Dołącz do ZPP
  • PL
  • EN
    • szukaj

    Stanowisko ZPP ws. uniezależnienia Polski od dostaw surowców z Rosji

    Posted on by Weronika Marzec

    Warszawa, 28 marca 2022 r. 

    Stanowisko ZPP ws. uniezależnienia Polski od dostaw surowców z Rosji

     

    Dywersyfikacja dostaw gazu jest kluczem do uniezależnienia się od Rosji

    ZPP z zadowoleniem przyjmuje zapowiedzi na temat dokapitalizowania przedsięwzięć inwestycyjnych w obszarze gazownictwa. Rozwój strategicznej infrastruktury, takiej jak terminal LNG w Świnoujściu, pływający gazoport FSRU w Zatoce Gdańskiej, czy też interkonektory gazowe z Litwą i Słowacją, to solidna podstawa dająca techniczne możliwości na dywersyfikację dostaw gazu. Powyższa inicjatywa otwiera nas na nowe kierunki partnerstwa, co w długim terminie z pewnością przyczyni się do obniżenia cen gazu, a przede wszystkim – pozwoli na pełną rezygnację z rosyjskiego surowca.

    Prognozy na przyszłe lata wskazują, że popyt rynkowy na gaz ziemny może wzrosnąć aż o 50% w perspektywie najbliższych 10 lat. Z kolei zapotrzebowanie na gaz w dobie szczytowej może okresowo rosnąć nawet o ponad 100%, wobec dotychczasowych rekordów zapotrzebowania odnotowanych w latach 2019-2021. Wobec pojawiających się wyzwań, związanych z efektywnym przesyłem tak dużej ilości gazu, istotne pozostaje również wzmocnienie krajowego system przesyłowego.

    Atom będzie ważnym czynnikiem w budowaniu suwerenności energetycznej

    Rosnące obawy o dostępność energii elektrycznej, a także jej koszt dla odbiorcy końcowego rodzi uzasadnione pytania o energię z atomu. Doceniamy przy tym stanowisko Ministerstwa Klimatu i Środowiska w sprawie potrzeby przyspieszenia budowy reaktorów jądrowych. Atom będzie kolejnym elementem optymalnej struktury miksu energetycznego, co przełoży się na stabilność dostaw energii elektrycznej dla rodzimego przemysłu i wszystkich gospodarstw domowych.

    Należy zauważyć, że nie jest możliwe pełne zastąpienie energii pochodzącej z węgla odnawialnymi źródłami energii. Takie rozwiązanie byłoby wielce ryzykowne z punktu widzenia stabilności rodzimego systemu energetycznego. Z tego też powodu, apelujemy o jak najszybsze podjęcie działań, mających na celu sprawną realizację inwestycji w energię jądrową.

    Naszym zdaniem, Polska ma obecnie wyjątkowo sprzyjające warunki polityczne, by rozpocząć budowę elektrowni. W obliczu zaistniałego konfliktu z Rosją, wszystkie państwa członkowskie UE poszukują sposobów na uniezależnienie się od surowców energetycznych pochodzących z tego kraju. Jednym z najczęściej wybieranych przez kraje Unii środków jest zmiana podejścia do atomu, a tym samym wydłużenie okresu wykorzystania dotychczas posiadanych bloków jądrowych, bądź rozbudowa infrastruktury o całkiem nowe elektrownie.

    Co więcej, ostatnia decyzja Komisji Europejskiej w zakresie taksonomii, która uznaje atom i gaz jako źródła przejściowych w drodze do neutralności klimatycznej, powinna nas skłonić do inwestycji w energię jądrową. Zmodyfikowane stanowisko KE pozwala na uzyskanie preferencyjnego finansowania dla przedsięwzięć energetycznych opartych o atom.

    Niewykorzystany potencjał OZE

    Nowe inwestycje w gaz i atom są zdecydowanie potrzebne, lecz wysoce kapitałochłonne z punktu widzenia finansów publicznych. Naszym zdaniem, warto wykorzystać także rozwiązania prawne, które nie niosą za sobą żadnego obciążenia finansowego dla budżetu państwa. Jednym z działań, jakie natychmiast może podjąć ustawodawca to nowelizacja tzw. ustawy antywiatrakowej. Liberalizacja zawartej w tej ustawie zasady 10H przyczyniłaby się do rozwoju prywatnej energetyki rozproszonej, niewymagającej większych nakładów finansowych ze strony rządu. Energia uzyskiwania z lądowych elektrowni wiatrowych może być najtańszym źródłem energii, co jest istotne zarówno dla indywidualnych odbiorców, jak i polskich przedsiębiorców, dla których energia stanowi coraz większy koszt prowadzenia działalności. Takie posunięcie przyczyniłoby się również do budowy suwerenności energetycznej Polski – i to w bardzo krótkim okresie czasu, dlatego postulujemy o jak najszybszą zmianę wskazanych regulacji.

