmujące się dezinformacją otrzymają pełną wiedzę co do tego jak platformy walczą z dezinformacją oraz obniżają widoczność szkodliwych w treści. W efekcie, DSA starając się zwiększyć transparentność, ułatwi złym aktorom oszukiwanie systemów bezpieczeństwa i utrudni walkę z dezinformacją. W obecnej sytuacji, instytucje unijne powinny wytworzyć instrumenty pozwalające platformom walczyć z akcjami dezinformacyjnymi prowadzonymi przez państwa trzecie na masową skalę, raczej niż wprowadzać nowe rozwiązania do horyzontalnej regulacji jakim jest DSA na tak późnym etapie prac.

Powrót zakazu reklamy targetowanej

W głosowaniu plenarnym w Parlamencie Europejskim eurodeputowani odrzucili pełny zakaz reklamy targetowanej. W efekcie, zagłosowano za ograniczeniem targetowania osób nieletnich oraz targetowania z wykorzystaniem danych wrażliwych. Z zadowoleniem przyjęliśmy decyzję PE. Uważamy, że znalazła ona odpowiedni balans pomiędzy ochroną użytkowników, a prawami przedsiębiorców. Pełny zakaz uderzyłby w przedsiębiorstwa z sektora MŚP, odbierając im kosztowo-efektywny sposób docierania do swoich klientów, oraz znacznie ograniczył możliwości rozwoju. Dlatego z zaniepokojeniem obserwujemy zgłaszane przez eurodeputowanych poprawki, mające na celu doprowadzenie do de facto zakazu reklamy targetowanej.

Zanim przejdziemy do omówienia najnowszych propozycji PE, na wstępie należy zwrócić uwagę na tzw. known minor problem. Aby ograniczyć reklamę targetowaną dla osób nieletnich, platformy muszą w pierwszej kolejności wiedzieć, że użytkownik nie ukończył określonego roku życia. Ze względu na brak ogólnej weryfikacji wieku w internecie, platformy muszą przetwarzać dane o ruchu użytkownika, aby określić wiek na podstawie aktywności. Paradoksalnie wiec, zakaz targetowania mógłby w teorii doprowadzić do większego śledzenia aktywności dzieci w internecie.

Aby odpowiedzieć na ten problem, PE zaproponował wprowadzenie poprawki do art. 24(1)(b), w którym stwierdza, że „spełnienie obowiązku określonego w akapicie pierwszym nie pociąga za sobą konieczności przetwarzania przez platformy internetowe dodatkowych danych osobowych małoletnich w celu weryfikacji wieku usługobiorcy”. Choć uznajemy potrzebę wspierania bezpieczeństwa dzieci poprzez minimalizację danych, uważamy, że tak sformułowany przepis będzie trudny do realizacji w praktyce i doprowadzi do ograniczenia reklamy targetowanej we wszystkich grupach wiekowych. Proponujemy, aby przepis został zmieniony, by zakazać nadmiernego, nie zaś dodatkowego zbierania danych osobowych w celu weryfikacji wieku.

Ponadto eurodeputowani proponują rozszerzenie zakazu na użytkownika, w sytuacji gdy platforma ma wątpliwości czy odbiorca jest osobą niepełnoletnią (art. 24(1)(c)). Oznacza to również rozszerzenie zakazu na użytkownika, gdy przeprowadzenie weryfikacji wieku było niemożliwe. Biorąc pod uwagę obecny stan technologii, taki przepis może doprowadzić do faktycznego zakazu reklam personalizowanych. Aby uniknąć sytuacji, w której negocjatorzy wyjdą swój mandat, przepis ten powinien zostać ograniczony do przypadków, gdzie platforma ma poważne podstawy, nie zaś jedynie wątpliwości, by sądzić, że odbiorca jest osobą niepełnoletnią. Tak sformułowany przepis będzie jednocześnie chronił nieletnich.

Rozszerzenie know-your-business-customer

W ostatniej kolejności należy zwrócić uwagę na propozycję rozszerzenia zasady know-your-business-customer, która zobowiązuje dostawców usług internetowych do zbierania informacji identyfikujących użytkowników biznesowych w celu weryfikacji ich tożsamości. Celem KYBC jest poprawienie bezpieczeństwa w sieci poprzez powstrzymanie pewnych podmiotów przed wykorzystywaniem legalnych usług do prowadzenia nielegalnej działalności w sposób anonimowy. Zakładając, że lista informacji wymaganych do pozyskania od dostawców usług internetowych jest proporcjonalna i nie stanowi nieuzasadnionego obciążenia administracyjnego, propozycję należy ocenić pozytywnie. Niemniej, podczas styczniowych rund negocjacji zaproponowano rozszerzenie tej zasady do wszystkich rodzajów dostawców usług internetowych, zatem obejmując nią nie tylko market place-y, ale również media społecznościowe, komunikatory czy serwisy streamingowe.

Aby zrozumieć implikacje rozszerzenia KYBC, należy pamiętać, że DSA, podobnie jak dyrektywa o handlu elektronicznym, bazuje na zakazie ogólnego monitorowania internetu. Nakaz taki został odrzucony z dyrektywy e-commerce jak i DSA, ponieważ godzi w podstawowe wartości takie jak wolność słowa i może doprowadzić do cenzury (tj. nadmiernego blokowania czy usuwania) legalnych treści. Rozszerzenie KYBC do wszystkich dostawców usług pośrednich oznacza rozszerzenie jej do wszystkich treści, które występują w internecie. Dlatego ciężko w praktyce wyobrazić sobie jak stosowanie tej rodzaju zasady miałoby odbyć się bez generalnego monitorowania internetu, jednocześnie spełniając wyśrubowane wymogi DSA co do zapewniania czynnika ludzkiego.

