Warszawa, 14 października 2021 r.

 

Opinia Głównego Eksperta ZPP ds. energetyki

na temat nowelizacji ustawy odległościowej

 

Z ogromnym niepokojem zauważamy, że prace legislacyjne w zakresie nowelizacji tzw. ustawy antywiatrakowej uległy istotnemu spowolnieniu. Zaprojektowane zmiany przepisów miały głównie na celu liberalizację zasady „10H”, zgodnie z którą zabronione jest lokowanie elektrowni wiatrowych przy zabudowaniach w odległości mniejszej niż 10-krotność wysokości turbiny. Zasada w obecnym brzmieniu jest powszechnie uznawana za szkodliwą dla potencjału inwestycji w odnawialne źródła energii, a jednocześnie pozostaje ona jedną z najbardziej restrykcyjnych zasad lokalizowania elektrowni wiatrowych w całej Unii. W rzeczywistości zasada ta sprawia, że przeprowadzenie inwestycji jest niemożliwe na 99,7% obszaru naszego kraju.

Przygotowany projekt ustawy o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz niektórych innych ustaw został poddany szerokim konsultacjom społecznym, w których uczestniczyły wszystkie środowiska i organizacje interesariuszy zaangażowanych w rozwój zielonej energii. W ten sposób wypracowany został konsensus, który miał przynieść znaczący impuls inwestycyjny dla polskiego rynku OZE. Tym samym niezrozumiałe dla nas pozostaje, dlaczego uchwalenie nowelizacji napotyka na kolejne przeszkody i przebiega tak wolno.

Na zmianę przepisów ustawy 10H czekają także państwowe spółki energetyczne, które posiadają zarówno odpowiednie środki, jak i możliwości inwestycyjne w odnawialne źródła energii. Planowane wydzielenie i przeniesienie konwencjonalnych źródeł energii do Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE) spowoduje całkowite przestawienie organizacyjne i biznesowe tych podmiotów w stronę zielonej energii.

Dodatkową niepewność regulacyjną generują także ostatnie wypowiedzi przedstawicieli Ministerstwa Rozwoju i Technologii, które wskazują, że dalsze procedowanie projektu nowelizacji nie stanowi priorytetu dla strony rządowej, co jeszcze bardziej może odwlec w czasie wdrożenie nowych przepisów. Tego rodzaju podejście może wskazywać na niedostrzeganie skali problemów, jakie występują w związku z obowiązywaniem restrykcyjnej zasady „10H”.

Naszym zdaniem, nowelizacja ustawy odległościowej to jedno z najpilniejszych działań w zakresie rozwoju energetyki, jakie powinny podjąć polskie władze. Wspomniana modyfikacja przepisów umożliwi przeprowadzenie szybkich i sprawnych inwestycji w OZE, które obecnie stanowią najtańsze źródło produkcji energii elektrycznej.

W kontekście przedstawionego powyżej problemu należy także zwrócić uwagę na rosnący deficyt energetyczny, który staje się istotnym zagrożeniem dla rodzimego przemysłu. Dlatego też podkreślamy, że lądowa energetyka wiatrowa wraz z wielkoskalowymi źródłami solarnymi mogą znacząco ograniczyć rosnący deficyt i przy tym pozytywnie wpłynąć na ceny energii na krajowym rynku. Rozwój OZE pozostaje według nas istotny również dla realizacji Polskiej Strategii Wodorowej, gdyż źródła te, będą miały kluczowe znaczenie dla rozwoju nowoczesnych technologii w zakresie energetyki.

Zarówno firmy z udziałem Skarbu Państwa, jak i prywatni inwestorzy posiadają rozpoczęte projekty inwestycyjne w lądowe farmy wiatrowe, które zostały zatrzymane w 2016 roku poprzez niekorzystne przepisy ustawy odległościowej. Liberalizacja zasady 10H pozwoliłaby na dokończenie tych przedsięwzięć, a tym samym umożliwienie szybkiej realizacji  około 5 GW nowoczesnych, wydajnych i tanich źródeł energii, co w naszych warunkach klimatycznych mogłoby zapewniać dostawę po 2025 roku nawet 15 TWH (terawatogodzin) zielonej energii rocznie.

Wówczas nasza gospodarka mogłaby spokojnie oczekiwać na dostawy zielonej energii z morskich farm wiatrowych i nie zachodziłaby przy tym konieczność dokonywania interwencyjnych i nieopłacalnych zakupów zielonej energii dla przemysłu eksportującego na rynki europejskie.

Mając powyższe na uwadze, apelujemy do Ministerstwa Rozwoju i Technologii o jak najszybsze wznowienie prac nad dalszym procedowaniem nowelizacji, która umożliwi szybkie inwestycje w odnawialne źródła energii.

 

Włodzimierz Ehrenhalt

Główny Ekspert ZPP ds. Energetyki

 

Zobacz: 14.10.2021 Opinia Głównego Eksperta ZPP ds. energetyki ws. ustawy 10H

 

 

Warszawa, 13 października 2021 r.

 

Opinia Głównego Ekonomisty ZPP

Co dalej z inflacją?

 

Napięcie związane z wyczekiwaniem na kolejne odczyty inflacji nieco osłabł. Przyczyniła się do tego RPP dość zdecydowanym, choć spóźnionym ruchem podnosząc stopy procentowe. Przywraca to w pewnym stopniu wiarygodność NBP. Ważną rolę odegrały odczyty inflacji w kilku krajach naszego regionu: w ostatnim miesiącu dość wyraźnie przewyższyła ona inflację w Polsce, sygnalizując że to nie tylko lokalny, krajowy problem. Ryzyko inflacji utrzymującej się przynajmniej na obecnym, a nawet wyższym poziomie jednak nie zniknęło.

W tej chwili istotny wpływ na poziom inflacji ma szereg czynników o charakterze regulacyjnym występujących w Polsce, m.in. tzw. podatki sektorowe (jak podatek od cukru, planowana zwiększana akcyza itp.); szybki wzrost wynagrodzeń, post-COVID-owa ekspansja fiskalna i utrzymujące się niskie realne stopy procentowe, zachęcające do pośpiesznych inwestycji (np. na rynku mieszkaniowym). Wydaje się jednak, że jeszcze istotniejszy wpływ na poziom inflacji (a w efekcie powszechność jej występowania w Europie) mają czynniki o charakterze ponad krajowym, zarówno te o charakterze regulacyjnym, jak i wynikające z nierównowagi podaży i popytu.

W szczególności, czynnikiem napędzającym inflację w Europie są szybko rosnące ceny energii i surowców energetycznych. Zarówno ceny energii elektrycznej, jak i węgla energetycznego oraz gazu ziemnego na rynkach Europy Zachodniej osiągają bardzo wysokie poziomy. Przyczyny są dwojakie: utrzymująca się nierównowaga na rynkach globalnych (na która wpływa zwiększony z różnych powodów popyt Azji), jak i europejska polityka klimatyczna (zarówno ta będąca w mocy, jak i planowana). Ze względu na utrzymującą się globalną nierównowagę na rynkach trudno oczekiwać
w najbliższych miesiącach trwałych spadków cen gazu i węgla (choć niektórzy liczą na sprzyjającą politykę Rosji, która po właczeniu Nord Stream 2 ma zalać Europę, za pośrednictwem Niemiec, tanim gazem).