    Embargo na rosyjską ropę

    Wbrew obawom niektórych komentatorów, wiele wskazuje na to, że Polska jest w stanie poradzić sobie bez dostaw rosyjskiej ropy. Przepustowość naftoportu z nawiązką pozwoliłaby importować drogą morską ropę w ilościach zaspokajających polskie zapotrzebowanie. Źródła dostaw można tymczasem z powodzeniem dywersyfikować. Przykładem cennej inicjatywy w tym zakresie może być partnerstwo PKN Orlen z Saudi Aramco, w ramach którego saudyjski koncern zobowiązał się dostarczać od 200 do 400 tysięcy baryłek ropy dziennie. Ogólnie, złóż ropy jest na świecie dużo, ale oczywiście zwiększenie wydobycia, z przyczyn logistycznych i technologicznych, nie może odbyć się z dnia na dzień. Z dostępnych danych wynika, że polskie zapasy ropy zabezpieczają krajowe zapotrzebowanie na około trzy miesiące standardowego zużycia.

    Mając na względzie powyższe, zasadne jest uwzględnienie embarga na rosyjską ropę w ramach nakładanych na ten kraj sankcji. Polska powinna w naszym przekonaniu zajmować w tym zakresie szczególnie zdecydowane stanowisko i nakłaniać europejskich partnerów do przyjęcia najdalej idących rozwiązań.

    Podsumowanie

    Decyzja o inwazji na Ukrainę powinna spotkać się ze zdecydowaną postawą świata zachodu, przede wszystkim poprzez izolację Federacji Rosyjskiej we wszystkich obszarach międzynarodowej wymiany handlowej, ze szczególnym uwzględnieniem obszaru energetycznego.

    Polski rząd celnie zdefiniował obszary, które wymagają natychmiastowych inwestycji, aby zadbać o stabilność rodzimego systemu energetycznego, w tym również o suwerenność energetyczną kraju. Zwracamy przy tym uwagę na dodatkowe środki, jakie można podjąć, bez obciążania skarbu państwa o kolejne przedsięwzięcia. Ważne jest także, by na zaistniałe problemy reagować instrumentami, które nie spowodują dalszego wzrostu – już obecnie bardzo wysokiej – inflacji producenckiej i konsumenckiej.

     

    Zobacz: 28.03.2022 Stanowisko ZPP ws. uniezależnienia Polski od dostaw surowców z Rosji

    Memorandum ZPP ws. sytuacji gospodarczej Ukrainy i jej konsekwencji dla polskich firm

    Posted on by Weronika Marzec

    Warszawa, 25 marca 2022 r. 

     

    Memorandum ZPP ws. sytuacji gospodarczej Ukrainy i jej konsekwencji dla polskich firm

     

    24 lutego 2022 roku Federacja Rosyjska napadła na Ukrainę. Działania wojenne objęły niemal całe terytorium naszego wschodniego sąsiada. Rozmiary zniszczeń po niemal miesiącu ataków są liczone w dziesiątkach miliardów dolarów. Niemal cała krytyczna infrastruktura została zniszczona albo poważnie uszkodzona.

    Katastrofa humanitarna w Ukrainie niesie za sobą kryzys migracyjny oraz gospodarczy dla całego regionu, którego skutki ekonomiczne będą odczuwalne jeszcze przez długie lata na całym świecie. Ukraina jest jednym z największych producentów zbóż i olei roślinnych. Załamanie produkcji doprowadzi do skokowego wzrostu cen dla branży spożywczej na światowych rynkach. Ma to duży wpływ na gospodarkę Polski z uwagi na zachwianie łańcuchów dostaw i niemal całkowity brak możliwości prowadzenia działalności gospodarczej w rejonach działań wojennych. Setki polskich firm na Ukrainie zostały zmuszone do czasowego zamknięcia lub relokacji swoich przedsiębiorstw i biur.