Związek Przedsiębiorców i Pracodawców aktywnie uczestniczył w pracach nad Aktem i od samego początku apelował o wprowadzenie rozwiązań, które nie będą nadmiernie obciążać przedsiębiorstw z sektora cyfrowego. Pod koniec prac nad DSA podtrzymujemy ten apel i nawołujemy decydentów do niestawiania niemożliwych do zrealizowania wymogów przed przedsiębiorstwami aktywnymi w sektorze cyfrowym.

 

Zobacz: 15.04.2022 Komentarz ZPP ws. postępów prac nad Digital Services Act

Warszawa, 13 kwietnia 2022 r. 

 

Komentarz w sprawie sankcji na surowce pochodzące z Rosji

 

Rada Unii Europejskiej przyjęła 8 kwietnia 2022 roku piąty pakiet sankcji wobec Rosji jako konsekwencję inwazji na Ukrainę. Bodźcem dla kolejnej rundy restrykcji są dowody zbrodni wojennych dokonanych przez wojska rosyjskie w ukraińskiej Buczy. Sankcje są skierowane wobec podmiotów gospodarczych jak i osób prywatnych. Ich celem jest ograniczenie środków na dalsze prowadzenie działań wojennych przez Rosję oraz wzmocnienie presji na Kreml. Wysoki Przedstawiciel do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa Unii Europejskiej, Josep Borrell, określił, że celem sankcji jest “wyjaśnienie decydentom na Kremlu, że ich nielegalna agresja wiąże się z dużymi kosztami.”^[1]

Pakiet sankcji zawiera szereg ograniczeń w handlu z Federacją Rosyjską. Są nimi:

• zakaz zakupu, importu i przesyłania stałych paliw kopalnych – w tym węgla
• zakaz udostępniania unijnych portów dla statków pod rosyjską banderą (z wyjątkami dla pomocy humanitarnej, produktów rolno-spożywczych i energii)
• zakaz przewozów drogowych przez ciężarówki rosyjskie oraz białoruskie na terenie UE wraz
  z tranzytem (wyjątki dotyczą produktów rolno-spożywczych, medycznych oraz pomocy humanitarnej)
• zakaz eksportu elektroniki oraz półprzewodników, oprogramowania, paliw do silników odrzutowych oraz maszyn transportowych
• zakaz importu drewna, alkoholu, cementu, nawozów i owoców morza
• szereg środków gospodarczych, które wzmacniają dotychczasowe restrykcje lub uzupełniają luki prawnej, takie jak: zakaz udziału firm rosyjskich w zamówieniach publicznych, wykluczenie wsparcia publicznego dla rosyjskich organów publicznych, zakaz wnoszenia depozytów
  w kryptowalutach oraz zakaz sprzedaży banknotów i papierów wartościowych z UE do Rosji
• objęcie sankcjami indywidualnymi osób odpowiedzialnych za udział w inwazji lub rozprowadzających wojenną narrację
• zakaz transakcji, odcięcie od systemu SWIFT oraz zamrożenie aktywów czterech kluczowych rosyjskich banków

ZAKAZ IMPORTU WĘGLA Z ROSJI

W przededniu decyzji Rady o piątym pakiecie sankcji wobec Rosji, Polska przyjęła ustawę wprowadzającą embargo na import rosyjskiego węgla.^[2] Ponadto, przyjęta przez Sejm ustawa wprowadza sankcje pozwalające zamrażać majątki rosyjskich oligarchów oraz innych osób wspierających reżim Władimira Putina. Uzasadnienie do ustawy stanowi, że import paliw energetycznych z Rosji jest w obecnej sytuacji zagrożeniem dla bezpieczeństwa Polski, gdyż przekazywane fundusze finansują działania wojenne Kremla w Ukrainie.

Sprawozdawca w uzasadnieniu ustawy zwraca uwagę, że choć import węgla z Rosji wciąż stanowi wysoki udział w całościowym imporcie tego paliwa (66 procent w 2021 roku) to od 2018 roku ilościowy import rosyjskiego węgla systematycznie spada. Jest to związane z ogólnym spadkiem importu węgla do Polski, który od 2018 roku spadł z 19,3 mln ton do 12,6 mln ton w 2021 roku.^[3] Pokazuje to, że choć użycie węgla z Rosji pozostaje na dość wysokim poziomie to spadek jego użycia jest równie dynamiczny co oznacza, że możliwe jest odejście od tego paliwa nawet jeśli będzie się to wiązać z czasowymi trudnościami w zakresie utworzenia nowych kanałów zaopatrzenia w ten surowiec.

Co więcej, obecnie Polska zaspokaja swoje zapotrzebowanie na to paliwo stałe aż w 80 procentach z własnym wydobyciem, co pokazuje dużą samowystarczalność energetyczną.^[4] Polskie elektrownie, które są własnością spółek Skarbu Państwa wykorzystują w znacznej mierze krajowy surowiec a ten importowany jest spalany jedynie w nieznacznej ilości. Importowany węgiel z Rosji może być zastąpiony węglem czeskim, który stanowi drugi największy kraj eksportowy do Polski tego paliwa.