Polska, co zaskakujące znalazła się w nienajgorszej sytuacji. Pomogły rozmiary energetyki konwencjonalnej opartej na węglu i zawierane jakiś czas temu długookresowe kontrakty na dostawy węgla z polskich kopalni. Ponieważ w krajach naszego regionu udział energii w koszyku CPI (służącemu wyliczaniu inflacji konsumenta) jest relatywnie wysoki w stosunku do Europy Zachodniej, zmiany cen energii są tu bardziej odczuwalne. Teraz, zupełnym przypadkiem, stały się kotwicą hamującą nieco dynamikę inflacji.

Nie zmienia to jednak faktu, że przy utrzymującej się zarówno zewnętrznej, jak i wewnętrznej presji inflacyjnej już wkrótce, a może nawet już teraz oczekiwania inflacyjne mogą stać się czynnikiem co najmniej podtrzymującym niekorzystną sytuację. Dziś, jak niektórzy, można się jeszcze pocieszać, że skoro płace rosną szybciej niż inflacja, to wszystko jest w porządku. Warto jednak pamiętać, że jesteśmy niedaleko od sytuacji odmiennej – w której dynamika inflacji może przewyższyć tempo wzrostu płac. Wtedy usprawiedliwień obecnej polityki monetarnej będzie jeszcze mniej, a opanowanie sytuacji stanie się nawet trudniejsze.  

W dodatku, na razie chyba nieco na wyrost, wraca do użycia pojęcie wynalezione przy okazji kryzysu naftowego lat 1970. – stagflacja. Opisuje ono sytuację, gdy wysoki poziom inflacji napędzanej czynnikami egzogenicznymi utrzymuje się mimo recesji pozbawiając rządy i banki części narzędzi polityki antykryzysowej. Obawy przed stagflacją i wzrostem cen energii i  surowców energetycznych można dostrzec w całej Europie.

Dziś wysoki poziom cen energii w Europie, przynajmniej w najbliższej zimie, wydaje się nieunikniony. I niezależnie od rosnących oczekiwań placowych i ryzyka proinflacyjnego oddziaływania kolejnej fali ekspansywnej polityki fiskalnej, będzie miał istotny i trudny do kontroli wpływ na wzrost poziomu cen. Zwłaszcza w tym kontekście niepokoją propozycje pospiesznie szykowanych regulacji, takich jak wspomniane podatki sektorowe, które zwiększą ryzyko dalszego wzrostu cen. Zimą niemal na pewno będzie drogo z powodów od nas niezależnych i dlatego rząd tym bardziej powinien wstrzymać się z działaniami niosącymi ryzyko wywołania spirali inflacyjnej.

 

 

dr hab. Piotr Koryś

Główny Ekonomista ZPP

 

Zobacz: 13.10.2021 Opinia Głównego Ekonomisty ZPP – Co dalej z inflacją?

Warszawa, 12 października 2021 r. 

 

Związek Firm Public Relations to kolejna organizacja branżowa, która zasiliła szeregi ZPP

 

Do grona Związku Przedsiębiorców i Pracodawców dołączyła kolejna organizacja branżowa – Związek Firm Public Relations.

Związek działa od 2001 roku jako reprezentacja branży profesjonalnych usług public relations w Polsce, zrzeszając obecnie kilkadziesiąt wiodących agencji PR. Chroni praw i interesów zrzeszonych członków, reprezentuje ich wobec organów państwowych, dba o najwyższe standardy etyczne i zawodowe oraz realizuje szereg inicjatyw badawczych.

Od kilkunastu lat ZFPR organizuje Złote Spinacze – konkurs promujący najlepsze projekty z branży, a także prowadzi program szkoleniowy Akademia London School of Public Relations.

Witamy w naszym gronie!

Więcej informacji: https://zfpr.pl/.

Warszawa, 1 października 2021 r.

 

Opinia Głównego Eksperta ZPP ds. energetyki
nt. wydarzeń z sektora energetycznego: sierpień – wrzesień 2021

 

Pomimo okresu wakacyjnego, odnotowaliśmy znaczącą aktywność rządu w zakresie transformacji energetycznej, co wskazuje na świadomość zagrożeń wynikających z opóźnień legislacyjnych w tym zakresie. ZPP z dużym zadowoleniem obserwuje dynamikę działań w tym obszarze. Postulujemy o dalsze rozwijanie prac związanych z transformacją systemu energetycznego i uniezależnianiem naszego kraju od paliw kopalnych.

ZPP dostrzega również potencjał do większej aktywności dyplomatycznej rządu w obszarze pakietu Fit for 55. Niewątpliwie, wspomniana regulacja to najistotniejsze wyzwanie dla rodzimej energetyki, ponieważ Polska nie będzie w stanie osiągnąć do 2030 r. celów określonych w unijnym pakiecie. Brak możliwości realizacji wspomnianych założeń wynika z odmiennej – w stosunku do pozostałych państw członkowskich – specyfiki polskiej energetyki. Tym samym, władze wykonawcze powinny dążyć do uzyskania odstępstwa, które pozwalałoby Polsce na dochodzenie do neutralności energetycznej w mniej restrykcyjnym tempie. Uważamy, że jedynie świadome i skuteczne działania dyplomatyczne mogą przynieść pożądane skutki w tym zakresie.

W sierpniu i wrześniu br., w ramach polskiego sektora energetyki odnotowano następujące zdarzenia:

Sejm uchwalił nowelizację ustawy OZE

11 sierpnia, na posiedzeniu plenarnym Sejmu odbyło się trzecie czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw. Sejm przyjął ustawę, tym samym kierując ją do dalszego procedowania w Senacie.

Ustawa między innymi przewiduje, że po notyfikacji pomocy publicznej w Komisji Europejskiej, wytwórcy energii z OZE będą mogli ubiegać się o wsparcie w ramach systemu aukcyjnego do końca 2027 r.

Dodatkowo, nastąpić ma przedłużenie do 30 czerwca 2047 r. maksymalnego okresu otrzymywania wsparcia dla instalacji, w szczególności dotyczącego:

– obowiązku zakupu niewykorzystanej energii elektrycznej po stałej cenie albo prawa do dopłaty do ceny rynkowej energii elektrycznej w ramach tzw. systemów FIT oraz FIP;

– obowiązku zakupu energii elektrycznej po stałej cenie albo prawa do dopłaty do ceny rynkowej energii elektrycznej w ramach systemu aukcyjnego.