    Obecnie kompleksowa ocena przewidywalnego wpływu sytuacji na polski biznes jest prawdopodobnie niemożliwa. Polskim inwestorom pozostaje aktywny monitoring zmieniających się przepisów, ocena bezpieczeństwa prowadzenia działalności i nadzieja na jak najszybsze zakończenie wojny.

     

    1. Ogólne informacje dot. ukraińskiej gospodarki (stan przed rosyjską agresją). Oczekiwane reformy i zmiany zasad prowadzenia działalności gospodarczej.

    W pierwszych latach po uzyskaniu niepodległości w 1991 roku, Ukraina była krajem niejednorodnym, targanym konfliktami wewnętrznymi, korupcją. Krajowa gospodarka regularnie zmagała się z kryzysami ekonomicznymi, wewnętrzną walką o władzę co nie sprzyjało rozwojowi
    i zaufaniu zagranicznych inwestorów. Dopiero rok 2014 przyniósł przesilenie i wybranie zachodniego kursu dalszego rozwoju kraju co zakończyło się częściową rosyjską agresją. Ostatnie lata to jednak powolne reformy sądownictwa, walka z korupcją (coraz bardziej udana i przynosząca wymierne skutki), szersze otwarcie na zachodnie inwestycje i wreszcie reforma obrotu ziemią. Rozwój kraju stanowczo przyśpieszył po 2018 roku i bardzo dobrych perspektyw w okresie krótko i średniookresowym nie załamała nawet pandemia COVID-19.

    *Dane nie zawierają PKB okupowanego Donbasu oraz Krymu, **Źródło UKRSTAT

    *Dane nie zawierają PKB okupowanego Donbasu oraz Krymu, **Źródło UKRSTAT

    Z powyższych danych możemy wnioskować o powolnym, aczkolwiek stabilnym rozwoju ukraińskiej gospodarki pomimo dużych nakładów na zbrojenia od początku wojny z Federacją Rosyjską w 2014 roku. Interesującą kwestią jest również poziom oraz pochodzenie bezpośrednich inwestycji zagranicznych na przestrzeni ostatnich 10 lat. Jeszcze przed 2015 rokiem na szczycie listy największych inwestorów prym wiódł rosyjski kapitał z Cypru, gdzie w większości był legalizowany. Po aneksji Krymu struktura kapitału zagranicznego na Ukrainie uległa znaczącym zmianom. Należy nadmienić, iż ostatnimi laty Polska stała się nie tylko jednym z głównych partnerów gospodarczych Ukrainy, a sam poziom polskich inwestycji w tym kraju jest jednym z najwyższych w historii i wykazywał tendencje rosnącą. Trzeba zaznaczyć oczywiście, że wskaźnik inwestycji mocno wyhamował w latach 2020 – 2021 z uwagi na ograniczenia działalności gospodarczej spowodowane epidemią koronawirusa.

    *Źródło UKRSTAT

    *Źródło UKRSTAT

    Przykładem zmian, które zachodziły jest projekt ustawy „Dia City”, który wprowadzał daleko idące zmiany i ulgi dla niemal całego sektora IT (ustawa weszła w życie 1 stycznia 2022 roku). „Dia City” miała na celu rozwój całego sektora IT, walkę z szarą strefą zatrudnienia, niskie i przejrzyste podatki dla zagranicznych inwestorów jak i ich pracowników. Główne założenia projektu są następujące:

    a) Firma, która przeszła pozytywną weryfikację może wybrać sposób opodatkowania od osób prawnych: 9% od wypłaconej dywidendy, lub 18% podatku dochodowego na zasadach ogólnych.

    b) Przy podziale zysków przez uczestnika programu Dia City na rzecz założyciela nierezydenta, ulgi podatkowe przewidziane w konwencjach międzynarodowych o eliminacji podwójnego opodatkowania stosuje się niezależnie od wybranego systemu płatności podatku od osób prawnych.

    c) Preferencyjne opodatkowanie pracowników:

    na podstawie umowy o pracę, podatek dochodowy od osób fizycznych (dalej – “PIT”)
    – 5% jednorazowa składka na ubezpieczenie społeczne,

    – 22% płacy minimalnej dla PIT,
    – 1,5% podatek wojskowy,

    jeśli sumaryczne wynagrodzenie pracownika będzie wyższe niż 240 tysięcy euro rocznie, wszystkie dochody powyżej tego limitu będą opodatkowane 18% podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

    d) Dywidendy wypłacane przez firmy z branży IT na rzecz swoich założycieli – osób fizycznych (zarówno rezydentów Ukrainy, jak i nierezydentów) będą zwolnione z opodatkowania na Ukrainie pod warunkiem, że dywidendy będą wypłacane nie częściej niż raz na 2 lata.