Zgodnie z oświadczeniem Rady całkowity zakaz importu węgla z Rosji będzie obowiązywał od sierpnia 2022 roku. Obecnie niemożliwe stało się nawiązywanie nowych umów na zakup rosyjskiego węgla. Dotychczas istniejące umowy będą musiały rozwiązane w ciągu czterech miesięcy od opublikowania decyzji w dzienniku urzędowym UE.

Jest to najbardziej dotkliwe dla Federacji Rosyjskiej ograniczenie handlu w piątym pakiecie sankcji przyjętym przez Radę. W 2020 roku blok importował 49 mln ton węgla o wartości 8 mld euro rocznie.^[5] Oznacza to, że odejście od spalania węgla z Rosji będzie wiązało się z oparciem się wspólny na wydobywanych przez siebie surowcach oraz zmianie kanałów importowych węgla.

Wiele krajów wspólnoty wydłuża obecnie czas funkcjonowania swoich węglowych bloków energetycznych, które miałaby w krótkiej perspektywie zostać przeznaczone do zamknięcia. Biorąc pod uwagę ryzyko związane z zaprzestaniem przesyłu gazu ziemnego przez Rosję oraz konsekwencje zakazu importu węgla z Rosji, kraje członkowskie postawiają przedłużyć żywotność swoich bloków węglowych, aby zabezpieczyć swoje bezpieczeństwo energetyczne. Konieczność taką ogłosili premierzy Włoch i Grecji.

Także Polskę, której energetyka aż w 70 procentach jest oparta na spalaniu węgla może czekać wydłużony okres odejścia od węgla. Dotychczasowy plan zakładał całkowite odejście od tego paliwa do roku 2049 i zastąpienie go miksem opartym o energię odnawialną oraz jądrową. W związku z trwającą wojną w Ukrainie sytuacja energetyczna Polski stała się trudniejsza. Zwrócił na to uwagę wicepremier Jacek Sasin, który powiedział, że plan odejścia od węgla do 2049 roku będzie musiał zostać zrewidowany a energetyka węglowa mogła funkcjonować w “znacznie dłuższej perspektywie”.^[6]

ZPP wspiera sankcje wobec Rosji wobec jej barbarzyńskiej agresji na Ukrainę. Uważamy, że konieczne jest odcięcie Kremlowi funduszy na dalsze prowadzenie wojny a zakaz importu węgla jest skutecznym narzędziem. Polska posiada potencjał do zaspokojenia swoich potrzeb energetycznych także dzięki dywersyfikacji dostaw tego paliwa. Z tego powodu wprowadzone sankcje nie stanowią zagrożenia dla jej bezpieczeństwa energetycznego. Konieczna jest wspólne wprowadzenie sankcji na poziomie unijnym, aby móc jak najskuteczniej oddziaływać na postępowanie Rosji.

Z zadowoleniem przyjmujemy zapowiedzi polskiego rządu o całkowitej rezygnacji z importu rosyjskiego gazu i ropy. Wspieramy starania polskich władz o wspólną unijną pozycję w sprawie rezygnacji z importu pozostałych paliw kopalnych z Rosji. Apelujemy o twarde przedstawianie tej kwestii na forum Unii Europejskiej, aby jak najszybciej rozpocząć proces odejścia od rosyjskich surówców a tym samym odciąć Kreml od funduszy na finansowie wojny w Ukrainie. Jako pozytywne odbieramy słowa Stałego Przedstawiciela Polski przy UE Andrzeja Sadosia, że jest gotowości większości państw bloku do rozpoczęcia prac nad sankcjami dotyczącymi ropy oraz gazu.^[7]

Wraz z uruchomieniem Baltic Pipe, realne może stać się całkowite uniezależnienie od dostaw gazu z Rosji. Jeśli chodzi o ropę naftową tymczasem, zmiana kanałów jej dostawy nie jest procesem wykraczającym ponad nasze możliwości. Na świecie występują złoża, których eksploatacja mogłaby zostać szybko zwiększona. Potrzebne są intensywne negocjacje z partnerami handlowymi, aby móc jak najszybciej zabezpieczyć alternatywne źródła ropy dla Polski. Obecnie Polska posiada możliwości dywersyfikacji importu ropy dzięki swojemu naftoportowi, który posiada przepustowość pozwalającą na obsłużenie całego krajowego zapotrzebowania na ropę naftową. Zasadne zatem jest utrzymywanie twardego stanowiska w sprawie dalszych sankcji i całkowitego odcięcia się od rosyjskich surowców.

***

^[1]https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2022/04/08/eu-adopts-fifth-round-of-sanctions-against-russia-over-its-military-aggression-against-ukraine/

^[2]https://biznesalert.pl/polska-wprowadza-embargo-na-wegiel-z-rosji-w-przeddzien-embargo-unijnego-oto-jak-dziala/

^[3]https://konkret24.tvn24.pl/polityka,112/wawrzyk-o-wstrzymaniu-importu-wegla-z-rosji-moze-zdecydowac-tylko-komisja-europejska-sprawdzamy,1097266.html

^[4]https://businessinsider.com.pl/gospodarka/blokada-importu-wegla-z-rosji-ile-i-po-co-go-sprowadzamy/kzm2zkd

^[5] https://pro.politico.eu/news/eu-bans-russian-coal-imports

^[6] https://businessinsider.com.pl/wiadomosci/polska-niepredko-zrezygnuje-z-wegla-sugeruje-sasin/9l6j7tk

^[7]https://www.money.pl/gielda/embargo-na-rope-i-gaz-z-rosji-jest-gotowosc-do-rozpoczecia-prac-6755925724432992a.html

 

Zobacz: 13.04.2022 Komentarz w sprawie sankcji na surowce pochodzące z Rosji

Warszawa, 21 marca 2022 r. 