Ustawa zawiera również delegację do wydania rozporządzenia określającego ilości i wartości energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, które będą mogły zostać sprzedane w drodze aukcji w latach kalendarzowych 2022 – 2027. Co istotne, przedmiotowe ilości i wartości nie będą mogły zostać zmniejszone w drodze zmiany tego rozporządzenia.

Ustawa przewiduje ograniczenie obowiązku koncesyjnego dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą w małych instalacjach OZE, poprzez podniesienie minimalnego progu dla koncesji z łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej 0,5 MW do 1 MW lub mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu z 0,9 MW do 3 MW.

Na poziomie ustawy potwierdzona zostanie dotychczasowa praktyka Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, dotycząca sposobu określania łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej instalacji OZE (moc zainstalowana oznacza łączną moc znamionową czynną generatora, modułu fotowoltaicznego lub ogniwa paliwowego podaną przez producenta na tabliczce znamionowej).

Rozporządzenie określające poziom obowiązku umarzania świadectw pochodzenia zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw

12 sierpnia, w Dzienniku Ustaw zostało opublikowane rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie zmiany wielkości udziału ilościowego sumy energii elektrycznej wynikającej z umorzonych świadectw pochodzenia potwierdzających wytworzenie energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w 2022 r. Zgodnie z rozporządzeniem, wysokość poziomu obowiązku umarzania zielonych certyfikatów w 2022 r. została określona na poziomie 18,5 %. Rozporządzenie weszło w życie po upływie 14 dni od publikacji.

Nowe wymogi przy przyłączaniu OZE

Rozporządzenie Komisji (UE) 2015/631 z dnia 14 kwietnia 2016 r. ustanowiło kodeks sieci, dotyczący wymogów w zakresie przyłączenia jednostek wytwórczych do sieci (Network Code Requirements for Generators, w skrócie NCRfG). Kodeks miał wejść w życie 27 kwietnia 2019 r. po trzyletnim okresie przejściowym, jednak w tym czasie nie udało się utworzyć akredytowanych jednostek certyfikujących spełniających ogólnokrajowe wytyczne dla programów certyfikacji, dlatego przesunięto datę rozpoczęcia jego stosowania do końca lipca 2021 r.

W związku z tym, 1 sierpnia 2021 r. oficjalnie zakończył się okres przejściowy i tym samym, proces przyłączania modułów wytwarzania energii do sieci elektroenergetycznej nie może być już przeprowadzony na podstawie deklaracji zgodności. Od teraz należy stosować certyfikaty na zgodność z wymogami NCRfG (bez względu na przyjęty program certyfikacji) lub certyfikaty na zgodność z normą PN – EN 50549-1 i/lub PN – EN 50549-2 – w obu przypadkach wyłącznie wraz z dokumentem potwierdzającym przystąpienie do procesu uzyskania certyfikatu – zgodnie z zawartą umową z jednostką certyfikującą. Dokumenty będzie można składać do 30 kwietnia 2022 r.

Po tej dacie, obowiązywać będzie bezwzględny wymóg stosowania certyfikatów określonych w NCRfG. Certyfikat sprzętu musi potwierdzać spełnienie wymogów NCRfG oraz Wymogów ogólnego stosowania, czyli dokumentu opracowanego na podstawie NCRfG i zatwierdzonego przez Prezesa URE. Przed wystawieniem certyfikatu sprzętu, powinny zostać przeprowadzone badania w oparciu o program certyfikacji zgodny z polskim dokumentem pt. Warunki i procedury wykorzystania certyfikatów w procesie przyłączania modułów wytwarzania energii do sieci elektroenergetycznych. Opisane elementy muszą zostać potwierdzone przez jednostkę akredytującą w procesie uzyskiwania akredytacji. Akceptowalne są także certyfikaty wydawane przez zagraniczne jednostki, o ile spełniają wyżej omówione warunki.

W lipcu produkcja energii elektrycznej wzrosła o 16,3%

Jak podał Główny Urząd Statystyczny, produkcja energii elektrycznej w lipcu br. wzrosła o 16,3% r/r (5,2% wzrostu w ujęciu miesięcznym) i wyniosła 14,39 TWh. W przypadku okresu styczeń – lipiec 2021 r. odnotowano wzrost na poziomie 12,2% r/r do 100,19 TWh.

Wcześniej Polskie Sieci Elektroenergetyczne podały, że w lipcu produkcja energii elektrycznej ogółem wzrosła o 20,64% r/r do 14,41 TWh. W okresie styczeń-lipiec br. wzrost produkcji wyniósł 13,33% r/r do 97,5 TWh.

W 2020 r. emisja gazów cieplarnianych w Polsce spadła do 373,68 tys. kt ekwiwalentu CO2

Jak poinformował wiceminister klimatu i środowiska Adam Guibourgé-Czetwertyński, według przybliżonej inwentaryzacji gazów cieplarnianych w 2020 r. emisja gazów cieplarnianych w Polsce spadła r/r do 373 675,391 kt ekwiwalentu CO2. W 2019 r. emisja wyniosła 390 744,67 kt ekwiwalentu CO2.

Wielkość emisji gazów cieplarnianych w Polsce, bez bilansu emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych w sektorze użytkowania gruntów, zmiany użytkowania gruntów i leśnictwa (tzw. LULUCF) spadła w 2020 r. o 17 140,49 kt ekwiwalentu CO2 w porównaniu do 2015 r.

Całkowita krajowa emisja gazów cieplarnianych w 2019 r., wyłączając emisję i pochłanianie gazów cieplarnianych z sektora LULUCF, w porównaniu do roku bazowego (1988 r.) spadła o 32,6%. Ostateczne dane dotyczące emisji w ubiegłym roku będą dostępne w 2022 r.

MKiŚ: projekty realizowane w ramach piaskownic powinny przynieść wymierną korzyść transformacji energetycznej

W wydanym komunikacie Ministerstwo Klimatu i Środowiska wyjaśniło, że piaskownica regulacyjna to konstrukcja prawna umożliwiająca podmiotom gospodarczym działanie w bezpiecznym środowisku testowym w celu eksperymentowania z danym projektem lub usługą na złagodzonych zasadach.

Minister środowiska, Michał Kurtyka ocenia, że piaskownice regulacyjne przyczynią się do promocji nowych rozwiązań na rynkach energetycznych i testów ich skuteczności, a realizowane projekty powinny przynieść wymierną korzyść transformacji energetycznej.

Resort wskazał, że w Polsce wprowadzenie piaskownic regulacyjnych wiąże się przede wszystkim z dodatkowymi uprawnieniami regulatora. Dzięki nim, Prezes Urzędu Regulacji Energetyki mógłby ograniczać wymogi regulacyjne dla innowatorów, aby ułatwić tym podmiotom testowanie projektu mającego na celu wdrożenie np. innowacyjnych technologii, produktów czy usług.