     

    1. System bankowy Ukrainy w czasie działań wojennych

    Działanie systemu bankowego i rynku walutowego na Ukrainie w czasie wojennym reguluje uchwała Narodowego Banku Ukrainy z dnia 24 lutego 2022 roku:

    – wszystkie banki działające na terytorium Ukrainy dalej będą świadczyć swoje usługi i w ramach swojej działalności będą nadal prowadzić obsługę w swoich oddziałach terenowych,

    – banki w dalszym ciągu dają dostęp zarówno osobom fizycznym jak i firmom do depozytowych skrzynek bankowych oraz sejfów,

    – krajowe przelewy w ukraińskiej walucie odbywają się bez ograniczeń,

    – dostawy środków pieniężnych do bankomatów odbywają się bez ograniczeń,

    – NBU refinansuje banki bez ograniczeń w celu utrzymania płynności do jednego roku z możliwością przedłużenia na kolejny rok.

    Stosowna uchwała przewiduje również wprowadzenie od 24 lutego 2022 r. czasowych ograniczeń, a mianowicie:

    – zawieszenie z dniem 24 lutego 2022 roku operacji na rynku walutowym z wyjątkiem sprzedaży obcej waluty dla klientów banku,

    – zamrożenie kursu UAH stanem na 24 lutego 2022 roku,

    – ograniczenie możliwości wypłat gotówki z konta klienta do kwoty100 000 UAH dziennie (z wyjątkiem wynagrodzeń i świadczeń socjalnych), z wyjątkiem przedsiębiorstw i instytucji zapewniających realizację planów mobilizacyjnych (zadań), Rządu oraz indywidualnych zezwoleń Narodowego Banku Ukrainy,

    – zakazanie przekazywania środków pieniężnych z rachunków klientów w walutach obcych, z wyjątkiem przedsiębiorstw i instytucji zapewniających realizację planów mobilizacyjnych (zadań), Rządu oraz niektórych zezwoleń Narodowego Banku Ukrainy; 4 marca 2022 roku uchwała nr.: N36 Narodowego Banku Ukrainy znosi zakaz przekazywania środków (oprócz rubli rosyjskich i rubli białoruskich) na rachunki rezydentów w bankach dla transakcji eksportowych.

    – wprowadzenie moratorium na transgraniczne płatności w walutach obcych (z wyjątkiem przedsiębiorstw i instytucji zapewniających realizację planów mobilizacyjnych (zadań) oraz niektórych zezwoleń Narodowego Banku Ukrainy),

    – wstrzymanie realizacji operacji wydatkowych poprzez obsługę banków na rachunkach mieszkańców państwa, które dokonało zbrojnej agresji na Ukrainę.

    8 marca NBU złagodził ograniczenia na rynku walutowym Uchwałą Zarządu NBU z dnia 08.03.2022 nr.: 44. Stan wojenny wymaga od NBU stopniowego łagodzenia i doprecyzowywania listy ograniczeń na rynku walutowym. W tym celu Narodowy Bank Ukrainy od 8 marca 2022 roku:

    – zapewnił bankom możliwość otwierania rachunków dla żołnierzy oraz przeprowadzania ich identyfikacji i weryfikacji na podstawie biletu wojskowego,

    – umożliwił klientom na obszarach zagrożonych okupacją przez państwo agresora wypłatę gotówki
    w walucie krajowej i obcej bez ograniczeń ilościowych, a także zakup gotówki w walucie obcej
    i drogocennych metalach z dostawą fizyczną pod warunkiem dostępności środków pieniężnych lub drogocennych metali w oddziałach banku. Decyzję o przeprowadzeniu takiej operacji podejmuje dyrektor banku. Może również delegować to prawo na kierownika oddziału banku,

    – ustalił, że zakaz dokonywania transakcji na Ukrainie z wykorzystaniem rachunków rezydentów Rosji lub Białorusi oraz osób prawnych, których ostatecznymi beneficjentami rzeczywistymi są mieszkańcy Rosji lub Białorusi, nie dotyczy świadczeń socjalnych, wynagrodzeń, mediów, podatków, opłat i innych obowiązkowych płatności,