Komentarz ZPP: przy okazji nowelizacji specustawy, uprośćmy procedury legalizacyjne dla obywateli Białorusi

Masowa fala migracji, wywołana rosyjską napaścią zbrojną na Ukrainę niejako wymusiła na polskim ustawodawcy potrzebę szybkiego uregulowania statusu ukraińskich uchodźców. Związek Przedsiębiorców i Pracodawców z zadowoleniem przyjął projekt ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, gdyż zaproponowane przepisy zawierają szereg dobrych i potrzebnych rozwiązań prawnych. Wspomniana ustawa pozwala na powszechną legalizację pobytu obywateli Ukrainy, efektywne wsparcie dla najbardziej potrzebujących, czy też sprawne włączenie aktywnych zawodowo w rodzimy rynek pracy.

Z uwagi na trwającą wojnę i powszechną mobilizację na terenie Ukrainy, przekraczający polską granicę uchodźcy to przede wszystkim kobiety z dziećmi. Co więcej, nasz rynek pracy w ciągu ostatnich tygodni odnotował istotny odpływ ukraińskich pracowników, którzy zadecydowali o zasileniu szeregów armii walczącej przeciwko rosyjskiemu agresorowi. Tym samym, w przypadku wielu zawodów i branż – wykonywanych głównie przez mężczyzn – mamy do czynienia z problemem niedostatecznej podaży pracy. Pamiętać należy, że niektóre sektory gospodarki funkcjonowały w sposób ciągły w dużej mierze dzięki napływowi pracowników z Ukrainy.

Równolegle do odpływu ludności z Ukrainy, na Białorusi obserwujemy analogiczny proces o znacznie mniejszej  – choć wciąż istotnej – skali. Niebezpieczeństwo oficjalnego udziału tego państwa w konflikcie zbrojnym i ewentualności masowego poboru, narastające wyczerpanie reżimem Łukaszenki, a także sprzeciw wobec faktycznej współpracy obu państw przy agresji na Ukrainę, powoduje że wielu Białorusinów ucieka ze swojego kraju i szuka bezpiecznego miejsca do życia.

Mając na uwadze powyższe, Związek Przedsiębiorców i Pracodawców apeluje o rozszerzenie rozwiązań dot. zatrudnienia i pobytu zawartych w specustawie o pomocy obywatelom Ukrainy również na obywateli Białorusi.

Niewątpliwie dla wielu z nich, Polska mogłaby być naturalnym kierunkiem migracji. W pierwszej wersji specustawy rząd nie zdecydował się na uwzględnienie Białorusinów, nie będąc oczywiście pewnym skali zjawiska napływu uchodźców z Ukrainy. Dzisiaj wiemy o tym procesie już nieco więcej, i choć rozmaite wyzwania (organizacyjne, a także z zakresu polityk m.in. mieszkaniowej, czy szkolnictwa) pozostają aktualne, to umożliwienie szybkiej legalizacji pobytu i podjęcia pracy przez Białorusinów jest zgodne z najbardziej bieżącym interesem gospodarczym Polski.

 

Zobacz: 21.03.2022 Komentarz ZPP: przy okazji nowelizacji specustawy, uprośćmy procedury legalizacyjne dla obywateli Białorusi

Warszawa, 17 marca 2022 r. 

 

Branżowe komentarze i rekomendacje dotyczące gospodarczych zagrożeń związanych z wojną na Ukrainie

 

Rosyjska agresja na Ukrainę i jej konsekwencje, mają określone skutki gospodarcze odczuwalne również przez polskie podmioty. Mając na uwadze fakt, że dalszy rozwój sytuacji jest trudny do przewidzenia, a pewne trudności występują już w chwili obecnej, ZPP zebrał od zrzeszonych organizacji branżowych i firm uwagi, oceny ryzyka i rekomendacje związane z obecną sytuacją. Materiał, w podziale na sektory, przedstawiamy poniżej i przedstawiamy do rozważenia organom administracji publicznej w kontekście podejmowanych działań legislacyjnych i organizacyjnych.

 

1. Branża transportowa

Pilna nowelizacja przepisów regulujących zatrudnienie obcokrajowców.

Dużym zagrożeniem dla firm jest brak kierowców samochodów ciężarowych. Dotychczas kierowcy ukraińscy stanowili dużą i rosnącą grupę kierowców zatrudnianych przez polskich przewoźników. Od naszych przewoźników otrzymujemy już sygnały, że:

• kierowcy przebywający na urlopie nie wracają do pracy do Polski
• kierowcy, którzy mają rodziny w strefie zagrożenia chcą wracać do rodzin,
• kierowcy, którzy są powołani do służby wojskowej, również wracają na Ukrainę.