Jak zaznaczyło Ministerstwo, wśród głównych celów, jakie mają realizować piaskownice, znajduje się przyspieszenie rozwoju sektora energetycznego poprzez ułatwienie innowacyjnym rozwiązaniom wejścia na rynek. W tym przypadku, istotna jest możliwość sprawdzenia nowych technologii i modeli biznesowych, które w codziennych warunkach – bez zastosowania odpowiednich odstępstw – nie mogłyby być testowane.

Sejm odrzucił poprawkę Senatu do nowelizacji ustawy OZE

17 września, Sejm na posiedzeniu plenarnym odrzucił poprawkę Senatu do nowelizacji ustawy o odnawialnych źródłach energii, przywracając przepis umożliwiający przekazywanie w dzierżawę gruntów rolnych pod budowę jednostek wytwarzających energię ze źródeł odnawialnych.

Za przekazywanie w dzierżawę gruntów spółkom kapitałowym działającym w sektorach energii elektrycznej, ropy naftowej oraz paliw gazowych – nadzorowanych przez ministra do spraw aktywów państwowych i prowadzących inwestycje OZE odpowiedzialny jest Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa. Niniejsza procedura nie przewiduje rozpisywania przetargów.

Nowelizacja ustawy OZE trafiła do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów

W II kwartale 2022 r. Rząd planuje przyjąć projekt ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (numer wykazu UC99) – wynika z wpisu do Wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów.

Zgodnie z opublikowanym wpisem, regulacje, które będą zawarte w nowelizacji dotyczą następujących obszarów:

1. Biometan;
2. Klastry energii;

III. Transpozycja Dyrektywy RED II w następujących obszarach:

   – Ciepłownictwo i chłodnictwo (art. 23-24 RED II),

   – Gwarancje pochodzenia (art. 19 RED II),

   – Krajowy Punkt Kontaktowy OZE (art. 16 RED II),

   – Procedury administracyjne (art. 15-16 RED II),

   – Partnerski handel energią – peer-to-peer (art. 21 RED II),

   – Pozostałe przepisy REDII wymagające wdrożenia;

1. Modernizacja instalacji odnawialnych źródeł energii (zwanych dalej „OZE”);
2. Wsparcie kontynuacyjne dla instalacji OZE, którym upływa 15-letni system wsparcia;
3. Hybrydowe instalacje OZE;

VII. Morska energetyka wiatrowa (przepisy uzupełniające).

Organem odpowiedzialnym za opracowanie projektu jest Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Przekazanie do konsultacji publicznych i uzgodnień międzyresortowych projektu nowelizacji ustawy o OZE resort klimatu planuje w czwartym kwartale bieżącego roku.

Obecnie, w obrębie tematyki związanej z energetyką i środowiskiem trwają prace legislacyjne w następującym zakresie :

• Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw
• Projekt rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu informacji gromadzonych w centralnym rejestrze oszczędności energii finalnej oraz sposobu uwierzytelniania osób upoważnionych wpisanych do wykazu
• Projekt rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego
• Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń z tytułu zaopatrzenia w ciepło
• Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania przestępczości środowiskowej
• Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie wartości referencyjnych oszczędności energii finalnej dla przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej oraz sposobu obliczania tych wartości

 

Włodzimierz Ehrenhalt
Główny Ekspert ds. Energetyki

 

Zobacz: 01.10.2021 Opinia Głównego Eksperta ZPP ds. energetyki nt. wydarzeń z sektora energetycznego sierpień – wrzesień 2021

Warszawa, 1 października 2021 r. 

 

 

Szanowny Panie Ministrze,

w ciągu ostatnich tygodni istotnym wątkiem debaty gospodarczej w Polsce był przedstawiony przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw (numer w wykazie UC91), implementujący do polskiego porządku prawnego postanowienia tzw. dyrektywy odpadowej w zakresie rozszerzonej odpowiedzialności producenta.

Jesteśmy przekonani, że system ROP może być istotnym elementem wspierającym budowę gospodarki o obiegu zamkniętym, a w konsekwencji, poprzez swój wpływ na środowisko, przyczynić się do poprawy jakości życia obywateli. Aby tak się jednak stało, system musi być dobrze skonstruowany i oparty na solidnych fundamentach regulacyjnych. Wytyczne w tym zakresie, odnoszące się m.in. do klarowności podziału obowiązków pomiędzy poszczególnych uczestników systemu ROP, czy zasad jego finansowania, zawarte są w art. 8a przytoczonej dyrektywy.

Przedstawiony do (zakończonych już) konsultacji społecznych projekt spotkał się z szeregiem uwag wniesionych przez stronę społeczną. Wziąwszy pod uwagę aktywność przedstawicieli kluczowych interesariuszy możemy z pewnością stwierdzić, że do Ministerstwa musiały trafić co najmniej dziesiątki stanowisk. Przedstawiane przez zainteresowane podmioty zastrzeżenia miały charakter zarówno szczegółowy, odnoszący się do konkretnych elementów proponowanego modelu, jak i generalny – krytycznie oceniający same założenia leżące u podstaw projektu.

Mając na uwadze tak szeroki oddźwięk konsultacji, ogromną liczbę uwag, a także ich niekiedy zasadniczy charakter, jako organizacje żywo zainteresowane kształtem nowego modelu rozszerzonej odpowiedzialności producenta, wnosimy do Pana Ministra o zorganizowanie konferencji uzgodnieniowej, w trakcie której strona społeczna mogłaby merytorycznie przedyskutować swoje zastrzeżenia z przedstawicielem Ministerstwa Klimatu i Środowiska. Wierzymy, że jedynie dialog i współpraca wszystkich interesariuszy może doprowadzić do stworzenia skutecznego i sprawnego systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta, którego kluczowym beneficjentem będzie środowisko naturalne, a zatem i całe społeczeństwo.

Z poważaniem,

 

 

Zobacz: Pełna treść pisma organizacji do Ministra Jacka Ozdoby ws. konferencji uzgodnieniowej dot. ustawy o ROP

Warszawa, 30 września 2021 r. 

 

Komentarz ZPP ws. Orędzia o stanie Unii Europejskiej Ursuli von der Leyen

 

15 września 2021 r. Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen wygłosiła swoje drugie Orędzie o stanie Unii, czyli coroczne przemówienie adresowane do Parlamentu Europejskiego podczas wrześniowej sesji plenarnej. W niniejszym komentarzu odnosimy się do wybranych aspektów SOTEU, w tym do kwestii tożsamości europejskiej, kryzysu zdrowotnego, odbudowy gospodarczej po pandemii koronawirusa oraz polityki cyfrowej.