    – rozszerzył możliwość dokonywania przez rezydentów i nierezydentów przelewów na rachunki fundacji charytatywnych nie tylko w hrywnach, ale także w walucie obcej. Dotyczy to fundacji charytatywnych, których celem i obszarami działalności charytatywnej jest promowanie zdolności obronnych i gotowości mobilizacyjnej państwa, wspieranie Sił Zbrojnych, obrona terytorialna Ukrainy, ochrona socjalna, zdrowotna i inne palące kwestie stanu wojennego,

    – wyjaśnił, że rozliczenia z akredytyw dokumentowych i rezerwowych / gwarancji / regwarancji otwartych (potwierdzonych) od 24 lutego 2022 r. są zabronione. NBU zrobił wyjątek tylko dla przypadków płatności za import krytyczny, rozliczenia z MIF i inne operacje klientów banków, których lista jest określona w punktach 2-6 paragrafu 14 uchwały Zarządu NBU z 24.02.2022 nr. 18

    NBU postanowił również, że środki w rublach rosyjskich lub rublach białoruskich pochodzących
    z zagranicy na cele eksportowe i importowe towarów, bank może wymienić  na międzynarodowym rynku walutowym na inną walutę i kontynuować księgowanie ich na kontach klientów.

     

    1. Rozliczenia z ukraińskim urzędem skarbowym w trakcie działań wojennych

     Na Ukrainie wprowadzono moratorium na kary związane z niewykonaniem obowiązku podatkowego zarówno dla osób fizycznych jak i prawnych co potwierdzają organy odpowiadające za ocenę sytuacji nadzwyczajnych:

    „Handlowo-Przemysłowa Izba Ukrainy potwierdza, iż ​​okoliczności stanu wojennego od dnia 24 lutego 2022 r. do ich oficjalnego zakończenia są okolicznościami nadzwyczajnymi, nieuniknionymi i obiektywnymi dla podmiotów gospodarczych i/lub osób fizycznych w ramach umowy, odrębnego podatku i/lub innych zobowiązań/obowiązków, których wykonanie nastąpiło zgodnie z warunkami umowy, przepisów ustawowych lub innych, których realizacja w wyznaczonym terminie stała się niemożliwa z powodu wystąpienia takiej siły wyższej (siła wyższa).”  Siłę wyższą poświadcza HPIU na podstawie art. 14, 14-1 ustawy „O izbach handlowo-przemysłowych Ukrainy” z dnia 02.12.1997 № 671/97-VR, Statutu HPIU.

    Ustawa zwalnia podatników z odpowiedzialności finansowej za przestępstwa podatkowe i naruszenia innych przepisów wynikających z działania siły wyższej (paragraf 112.8.9 Kodeksu Podatkowego Ukrainy; KK), ale pod warunkiem, że HPIU potwierdza wystąpienie siły wyższej. W przypadku wystąpienia siły wyższej organy podatkowe nie zastosują kar, jeżeli podatnik nie będzie miał na czas możliwości:

    1. płacić podatki i opłaty,
    2. składać sprawozdania,
    3. ewidencjonować faktury podatkowe i kalkulacje korekt do nich w Jednolitym Rejestrze Faktur Podatkowych,
    4. rejestrować faktury akcyzowe i naliczenia ich korekt w Jednolitym Rejestrze Faktur Akcyzowych,
    5. przedkładania dokumentów elektronicznych zawierających dane o rzeczywistych pozostałościach paliw oraz wielkości obrotu paliwem / alkoholem etylowym itp., ale jak tylko państwo ogłosi ustanie siły wyższej, musi wypełnić swoje zobowiązania podatkowe.

    Jednocześnie Rząd Ukrainy wystosował apel do wszystkich firm działających na terytorium Ukrainy o podjęcie wszelkich starań w celu prowadzenia (na ile będzie to możliwe) normalnej działalności w celu minimalizacji strat dla ukraińskiej gospodarki i zaopatrzenia ludności.

    Dodatkowo, Rada Najwyższa Ukrainy uchwaliła 17 marca 2022 roku ustawę przewidującą uproszczony system opodatkowania dla wielkiego biznesu, zniesienie akcyzy na paliwo i VAT, zwolnienie osób prywatnych z płacenia jednej składki na ubezpieczenie społeczne i nie tylko. Zostało to ogłoszone przez premiera Denisa Szmygala – ustawa nr 7137-d na stronie internetowej Rady Najwyższej. Dokument przewiduje dużą liczbę zmian dotykających różne branże, a także małe i średnie przedsiębiorstwa. Ten preferencyjny system podatkowy będzie trwał do końca stanu wojennego.