Może to powodować zarówno problemy z dostępnością usług transportowych, jak i skutkować dalszym wzrostem cen transportu (przewoźnicy już podnoszą ceny usług w związku z rosnącymi gwałtownie cenami paliwa i wydłużonym czasem obsługi na stacjach benzynowych).

Uchwalona ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy dała możliwość zatrudniania uchodźców i zalegalizowała ich pobyt. Problemy mogą pojawiać się jednak w transporcie międzynarodowym. Często podczas kontroli kierowca musi okazać paszport, w którym widnieje wiza i pozwolenie na pracę. W obecnej sytuacji należałoby umożliwić łatwe pozyskanie dokumentów umożliwiających wykonywanie pracy transgranicznej, tak aby kierowca zatrudniony w Polsce mógł bez problemu podróżować do innych krajów UE i poza nią np. do Wielkiej Brytanii.

2. Branża wynajmu pojazdów.

Obecnie w naszym kraju przebywa liczna grupa obywateli Stanów Zjednoczonych zaangażowanych w pomoc uchodźcom. Zwiększa się również obecność wojsk naszego amerykańskiego sojusznika w związku z ochroną wschodnich granic NATO. W wielu przypadkach osoby te chcą skorzystać z możliwości wynajęcia samochodu na potrzeby swoich działań z wypożyczalni aut. Niestety zazwyczaj nie posiadają oni prawa jazdy międzynarodowego, które jest wymagane w Polsce w przypadku obywateli USA (prawo jazdy amerykańskie nie jest honorowane). W takich przypadkach wypożyczalnie zgodnie z prawem nie mogą wynajmować samochodów osobom bez uprawnień.

W związku z powyższym, aby ułatwić funkcjonowanie obywateli Stanów Zjednoczonych na terenie Polski pożądanym jest pilne uznanie prawa jazdy uzyskanego w USA na terenie naszego kraju i traktowania go na równi z tym uzyskanym w Unii Europejskiej.

3. Branża apteczna.

• Umożliwienie dostępu do rynku pracy farmaceutom i technikom farmacji.

W ustawie z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa umożliwiono dostęp do polskiego rynku pracy lekarzom, stomatologom oraz pielęgniarkom. Z uwagi na istniejące zapotrzebowanie na pracowników w branży farmaceutycznej wnosimy o przyznanie tymczasowego prawa wykonywania zawodu farmaceutom i technikom farmacji na takich samych zasadach.

• Umożliwienie sprzedaży wysyłkowej leków na receptę.

Obecnie apteki mogą prowadzić jedynie sprzedaż wysyłkową i dowóz leków, ale tylko tych, które są dostępne bez recepty oraz jedynie w zakresie aptek internetowych. Najważniejsze leki z przepisu lekarza (Rx) pacjent musi zrealizować stacjonarnie w aptece. Wprowadzenie możliwości dowozu leków Rx, a także dowozu innych produktów objętych refundacją (np. pieluchomajtki, z których transportem miewają problemy osoby w podeszłym wieku), jest korzystne z punktu widzenia pacjentów – w szczególności tych, którzy najbardziej potrzebujących (np. osoby starsze, niepełnosprawne). Co istotne, to pracownik apteki mógłby zagwarantować odpowiedni proces i temperaturę dostawy, co jest istotne w przypadku niektórych preparatów.

• Zmiany w ustawie Prawo Farmaceutyczne w zakresie reklamy aptek i punktów aptecznych.

Przepisy zdefiniowane w Ustawie Prawo Farmaceutyczne dotyczące  zakazu reklamy aptek znacznie utrudniają możliwość informowania pacjentów o świadczonych usługach. Farmaceuci muszą mierzyć się z różną wykładnią prawa i różnymi interpretacjami przez organy inspekcji farmaceutycznej. Wspomniane przepisy funkcjonują bez zmian od 10 lat i nie są dostosowane do aktualnej sytuacji zarówno na rynku aptecznym jak i w całym kraju. W wybranych aptekach zostały wprowadzone nowe usługi, m.in. szczepienia ochronne i testy diagnostyczne. Co więcej, planowane są wdrożenia kolejnych usług np. przeglądu lekowego. Dla przykładu – z powodu zakazu reklamy farmaceuci boją się zamieszczać informację o tym, że w ich aptece można się zaszczepić przeciw COVID-19, przyjmując, że inspekcja farmaceutyczna uzna to za zakazaną reklamę. Również w obliczu wojny na Ukrainie i napływu uchodźców zza wschodniej granicy Polski umieszczenie w witrynie apteki informacji w języku ukraińskim lub niesienie pomocy potrzebującym również może zostać potraktowane jako „zachęta” do odwiedzenia wskazanej apteki, a jej właściciela i kierownika mogą spotkać negatywne konsekwencje ze strony inspekcji farmaceutycznej. Najbardziej problematyczna nie jest sama treść przepisów prawa, ale jego interpretacja. Konieczne jest doprowadzenie do zracjonalizowania i ujednolicenia zakazu reklamy aptek, aby przedsiębiorca wiedział, jak ma poruszać się na rynku oraz aby nie blokowano jego propacjenckich inicjatyw. Szczególnie w stanie nadzwyczajnym, wojny lub klęski żywiołowej niezwykle istotne jest odpowiednie informowanie pacjenta o usługach z jakich można skorzystać w danej placówce, a w obecnych realiach pacjent jest pozbawiony takiej możliwości.