U progu trzeciego roku swojej kadencji von der Leyen przywołała wizję Schumana oraz idei Europy zjednoczonej w różnorodności. Raczej niż nawoływać do obalenia podziałów, przekonywała, że UE może być silna mimo swoich niedoskonałości: „w takiej Unii możemy umacniać wolność indywidualną dzięki sile wspólnoty. W Unii ukształtowanej zarówno przez wspólną historię i wartości, jak i przez różne kultury i punkty widzenia. W Unii, która ma duszę”. Abstrahując od koncyliacyjnego tonu, który można uznać za naturalny dla przemówienia takiego jak orędzie o stanie UE, to przesłanie pokazuje, że KE stoi przed wyzwaniem związanym z narastającymi konfliktami pomiędzy państwami członkowskimi i chce wykorzystać obecną przemianę, aby umocnić tożsamość europejską.

Duży nacisk został położony na kwestie kryzysu zdrowotnego. Von der Leyen odniosła się do zeszłorocznego orędzia, przypominając, że zaledwie rok temu nie wiedzieliśmy kiedy, ani czy w ogóle, będzie dostępna szczepionka przeciwko covid-19. Przewodnicząca podkreśliła sprawczość UE w zakresie zapewnienia i dostarczenia szczepionek obywatelom UE jak również innych krajów. Godnym uwagi jest ustanowienie celów w zakresie wszczepienia innych regionów. Do tej pory UE zobowiązała się do udostępnienia 250 mln dawek mRNA w Afryce, a do połowy przyszłego roku KE doda nową darowiznę w wysokości 200 mln dawek. Przy populacji ponad 1,3 mld, taka ilość dawek nie zaspokaja nawet części zapotrzebowania Afryki. Niemniej, jest to krok w dobrą stronę, który może zachęcić inne bogate państwa do wsparcia i doprowadzenia do zakończenia pandemii, raczej niż wygaszenia epidemii jedynie we właściwych dla siebie regionach.

Wiele uwagi w orędziu zostało poświęcone kwestiom odbudowy gospodarczej po pandemii koronawirusa. Von der Leyen porównała zbyt wolną reakcję w czasie kryzysu finansowego z działaniami podczas pandemii. Jako przykład poprawnego działania przytoczyła instrument SURE, który pomógł ponad 31 milionom pracowników i 2,5 milionom firm w całej Europie. Po kryzysie finansowym unijne PKB powracało do poziomu sprzed pandemii osiem lat. Tymczasem szanuje się, że PKB UE osiągnie poziom sprzed pandemii w przyszłym roku. Widać zatem, że dane ekonomiczne pozwoliły na pozytywny ton orędzia. Z pewnym rozczarowaniem zauważamy, że mało uwagi zostało jednak poświęcone jednolitemu rynkowi, który jest motorem wzrostu gospodarczego UE.

Kwestie cyfrowe zajęły ważne miejsce w orędziu. Von der Leyen wymieniła cele strategiczne UE w zakresie polityki cyfrowej, w tym okiełznanie potęgi wielkich platform cyfrowych działających jako strażników dostępu, zapewnienie demokratycznej odpowiedzialności tych platform, wspieranie innowacji i ujarzmienie mocy sztucznej inteligencji. Cele te odzwierciedlają najważniejsze akty legislacyjne, które są obecnie procedowane na poziomie UE w tym Akt o rynkach cyfrowych czy rozporządzenie ws. sztucznej inteligencji. Związek Przedsiębiorców i Pracodawców uważnie obserwuje proces legislacyjny w kwestiach cyfrowych i obawiamy się, że „wspieranie innowacji” jest raczej niemożliwe przy tak intensywnej regulacji gospodarki cyfrowej.

Pozytywnie należy jednak ocenić bardzo konkretne propozycje względem produkcji układów scalonych. Przewodnicząca KE trafnie zauważyła, że „[b]ez mikroczipów nie ma cyfryzacji. Całe linie produkcyjne pracują w tej chwili na zwolnionych obrotach, mimo rosnącego zapotrzebowania, z powodu niedoboru półprzewodników. Choć światowy popyt eksplodował, udział Europy w całym łańcuchu wartości – od projektowania po zdolność wytwórczą – zmniejszył się. Jesteśmy uzależnieni od nowoczesnych mikroczipów produkowanych w Azji”. W związku z tym, KE zaproponowała przedłożenie nowego europejskiego aktu prawnego o mikroczipach w celu stworzenia europejskiego ekosystemu układów scalonych obejmującego także ich produkcję. Związek Przedsiębiorców i Pracodawców, co do zasady, popiera działania nakierowane na rozwijanie europejskiego przemysłu. Natomiast tworzenie takiego aktu otwiera drogę do wprowadzenia protekcjonistycznych środków, które mogą być niezwykle szkodliwe dla europejskiej gospodarki.

Mając powyższe na uwadze, można stwierdzić, że tegoroczne orędzie jest przemówieniem dojrzałej Komisji, która ma jasno wyznaczone cele strategiczne oraz próbą zdobycia poparcia dla flagowych projektów Komisji Europejskiej. Z zadowoleniem zauważamy, że rozwój gospodarki cyfrowej zajął ważne miejsce w orędziu. Jednocześnie, przypominamy, że potęga UE została zbudowana na liberalizmie gospodarczym i obawiamy się wprowadzenia dalszych środków nakierowanych na zamykanie unijnej gospodarki.

 

Zobacz: 30.09.2021 Komentarz ZPP ws. Orędzia o stanie Unii Europejskiej Ursuli von der Leyen

Warszawa, 28 września 2021 r.

 

KOMENTARZ ZWIĄZKU PRZEDSIĘBIORCÓW I PRACODAWCÓW WS. PROJEKTU USTAWY WDROŻENIOWEJ KPO
I SYTUACJI POLSKIEGO SEKTORA FARMACEUTYCZNEGO

 

Związek Przedsiębiorców i Pracodawców aktywnie uczestniczył w konsultacjach dotyczących Krajowego Planu Odbudowy. Opiniowaliśmy dokument, zwracając uwagę nie tylko na szereg postawionych w nim trafnych diagnoz, lecz również na pewnie braki w zakresie proponowanych rozwiązań, które w naszym przekonaniu mogą znacznie zmniejszać ich skuteczność. Część ze wskazanych przez nas wad ostała się również w projekcie ustawy wdrożeniowej – w tym kontekście chcielibyśmy zwrócić szczególną uwagę na przewidziany w niej model wsparcia dla przemysłu farmaceutycznego.

Środki z KPO mogą trafiać do beneficjentów zasadniczo w dwóch postaciach – pomocy zwrotnej (pożyczki) lub bezzwrotnej (dotacje). Zgodnie z przedstawionym projektem ustawy wdrożeniowej, jedynie wskazane wprost i z góry wybrane inwestycje będą kwalifikowały się do wsparcia bezzwrotnego. Niestety, w katalogu tym nie wyszczególniono inwestycji w rozwój potencjału sektora farmaceutycznego, dla którego przewidziane zostało wsparcie wyłącznie w formie pożyczek.