    Podatki paliwowe: Od teraz akcyza na benzynę, ciężkie destylaty i gaz płynny wynoszą 0 euro za 1000 litrów. Stawka podatku od towarów i usług z tytułu importu paliw została obniżona z 20% do 7%.

    Duży biznes będzie mógł skorzystać z uproszczonego systemu podatkowego i zapłacić jeden podatek. Podniesiono roczny limit dochodów z 10 mln UAH do 10 mld UAH oraz zniesiono ograniczenia dotyczące liczby pracowników. Podatek wyniesie 2% obrotu bez względu na rodzaj działalności. Ulga nie będzie dotyczyć przedsiębiorstw zajmujących się sprzedażą wyrobów akcyzowych, organizacją gier hazardowych, a także wydobyciem i sprzedażą minerałów.

     

    1. Przepływ towarów i usług między Polską i Ukrainą. 

    Rada Ministrów Ukrainy przyjęła uchwałę z dnia 09 marca 2022 r. nr. 234 w sprawie nieprzerwanych dostaw importowanej żywności i pasz w stanie wojennym. Zgodnie z treścią uchwały:

     – podmioty prowadzące działalność na rynku spożywczym, które w wyniku działań wojennych (bojowych) nie są w stanie spełnić wymogów art. 10 Ustawy Ukrainy „O informacji konsumenckiej dot. żywności”, mogą sprzedawać żywność na obszarze celnym Ukrainy, która oznaczona jest w języku innym niż ukraiński. Jednakże większe partie towaru muszą zawierać podstawową informację
    o pochodzeniu i składzie w języku ukraińskim;

    – zagraniczna pomoc humanitarna wwożona na obszar celny Ukrainy jest całkowicie zwolniona z obowiązku zamieszania opisu towaru w języku ukraińskim.

    W stanie wojennym rząd ustanowił nowe zasady eksportu szeregu produktów rolnych. W szczególności, zgodnie z uchwałą zabrania się wywozu:

    – owsa,

    – prosa,

    – kaszy gryczanej,

    – cukru,

    – soli,

    – pszenicy,

    – żywego bydła,

    -produktów mięsnych wieprzowych oraz wołowych.

    Dodatkowo Rada Ministrów Ukrainy w związku ze stanem wojennym wprowadza zakaz eksportu nawozów z Ukrainy w celu utrzymania równowagi na krajowym rynku ważnych nawozów mineralnych. Tym samym wprowadza się zerowy kontyngent na ich eksport. Dotyczy to nawozów azotowych, fosforowych, potasowych i złożonych:

    – nawozy mineralne lub chemiczne, azot (kod UKT FEA 3102),

    – nawozy mineralne lub chemiczne, fosfor (kod UKT FEA 3103),

    – nawozy mineralne lub chemiczne, potas (kod UKT FEA 3104),

    – nawozy mineralne lub chemiczne zawierające dwa lub trzy składniki pokarmowe: azot, fosfor i potas; inne nawozy; towary tej grupy w tabletkach, opakowaniach o masie brutto nie większej niż 10 kg (kod UKT FEA 3105).

    Oznacza to de facto całkowity zakaz eksportu wszelkich powyższych pozycji.

    Dopuszczony został eksport w ramach określonej licencji deklaratywnej na następujące produkty:

    – pszenica i mieszanka pszenicy i żyta,

    – kukurydza,

    – mięso kurcząt domowych,

    – jaja kur domowych,

    – olej słonecznikowy,

    Otrzymanie licencji deklaratywnej na eksport oznacza umożliwienie eksportu danego towaru w ograniczonej ilości. Wszystkie pozostałe towary, można swobodnie eksportować zgodnie ze standardową procedurą.

    Z punktu widzenia polskich importerów obowiązujące obostrzenia bezpośrednio nie wpłyną istotnie na ceny nawozów. Jednakże trzeba pamiętać, iż sankcje nałożone na Rosję i Białoruś będą już miały znaczny wpływ.

    Z drugiej strony oczywistym jest, że polski eksport do Ukrainy czeka załamanie, wiele firm importujących polskie towary we wschodniej i południowej Ukrainie zostało zniszczonych, a część pracuje w ograniczonym zakresie. W centralnych i zachodnich obwodach kraju większa część sieci handlowych, firm dystrybucyjnych, logistycznych czy produkcyjnych działa normalnie. Trzeba zaznaczyć, iż Polska dla Ukrainy była trzecim największym (po Niemczech i Chinach) partnerem gospodarczym.