• Przyspieszenie postępowań administracyjnych w inspekcji farmaceutycznej, które uniemożliwiają otwarcie aptek.

Obecnie ponad 200 aptek jest zamkniętych dla pacjentów z powodu zawieszenia działalności. W wielu przypadkach przyczyną przedłużającego się zawieszenia jest postępowanie administracyjne prowadzone przez inspekcję farmaceutyczną, przez co dana placówka nie może świadczyć usług, a na jej stanie znajdują się leki, które nie mogą być wydawane pacjentom. W przypadkach, gdy postępowanie administracyjne nie dotyczy spraw, w których apteka zagrażała zdrowiu bądź życiu pacjentów powinny być ustalone konkretne ramy czasowe,  w których zostaje wydana ostateczna decyzja administracyjna, która finalnie umożliwia otwarcie apteki dla pacjentów. Aktualnie znane są przypadki, gdy postępowania administracyjne np. w przedmiocie przeniesienia zezwolenia na prowadzenie apteki trwają nawet kilkanaście lub kilkadziesiąt miesięcy, a zgodnie z kodeksem postępowania administracyjnego powinny trwać maksymalnie 2 miesiące. Wpływa to na ograniczenie dostępu do leków, ogromne koszty dla przedsiębiorców i straty dla Skarbu Państwa. W przypadku możliwości kryzysu bądź konfliktu zbrojnego jak największa liczba placówek powinna być uruchomiona i działania inspekcji farmaceutycznej nie powinny utrudniać i wpływać na przedłużające zamknięcia się aptek, które mogą nieść pomoc pacjentom.

• Rozwój systemów teleinformatycznych i oficjalnych aplikacji umożliwiających potwierdzenie dostępności produktu w aptece.

Obecnie aby potwierdzić, że dany produkt leczniczy jest dostępny w konkretnej placówce trzeba skontaktować się bezpośrednio z apteką – osobiście lub telefonicznie albo skorzystać z komercyjnych aplikacji. Komercyjne aplikacje obejmują jedynie wybrane placówki, które na zasadzie płatnej współpracy zdecydowały się uwidocznić swoje stany. W ostatnich latach polski rynek apteczny boryka się z problemem braków towarowych i częstą sytuacją jest fakt, że wybrane, szczególnie deficytowe produkty są dostępne w niewielu aptekach. Wprowadzenie centralnego systemu, który będzie mógł wskazać aptekę dogodną dla pacjenta, gdzie znajdują się wszystkie potrzebne lekarstwa byłoby niezwykle pożytecznym narzędziem.

4. Branża producentów leków.

W przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowej lub stanu nadzwyczajnego, aby zapewnić ciągłość produkcji leków należy zagwarantować:

• możliwość przemieszczania się pracowników krajowego przemysłu farmaceutycznego do pracy;
• pozostawienie na swoich stanowiskach pracy lekarzy, farmaceutów zatrudnionych w krajowym przemyśle farmaceutycznym, wypełniających obowiązki obowiązującego prawa w tym m. in. zgodnie z prawem farmaceutycznym, tak aby nie zostali skierowani przez administrację rządową do innych zadań;
• powstrzymanie się od rekrutowania pracowników zakładów farmaceutycznych w przypadku mobilizowania struktur wojskowych;
• maksymalne zabezpieczenie łańcuchów dostaw na poziomie krajowym, unijnym, poza Unijnym i kontynentalnym;
• w przypadku przywrócenia wewnętrznych granic w ramach Unii Europejskiej utworzenie tzw. „korytarzy medycznych” dla transportu leków, substancji czynnych, materiałów koniecznych do ich wytwarzania;
• utrzymanie możliwości poruszania się pracowników w obrębie UE, jak i poza nią;
• wstrzymanie wszelkich prac legislacyjnych pogarszających sytuację krajowego przemysłu farmaceutycznego jak np. zmiana ustawy refundacyjnej i ew. wprowadzenie tzw. korytarzy cenowych;
• umożliwienie pracy zdalnej Osobom Odpowiedzialnym, Osobom Wykwalifikowanym oraz Osobom Kompetentnym;
• aktywne i skuteczne przeciwdziałanie spekulacjom cen materiałów niezbędnych do wytwarzania leków przez instytucje do tego powołane;
• dostęp wytwórcom leków do niezbędnych materiałów przy wytwarzaniu leków;
• uproszczenie procedur i komunikację elektroniczną we wszystkich procedurach regulacyjnych i administracyjnych, w tym składanie wszystkich dokumentów z podpisem certyfikowanym;
• zapewnienie firmom farmaceutycznym możliwości zakupu walut na surowce do produkcji po kursie sprzed wybuchu wojny, co umożliwi zachowanie cen leków na dotychczasowym poziomie;
• ciągłość dostaw gazu i energii do krajowych producentów.

5. Branża gospodarki odpadami

Jedną z kluczowych kwestii dla zapewnienia stałej obsługi zarówno mieszkańców, jak i instytucji w zakresie odbierania i zagospodarowania odpadów (w szczególności odpadów niebezpiecznych) jest zabezpieczenie paliwa dla pojazdów służb zajmujących się tą działalnością. Masowy napływ do Polski uchodźców wymaga także zapewnienia dodatkowych mocy zakładów i instalacji do przetwarzania odpadów. Ze względu na opóźnienia w rozpatrywaniu (z powodu pandemii) stosownych wniosków przedsiębiorców istnieje bardzo poważne zagrożenie bezzasadnego wstrzymania w kraju działalności prawie 50% zakładów i instalacji do przetwarzania odpadów.