Już na etapie opiniowania samego KPO zwracaliśmy uwagę na fakt, że inwestycje w rozwój potencjału sektora farmaceutycznego i wyrobów medycznych będą miały w znacznej mierze charakter inwestycji w badania i rozwój, a tego rodzaju przedsięwzięcia finansowane były w Polsce wyłącznie przez dotacje bezzwrotne, jako projekty obarczone znacznym ryzykiem.

Proponowana formuła jest więc swojego rodzaju odejściem od funkcjonującej dotychczas reguły. Jest to o tyle dyskusyjne, że dotyczy przemysłu farmaceutycznego, na znaczenie którego zwracano uwagę w debacie publicznej wielokrotnie – zarówno w kontekście bezpieczeństwa lekowego, jak i np. generowania innowacji. Tymczasem proponowany model wsparcia sektora w ramach KPO przewiduje po pierwsze stosunkowo niewielką alokację środków (znacznie mniejszą, niż w niektórych państwach), a po drugie – przeznaczanie ich wyłącznie w formie pożyczek, co nie odpowiada dotychczasowym doświadczeniom z projektami badawczo-rozwojowymi.

Fakt ten budzi tym większe obawy, że projekt ustawy wdrożeniowej nie został poddany konsultacjom, w trakcie których partnerzy społeczni mogliby oficjalnie przedłożyć swoje stanowiska do projektu. Wskazujemy więc, że zasadne byłoby uwzględnienie – w toku prac legislacyjnych dotyczących omawianego projektu – uwag zgłaszanych przez zainteresowane organizacje i przedsiębiorstwa działające w sektorach objętych wsparciem wynikającym z KPO.

Ponadto, zwracamy uwagę na konieczność realnego wsparcia krajowego sektora farmaceutycznego. Producenci leków wskazują, że są gotowi rozbudowywać potencjał produkcyjny – ze strony państwa potrzebny jest jednak sygnał o zamiarze realnego wsparcia tej działalności. Środki przyznawane w formie zwrotnej nie stanowią w tym kontekście wystarczającego rozwiązania. Wydaje się, że również w kontekście konkurencji z podmiotami azjatyckimi sprzedającymi leki po znacznie niższych cenach (wynikających z istotnie mniejszych kosztów wytwarzania), zasadne jest wzmocnienie pozycji rodzimych producentów.

Mając na uwadze powyższe, wskazujemy na potrzebę zapewnienia możliwości bezzwrotnego wsparcia inwestycji w zakresie rozwoju potencjału sektora farmaceutycznego i wyrobów medycznych ze środków wydatkowanych w ramach realizacji KPO (przynajmniej w pewnym zakresie). W odniesieniu do wsparcia zwrotnego, możliwym do zastosowania mechanizmem byłoby umorzenie udzielonej pożyczki stosownie do realizacji wyznaczonych celów inwestycji.

 

Zobacz: 29.09.2021 Komentarz ZPP ws. projektu ustawy wdrożeniowej KPO i sytuacji polskiego sektora farmaceutycznego

Warszawa, 28 września 2021 r. 

 

Luka VAT niszczyła całe branże polskiej gospodarki

 

Związek Przedsiębiorców i Pracodawców opublikował raport „Ograniczenie luki VAT a równe warunki konkurencji” będącego częścią inicjatywy Uczciwy VAT – zysk dla wszystkich”. Celem projektu jest promowanie uczciwości podatkowej jako jednego z głównych elementów tworzących warunki równej konkurencji rynkowej. W raporcie ZPP kompleksowo opisano genezę, historię oraz wpływ oszustw VATowskich na funkcjonowanie państwa i przedsiębiorczości w Polsce.

Luka VAT i nieszczelność i skomplikowanie przepisów podatkowych to jedne z istotnych czynników blokujących rozwój biznesu w Polsce. Raport opisuje szczegółowo mechanizmy oszustw VAT i szereg negatywnych konsekwencji karuzel VATowskich wpływających na działanie przedsiębiorców. W dokumencie ZPP przedstawiono również praktyczny wpływ szeroko rozwiniętej szarej strefy na funkcjonowanie państwa oraz na stan finansów publicznych.

Istnienie luki VAT tworzy systemowe warunki dla nieuczciwej konkurencji na rynku

Im większa luka VAT, tym warunki funkcjonowania na rynku są mniej sprawiedliwe. Podmioty wyłudzające VAT są na uprzywilejowanej pozycji finansowej. Unikając płacenia VAT-u mają możliwości dumpingu cenowego, a co za tym idzie zwiększają swoją siłę przetargową. Tym samym uczciwi przedsiębiorcy i firmy są wypychane z rynku przez podmioty nieuczciwe. Jednocześnie korzystają z infrastruktury finansowanej przez uczciwe podmioty.

Przestępstwa VAT niszczyły całe sektory gospodarki

Grupy przestępcze, szczególnie upodobały sobie polski rynek smartfonów. Szacunkowa kwota oszustw VAT związanych z handlem smartfonami szacowana była na nawet 420 miliony złotych rocznie (raport ZIPSEE z 2016 roku).

Branża skupiona wokół dystrybucji sprzętu elektronicznego przez lata borykała się z problemem wyłudzeń VAT. Sektor ten był jednym z najdotkliwiej dotkniętych plagą, tzw. karuzel VAT-owskich, a obiektem wyłudzeń regularnie były tablety, smartfony, konsole i inne urządzenia elektroniczne oraz ich części i akcesoria – komentuje Michał Kanownik, Prezes Związku Cyfrowa Polska.

Według szacunków ZIPSEE skala wyłudzonego VAT-u dzięki deklarowaniu fikcyjnych dostaw wewnątrzwspólnotowych obejmujących procesory i dyski twarde oszacowano na 350 – 400 milionów złotych rocznie.

W przypadku branży paliwowej przestępstwa podatkowe opierały się na procederze tzw. „znikającego podatnika”. Proceder polegał na sprowadzeniu paliw z zagranicy przez zarejestrowany podmiot, który był odbiorcą. Podmiot ten uiszczał akcyzę, ale nie płacił należnego VAT-u. Była to jedna z najpopularniejszych metod, z której korzystali przestępcy chcący wyłudzić podatek VAT. Jak wskazuje Leszek Wiwała Prezes Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu Naftowego (POPiHN), proceder ten był ujawniany po latach, gdy zestawiano wpływy akcyzowe z vatowskimi. Wówczas organy skarbowe naliczał zaległe podatki, których kwoty sięgały miliardów złotych. Odzyskanie tych środków było jednak niemożliwe.

Poza tym na masową skalę odbarwiano olej opałowy lub zużywano do celów paliwowych bazowe oleje smarne. W tych ostatnich przypadkach przestępstwa polegały na tym, że od nielegalnych paliw nie odprowadzona ani VATu, ani akcyzy. Dodatkowo przestępcy organizowali fikcyjny wywóz paliw (w tym LPG) oraz innych wyrobów naftowych za granicę, po czym wyłudzano VAT – opisuje Leszek Wiwała, Prezes Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu Naftowego.