    *Źródło UKRSTAT

    *Źródło UKRSTAT

     

    1. Ogólna sytuacja polskiego biznesu na Ukrainie

    Wg stanu na 1 stycznia 2022 roku na Ukrainie działało ok 1 tys. firm reprezentujących polski kapitał, a skala polskich inwestycji w Ukraińską gospodarkę była jedną z najwyższych w porównaniu do innych krajów. Do największych polskich inwestycji należy zaliczyć branże:

    – ubezpieczeniowa

    – bankowa

    – produkcyjna

    – budowlana

    – IT

    – Odzieżowa

    – paliwowa

    – farmaceutyczna

    – meblarska.

    Dla wielu polskich firm na Ukrainie aktualne wydarzenia mogą oznaczać konieczność całkowitego zamknięcia swoich fabryk, magazynów i biur. Już kilka tygodni temu większość zagranicznych firm (nie tylko polskich) podjęła decyzje o ewakuacji kluczowego personelu do Lwowa na zachodniej Ukrainie albo do swoich krajów macierzystych. Niektóre firmy zaproponowały swoim pracownikom i ich rodzinom relokacje do innych krajów, a po ogłoszeniu stanu wojennego relokację na tereny zachodniej Ukrainy.

    Wiele polskich firm mających swoje oddziały w Ukrainie jest w trakcie realizacji zadań również poza krajem co oznacza wstrzymanie projektów zagranicznych (w przypadku mężczyzn w wieku 18-60 lat). Jedynymi osobami, które mogą wyjechać z kraju są mężczyźni, którzy:

    – posiadają 3 dzieci,

    – są niezdolni do służby wojskowej,

    – są kierowcami zawodowymi i mają specjalne upoważnienie do wykonywania transportu drogowego,

    – są jedynymi opiekunami osób nieletnich,

    Niektórzy pracownicy nie mogą wypełniać również swoich obowiązków zawodowych z uwagi na powołanie do czynnej służby wojskowej. W przypadku firm IT, które odpowiadają za kluczową infrastrukturę jest możliwość wstrzymania poboru do wojska na okres 6 miesięcy dla kluczowych pracowników. Dalej jednak nie mogą, nawet czasowo wyjechać poza granice Ukrainy. 

    Na zamówienie Kijowskiej Szkoły Głównej Handlowej firma badawcza Gradus Reaserch przeprowadziła badanie, z których wynika, iż powodu wojny aż 85% firm na Ukrainie pracuje w niepełnym wymiarze czasowym lub jest nieczynnych, pośród nich:

    – 1% firm zostało zamkniętych i nie planuje wznowienia działalności,
    – 35% zawiesiło działalność w oczekiwaniu na lepsze czasy.

    *Źródło Gradus Reaserch

    Część ukraińskich firm podjęła decyzje o zmianie profilu swojej działalności na czas działań wojennych np.: wiodący producent wyrobów cukierniczych Roshen – pomoc humanitarna; browary Calsberg Ukraina – produkcja butelkowanej wody mineralnej.

    *Źródło Gradus Reaserch

    *Źródło Gradus Reaserch

    *Źródło Gradus Reaserch

    Reasumując, sytuacja polskiego biznesu na Ukrainie jest sytuacją trudną i pogarszającą się z każdym dniem prowadzenia działań wojennych przez Federację Rosyjską. Już na obecnym etapie wojny można przewidzieć, iż odbudowa infrastruktury i gospodarki potrwa lata. Nawet przy wydatnej pomocy finansowej państw zachodnich powrót do wskaźników osiąganych przez polskie firmy
    w przeszłości jest niemożliwy do realizacji, przynajmniej w najbliższym czasie.

    Ukraina jest jednym z dziesięciu najważniejszych rynków zagranicznych dla polskich przedsiębiorców, jej bliskie sąsiedztwo i niewykorzystany potencjał od początku lat 90-tych dalej daje szanse na rozwój i stabilizację dla wielu polskich firm. Już teraz można powiedzieć, że duża część polskich inwestycji zagranicznych na Ukrainie odniosła sukces. Mają stabilną sytuację, rzesze klientów czy są nawet w niektórych przypadkach liderami lokalnego rynku, zatrudniają dziesiątki czy nawet setki pracowników. Nieuzasadniona niczym agresja Federacji Rosyjskiej może zniszczyć kapitał budowany latami. Mając to na względzie, należałoby rozpatrzyć możliwości wsparcia polskich spółek, które budowały przez lata wizerunek Polski jako wiarygodnego partnera biznesowego.