6. Branża hotelarska i gastronomiczna.

Nowelizacja przepisów sanitarnych ułatwiająca uruchamianie miejsc noclegowych i gastronomicznych dla uchodźców (branża HoReCa).

7. Branża metalowa.

Produkcja maszyn i urządzeń wyspecjalizowanych – branża metalowa

• Spotkania/Misje gospodarcze na poziomie Rządu w krajach, które mogą wesprzeć dostawy stali (Mołdawia, Chiny, Indie). Potrzebne są pilne umowy o dostawach.
• Wspólne działania z UE w zakresie transportu morskiego w celu określenia priorytetów dla UE w  zgodzie z regułami WTO.

8. Branża badawczo-rozwojowa (B+R).

Badania laboratoryjne (badania, analizy i pomiary fizyko-chemiczne, mikrobiologiczne)

Rekomendacje	Uzasadnienie	Obowiązujące regulacje prawne
Akredytacja, pozwolenia, upoważnienia, inne obowiązujące regulacje prawne
Przedłużenie obowiązywania akredytacji, bez konieczności przeprowadzania okresowej oceny	Polskie Centrum Akredytacji jest krajową jednostką akredytującą upoważnioną do akredytacji jednostek oceniających zgodność na podstawie ustawy. Brak przeprowadzonej oceny przez PCA jest jednoznaczne z utratą akredytacji dla wykonywania badań/pobierania próbek. Obszary, w których wymagane jest stosowanie metod akredytowanych są uregulowane prawnie. W przypadku wystąpienia utrudnień związanych z działaniem PCA, stosowna wydaje się prawna możliwość wydłużenia obowiązywania już przyznanych uprawnień.	Ustawa z dnia 13 kwietnia 2016 r. o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku  (t. j. Dz.U. 2022;  poz. 5)   Procedury/ Polityki Polskiego Centrum Akredytacji   Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (t. j. Dz.U. 2021, nr poz. 1973).
Zmniejszenie częstotliwości wykonywania badań środowiska pracy oraz emisji/immisji zanieczyszczeń	Częstotliwość wykonywania badań jest uregulowana prawnie, w przypadku ograniczenia możliwości wykonywania badań i pomiarów w obszarze środowiska pracy oraz emisji przez laboratoria, zasadne jest czasowe zmniejszenie częstotliwości ich wykonywania.	Ø    Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 7 września 2021 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji (Dz.U.2021  poz. 1710);   Ø    Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 11 grudnia 2020 r. w sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz.U. 2020 poz. 2279)   Ø    Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U.2011 nr 33 poz. 166).
Przedłużenie obowiązywania innych posiadanych przez podmioty gospodarcze pozwoleń (np. pozwoleń wodnoprawnych), upoważnień (np. wydane przez Sanepid)	W przypadku wystąpienia utrudnień związanych z działaniem administracji publicznej, stosowna wydaje się prawna możliwość wydłużenia obowiązywania już przyznanych uprawnień.
Ciągłość świadczenia kluczowych usług
Zapewnienie dostępu do odczynników chemicznych i materiałów eksploatacyjnych dla kluczowych podmiotów gospodarczych	Brak dostępu do odczynników chemicznych, i materiałów eksploatacyjnych spowoduje utratę zdolności świadczenia usług dla: Ø podmiotów ciągu technologicznego; Ø administracji samorządowej, ludności w obszarze badania wody do spożycia i żywności.
Uproszenie procedur celnych dla zakupu odczynników i materiałów eksploatacyjnych poza obszarem UE	W przypadku konieczności realizacji dostaw niezbędnych środków produkcji spoza Unii Europejskiej, wskazane wydaje się uproszczenie procedur celnych, bądź nawet obniżenie wysokości opłat celnych i ceł.
Ochrona środowiska
Zapewnienie odbioru odpadów niebezpiecznych	W przypadku konfliktu zbrojnego – mając na uwadze możliwość zaprzestania świadczenia usług w tym obszarze przez podmioty posiadające stosowne upoważnienia, przejecie świadczenia usług związanych z unieszkodliwianiem odpadów niebezpiecznych, w tym weterynaryjnych przez gminy.	Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (t.j. Dz.U. 2021, poz. 779)
Bezpieczeństwo energetyczne
Zapewnianie dostępu do energii elektrycznej dla kluczowych podmiotów gospodarczych	W przypadku konfliktu zbrojnego – uprzywilejowanie odbiorców energii będących podmiotami kluczowymi dla gospodarki w celu zachowania ciągłości produkcji.
Finanse i podatki
Uproszczenie oraz wydłużenie terminów rozliczania podatków od osób prawnych (CIT, VAT)   Wydłużenie terminu składania sprawozdań.	W przypadku konfliktu zbrojnego problemy komunikacyjne z administracją publiczną będą miały wpływ na możliwość terminowego rozliczania podatków.	Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. 2021,  poz. 1800).