Z szacunków wykonanych na zlecenie POPiHN wynika, że sprzedaż nielegalnych paliw w Polsce w 2015 r. przekraczała 20% legalnego rynku, powodując straty budżetowe przekraczające 10 mld zł. W wyniku wprowadzonych uszczelnień i regulacji zamówienia na paliwo wzrosły tak mocno, że koncerny paliwowe miały problem z zaspokojeniem popytu.

***

Partnerami projektu i konferencji „Uczciwy VAT – zysk dla wszystkich” są: Agencja Rozwoju Przemysłu, Bank PKO PB, Bank Gospodarstwa Krajowego, KGHM Polska Miedź, PKN Orlen, Polski Fundusz Rozwoju, Fundacja State od Poland i Totalizator Sportowy.

 

Zobacz: 28.09.2021 Raport ZPP: Ograniczenie luki VAT a równe warunki konkurencji

Warszawa, 22 września 2021 r. 

Skuteczna walka z oszustwami VAT to gra o stawkę kilkunastu miliardów
dla budżetu państwa

 

To jeden z wniosków raportu Związku Przedsiębiorców i Pracodawców przedstawionego podczas konferencji „Uczciwy VAT – zysk dla wszystkich”, która odbyła się 22 września w Warszawie. Była to pierwsza tego rodzaju konferencja poświęcona w całości problemowi oszustw VAT i ich wpływowi na gospodarkę.

Gościem specjalnym konferencji był Prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki, który objął jednocześnie patronat honorowy nad wydarzeniem. W konferencji udział wzięli również:

• Paweł Szrot, Szef Gabinetu Prezydenta RP,
• Tadeusz Kościński Minister Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej,
• Jan Sarnowski, Podsekretarz Stanu, Pełnomocnika ds. Współpracy Międzynarodowej w zakresie VAT,
• Piotr Patkowski, Podsekretarz Stanu, Główny Rzecznik Dyscypliny Finansów Publicznych.

a także ponad 180 zaproszonych gości – członków zarządów i dyrektorów działów księgowych, specjalistów, przedstawicieli związków branżowych i mediów.

W wystąpieniu otwierającym wydarzenie Premier Mateusz Morawiecki zwrócił uwagę między innymi, że sprawne działanie państwa, skutecznie eliminującego przestępstwa gospodarcze jest działaniem budującym równą i uczciwą konkurencję rynkową i działania te są doceniane przez przedsiębiorców. Podkreślił, że sprawne instytucje fiskalne i podatkowe powinny być pomocne uczciwie rozwijającym biznes. „Jakkolwiek w ostatnich tygodniach spieraliśmy się o wysokość składki zdrowotnej, to cieszę się, że w temacie uczciwy VAT, uczciwe płacenie podatków, nadajemy na jednej długości fali” – powiedział premier Morawiecki, zwracając się do gości konferencji.

W trakcie dyskusji panelowych podczas konferencji omówiono proces ograniczania luki vatowskiej w Polsce a także zadania na przyszłość, przed którymi stoi polski system podatkowy. Uzupełnieniem dyskusji była prezentacja problematyki oszustw podatkowych kontekście innych krajów europejskich.

Cezary Kaźmierczak, prezes Związku Przedsiębiorców i Pracodawców powiedział: „Jako jeden z weteranów walki z problemem karuzel vat cieszę się, że w znacznym stopniu ten problem udało się zablokować. Wprowadzenie Pakietu Paliwowego czy Jednolitego Pliku Kontrolnego dało nowe życie branżom dotkniętym patologią karuzel vatowskich i pozwoliło im uczciwie konkurować, inwestować i tworzyć miejsca pracy. Liczymy na równie sprawne działania organów państwa jeśli chodzi o inne problemy polskiego systemu podatkowego które jako ZPP regularnie nagłaśniamy”.

Częścią projektu „Uczciwy VAT – zysk dla wszystkich” był także film dokumentalny pt. „Walka o miliardy – jak ograniczono podatkowy dziki zachód?”. W filmie wyreżyserowanym przez Jacka Suta, którego premiera miała miejsce podczas konferencji, oczami ekspertów szczegółowo opowiedziano historię zjawiska oszustw vatowskich w Polsce. W dokumencie pojawia się również prawdziwa historia przedsiębiorcy który został nieświadomie wplątany w „karuzelę” VAT, która doprowadziła jego firmę do bankructwa.

Raport ZPP, film dokumentalny a także relacja z konferencji dostępne są na stronie internetowej https://vat.zpp.net.pl/.

Partnerami projektu i konferencji „Uczciwy VAT – zysk dla wszystkich” są Agencja Rozwoju Przemysłu, Bank PKO PB, Bank Gospodarstwa Krajowego, KGHM Polska Miedź, PKN Orlen, Polski Fundusz Rozwoju, Fundacja State od Poland i Totalizator Sportowy.

Patronat medialny nad wydarzeniem objęły Dziennik Gazeta Prawna i Business Insider Polska. Producentem wykonawczym filmu dokumentalnego „Walka o miliardy – jak ograniczono podatkowy dziki zachód?” była telewizja TVBiznes24.

Warszawa, 17 września 2021 r.

 

Stanowisko ZPP ws. konsultacji KE dot. rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych dla
porozumień wertykalnych (VBER)

Wprowadzenie

Obecnie obowiązujące rozporządzenie w sprawie wyłączeń grupowych dla porozumień wertykalnych (VBER) weszło w życie 1 czerwca 2010 r. i wygaśnie z dniem 31 maja 2022 r. Wraz z nim stracą ważność również uzupełniające wytyczne w sprawie ograniczeń wertykalnych. W związku z tym, w 2019 r. Komisja Europejska rozpoczęła proces ewaluacji istniejącej legislacji, poprzedzający zaproponowanie znowelizowanego VBER. We wrześniu 2020 r. opublikowany został dokument roboczy służb Komisji, nakreślający główne kierunki reform, w tym dostosowanie VBER do zmian związanych z rozwojem e-commerce.

Projekt znowelizowanego VBER został opublikowany 9 lipca 2021 r. Przeprowadzona przez ZPP analiza VBER wskazuje, że choć nowelizacja ma na celu odpowiedzieć na pewne wyzwania związane z cyfryzacją, to będą miały one poważne konsekwencje również dla innych gałęzi gospodarki.

Zmiany w podwójnej dystrybucji i ich wpływ na umowy franczyzy

Szczególnie istotne w tym kontekście są zmiany dla podwójnej dystrybucji, o której mówimy w sytuacji, gdy dostawcza jednocześnie rozprowadza swoje towary lub usługi bezpośrednio swoim klientom jak również za pośrednictwem niezależnych dystrybutorów, np. poprzez umowy franczyzy. Do tej pory przedsiębiorstwa wymieniające się informacjami w ramach systemu podwójnej dystrybucji nie musiały obawiać się odpowiedzialności za naruszenie prawa konkurencji pod Art. 101(1) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) ponieważ byli oni warunkowo zwolnieni z odpowiedzialności na mocy VBER. Niemniej, ze względu na wzrost popularności podwójnej dystrybucji oraz jej możliwe niepożądane efekty dla konkurencji rynkowej, KE zdecydowała się wprowadzić w zmienionym VBER bardziej rygorystyczne przepisy w tym względzie.