 

9. Branża sportowa:

• Ograniczenie do minimum zestawu działań i procedur;
• Systematyczne monitorowanie przebiegu działań w Polsce i na Ukrainie (wsparcie służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo publiczne, współpraca administracji, przedsiębiorców, grup kapitałowych etc. wparcie pionów bezpieczeństwa);
• Sprawna komunikacja (w tym kryzysowa), określenie listy priorytetów komunikacyjnych;
• Wyznaczenie alternatywnych miejsc do prowadzenia najważniejszych działań/spotkań/przedsięwzięć o charakterze sportowym;
• Ustalenie koordynatora sztabu antykryzysowego oraz zakresy odpowiedzialności dla poszczególnych osób;
• Stworzenie backupu zasobów informatycznych;
• Przypominanie okresowe pracownikom procedur związanych z bezpieczeństwem w miejscu pracy, tj. wyjścia ewakuacyjne, miejsca zbiórki, apteczki pierwszej pomocy itp.

10. Hutnictwo szkła, przemysł opakowań szklanych

Ryzyka związane z ograniczeniem dostaw gazu dla przemysłu opakowań szklanych.

Konieczne jest zapewnienie ciągłych (nieprzerwanych) dostaw gazu dla przemysłu opakowań szklanych. Potencjalne przerwanie dostaw, nawet krótkotrwałe może powodować nieodwracalne szkody i zagraża bezpieczeństwu. 

I. Potencjalne skutki odcięcia zasilania zakładów branży gazem ziemnym

1. Z uwagi na bardzo wysokie temperatury (ok.1500 st. C) nagłe przerwanie pracy pieców szklarskich na skutek ograniczeń dostaw gazu rodzi bezpośrednie zagrożenie dla życia i zdrowia pracowników, a także grozi zniszczeniem obiektów technologicznych wykorzystywanych w procesie produkcji szkła.
2. W Polsce pracuje ponad 40 dużych i wiele mniejszych pieców szklarskich. W największych z nich znajduje się ok. 400 ton płynnego szkła.
3. Odcięcie zasilania gazem ziemnym pieca szklarskiego oznacza:
   – zestalenie płynnego szkła w piecu;
   – nieodwracalne zniszczenie całego pieca – najważniejszej części huty szkła pracującej nieprzerwanie z reguły przez okres 15 – 20 lat.
4. Ze względu na specyfikę procesu produkcyjnego i wymuszoną przez nią konstrukcję pieców nie istnieje możliwość ich opróżnienia z płynnego szkła w krótkim czasie (np. kilku godzin).
5. Spust szkła z pieca trwa kilka dni, poprzedzony jest wielodniowymi przygotowaniami i budową dedykowanej instalacji.
6. Mając na uwadze potencjalną skalę zjawiska (ilość instalacji, dostępność materiałów ceramicznych – ogniotrwałych z których zbudowane są piece szklarskie oraz dostępność firm specjalistycznych) czas na odbudowę instalacji należy liczyć w latach (przyjmując bardzo optymistyczne założenie, że w takich uwarunkowaniach właściciele w ogóle zdecydują się na ponowne inwestycje).

II. Potencjalne skutki dla gospodarki

1. W przypadku zniszczenia większości instalacji polskich hut szkła skutki te dotknęłyby potencjalnie nie tylko około 20 zakładów – hut szkła, ale również spowodowałoby zwolnienie kilkunastu tysięcy zatrudnianych pracowników oraz bankructwo właścicieli hut szkła.
2. Powiązane z tym szkody objęłyby wielomiesięczne zatrzymanie lub znaczące ograniczenie produkcji branży spożywczej i napojowej, które są kluczowe dla funkcjonowania kraju i życia Liczba krajowych odbiorców wyrobów ze szkła wynosi od kilkudziesięciu do ponad stu przypadających na jednego producenta szkła.
3. Zastąpienie importem produkcji krajowej wyrobów ze szkła kierowanej do innych branż przemysłu należy uznać w praktyce za niemożliwe.
4. Zdecydowana większość odbiorców wyrobów szklanych nie jest w stanie magazynować opakowań szklanych do produkcji swoich wyrobów w dużych ilościach – większych niż zapas odpowiadający ich kilkudniowej produkcji.
5. Polska jest piątym producentem szkła w Europie. Produkcja prowadzona jest na bardzo dużą skalę – w przypadku szkła opakowaniowego wynosi ok. 1,8 mln ton rocznie, i ok.  8,5 miliarda szt. opakowań szklanych. 
6. Polskie huty szkła mają także pozytywny wpływ na bilans handlowy. Duża część produktów przemysłu szklarskiego jest sprzedawana na rynkach zagranicznych.
7. Hutnictwo szkła dostarcza także produkty dla wielu branż kluczowych dla bilansu handlu zagranicznego (np. producentów alkoholi premium, piwa, przetworów spożywczych).
8. Liczba stałych dostawców surowców, opakowań, części zamiennych do maszyn i urządzeń jak i specjalistycznych usług może dochodzić do 50 podmiotów na hutę. Wśród surowców dominują surowce naturalne i chemiczne pochodzenia krajowego. Zatrzymanie produkcji w hutach szkła oznacza również ograniczenia produkcji i prawdopodobnie zmniejszenie zatrudnienia u tych dostawców.
9. Ze względu na zużycie około 700 tys. ton rocznie surowca recyklingowego (stłuczki szklanej) – utrzymywanie pracy hut jest kluczowe nie tylko dla branży recyklingu szkła, ale całego systemu gospodarki odpadami.

 

Zobacz: 17.03.2022 Branżowe komentarze i rekomendacje dotyczące gospodarczych zagrożeń związanych z wojną na Ukrainie