Zmiany przewidziane w projekcie VBER

Zmiany przewidziane w projekcie VBER mogą być streszczone w następujący sposób. Zwolnienie z odpowiedzialności nie będzie dostępne w sytuacji, gdy podwójna dystrybucja prowadzi do „problemów horyzontalnych”. W tym celu proponuje się usunięcie zwolnienia dla wszystkich przypadków, w których w których łączny udział stron w rynku detalicznym przekracza 10 proc. (w porównaniu do obecnie obowiązujących 30 proc.).
Projekt zmienionego rozporządzenia VBER przewiduje prowadzenie dodatkowego zwolnienia z odpowiedzialności w sytuacji, w której dostawca i jego dystrybutorzy mają łączny udział w rynku na poziomie detalicznym powyżej 10 proc., ale nie przekraczają 30 proc. udziału w rynku właściwym w rozumieniu art. 2 ust. 4 lit. a) lub b) VBER. Niemniej, powyższe zwolnienie z odpowiedzialności dla przedziału 10-30 proc. udziałów rynkowych nie będzie miało zastosowania w przypadku wymiany informacji pomiędzy przedsiębiorstwami. Wówczas wymiana informacji będzie musiała zostać oceniona zgodnie z zasadami dla porozumień horyzontalnych.

Wpływ na franczyzowy model biznesowy

Po pierwsze, należy zauważyć, że franczyza jest popularnym i ważnym modelem biznesowych, który napędza wzrost gospodarczy i zatrudnienie w wielu sektorach europejskiej gospodarki. Umowy franczyzowe są szczególnie ważne dla przedsiębiorstw z sektora MŚP, ponieważ dają im dostęp do know-how oraz technologii.

Po drugie, kluczowym jest zrozumienie, że wymiana informacji leży u podstaw relacji między franczyzodawcą a franczyzobiorcami. W każdym modelu biznesowym franczyzy, franczyzodawca i franczyzobiorcy codziennie wymieniają się know-how i poufnymi informacjami handlowymi. Jednocześnie, franczyzobiorcy otrzymują dostęp do know-how w zamian za dostęp w czasie rzeczywistym do danych o lokalnych zapotrzebowaniach klientów, co pomaga w utrzymaniu efektywnego planowania i rozwoju produktów.

W obecnym kształcie projekt VBER uniemożliwia lub w znacznym stopniu zakłóca wymianę informacji w ekosystemie franchisingowym. Ponadto wymaga on od franczyzodawcy rozróżnienia między działalnością należącą w całości do franczyzodawcy a franczyzobiorcami, co podważa ideę franczyzowego modelu biznesowego.

Zgodnie z orzecznictwem TSUE, za naruszenie art. 101 ust. 1 TFUE należy uznać każdą wymianę informacji, która zastępuje konkurencję praktyczną współpracą. Wymiana informacji pomiędzy franczyzodawcami a franczyzobiorcami może być zatem utrudniona na wiele sposobów. Poniżej krótko podsumowujemy niektóre z najbardziej krytycznych potencjalnych zmian. 

Zmiany w traktowaniu usług pośrednictwa i ich wpływ na rynki

Artykuł 2 ust. 7 projektu VBER wycofuje przywilej wyłączenia w odniesieniu do dużych części stosunków wertykalnych między dostawcami usług pośrednictwa a ich działalnością detaliczną (“platforma hybrydowa”). Zgodnie z nowymi przepisami wyłączenie grupowe nie będzie miało zastosowania, gdy platforma hybrydowa zawrze porozumienia z przedsiębiorstwami konkurującymi na poziomie detalicznym. Wyłączenie grupowe będzie jednak nadal obowiązywać, jeżeli konkurencja między dwoma przedsiębiorstwami istnieje tylko na poziomie detalicznym. Widać zatem, że projekt VBER prowadzi do zakłócenia konkurencji. Pośrednicy nieprowadzący działalności detalicznej będą objęci wyłączeniem grupowym, a pośrednicy prowadzący działalność detaliczną nie będą objęci wyłączeniem grupowym, podczas gdy kluczowym kryterium stosowanym przez Komisję do oceny, kto powinien korzystać z wyłączenia, a kto nie, jest konkurencja z niezależnymi sprzedawcami detalicznymi na poziomie detalicznym.

Komisja uzasadnia wycofanie wyłączenia stwierdzeniem, że porozumienia takie wpływają na konkurencję międzymarkową i budzą obawy natury horyzontalnej. Naszym zdaniem nie jest to wystarczające uzasadnienie dla wyłączenia stosunków wertykalnych między dostawcami usług pośrednictwa a ich przedsiębiorstwami detalicznymi z zakresu stosowania VBER. Komisja powinna również wziąć pod uwagę koszty związane z tą decyzją. Po wycofaniu wyłączenia grupowego dostawcy usług pośrednictwa będą musieli ponownie ocenić wszystkie stosunki biznesowe ze swoimi detalistami zgodnie z wytycznymi horyzontalnymi. Wycofanie “bezpiecznej przystani” doprowadzi do wzrostu kosztów transakcji i zwiększy bariery dla MŚP, które wykorzystują usługodawców, będących pośrednikami, jako kanały dystrybucji w celu uzyskania dostępu do większej grupy konsumentów. W związku z tym proponowane zmiany mogą zaszkodzić konsumentom, prowadząc do wzrostu cen.

W związku z powyższym art. 2 ust. 7 projektu VBER będzie miał poważne konsekwencje dla całego sektora handlu detalicznego i zmusi wiele przedsiębiorstw do zmiany ich modeli biznesowych. Dlatego też uważamy, że Komisja powinna zmienić art. 2 ust. 7 projektu rozporządzenia VBER. 2 ust. 7 projektu rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych.

Zachęty dla pośredników

Punkt 179 projektu wytycznych stanowi, że podmioty świadczące usługi pośrednictwa mogą oferować swoim użytkownikom zachęty do sprzedaży ich towarów lub usług na konkurencyjnym poziomie lub do obniżenia ich cen, przy czym utrzymywanie cen odsprzedaży pozostaje zabronione. Pożądane jest wyjaśnienie, jakie zachęty byłyby uznawane za zgodne z prawem UE oraz przedstawienie przykładów takich zachęt, aby rozwiać wątpliwości co do tego, co jest dopuszczalną zachętą, a co zakazanym wpływem na ceny stosowane przez użytkowników usług pośrednictwa.

 

Zobacz: 17.09. 2021 Stanowisko ZPP ws. konsultacji KE dot. rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych dla porozumień wertykalnych (VBER)