     

    Zobacz: 25.03.2022 Memorandum ZPP ws. sytuacji gospodarczej Ukrainy i jej konsekwencji dla polskich firm

    Apel ZPP o uruchomienie unijnego funduszu na rzecz pomocy uchodźcom

    Posted on by Weronika Marzec

    Warszawa, 23 marca 2022 r. 

     

    Apel ZPP o uruchomienie unijnego funduszu na rzecz pomocy uchodźcom

     

    Wskutek agresji rosyjskiej, część ludności Ukrainy, aby się ratować, musi uciekać poza granice państwa. Naturalnym pierwszym wyborem dla wielu staje się Polska. Skalę migracji unaoczniają liczby. Zgodnie z danymi podanym przez urząd Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. uchodźców Ukrainę od początku wojny opuściło ponad 3.2 miliony osób.[1] Z kolei dane polskiej Straży Granicznej podają, że granicę polsko-ukraińską od 24 lutego 2022 r. przekroczyło 2.141 miliony uchodźców.[2] Uwzględniając dane migracyjne podawane przez służby francuskie (MSW), niemieckie (Policja Federalna) oraz brytyjskie (Home Office) należy się spodziewać, że większość uchodźców pozostanie na terytorium Polski.

    Wobec napływu uchodźców Polacy wykazali się nadzwyczajną gościnnością i skłonnością do pomocy. Wiele osób nie tylko dostarcza pomoc finansową, czy organizuje zbiórki produktów, lecz również udostępnia uchodźcom własne, prywatne mieszkania. Nawet największy zryw społeczny nie pozwoli jednak zagospodarować wszystkich powstałych potrzeb.

    Dzieci i młodzież przybyła z Ukrainy musi mieć możliwość kontynuowania nauki, a wszyscy uchodźcy muszą mieć dostęp do opieki zdrowotnej. Zgodnie z przyjętymi rozwiązaniami prawnymi, uchodźcy mogą podejmować pracę zarobkową w zasadzie od razu po przekroczeniu granicy – jest to bardzo dobry kierunek, jednak dostępność bazy mieszkaniowej nawet na komercyjnych warunkach może okazać się problemem.

    Wszystkie te wyzwania wiążą się z konkretnymi wydatkami z budżetu. W tej chwili, finansowe koszty pomocy uchodźcom, Polska pokrywa z własnych środków. Mając jednak na uwadze ogólnoeuropejski charakter tego kryzysu humanitarnego, zasadne jest wyasygnowanie na ten cel dodatkowych, wspólnotowych źródeł finansowania. W związku z powyższym Związek Przedsiębiorców i Pracodawców wzywa instytucje europejskie do udzielenia adekwatnego finansowego wsparcia państwom przyjmującym uchodźców z Ukrainy.

    W tym miejscu należy przypomnieć, że Unia Europejska przeznaczała już znaczne środki na zarządzanie migracją. Instrument pomocy dla uchodźców przekazywany Turcji wyniesie 9 miliardów euro w latach 2016 – 2024.[3] [4] Obecna sytuacja wymaga przekierowania funduszy z południa Europy na kraje sąsiadujące z Ukrainą, odpowiednio do skali migracji.

    O pomoc na rzecz ukraińskich uchodźców w Polsce zwrócił się podczas swojej niedawnej wizyty w Turcji Prezydent Andrzej Duda oraz jego małżonka Agata Kornhauser-Duda podczas spotkania w Nowym Jorku z Joyce Msuya, zastępczynią sekretarza generalnego ONZ ds. humanitarnych. Z zadowoleniem przyjmujemy deklaracje Przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli Von der Leyen oraz Komisarz Dubravki Šuici o pomocy Polsce, jednak w obecnej sytuacji konieczne są natychmiastowe działania pomocowe a deklaracje polityczną muszą iść w parze z ich realizacją. Stąd apelujemy o bezzwłoczne przekazanie Polsce środków koniecznych do pomocy uchodźcom z Ukrainy.

    ***

    [1] https://www.unhcr.org/pl/13653-polska-przyjela-ponad-dwa-miliony-uchodzcow-z-ukrainy-komunikat-prasowy.html

    [2] https://twitter.com/Straz_Graniczna/status/1506167933982187525

    [3] https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_20_2487

    [4] https://apnews.com/article/lebanon-middle-east-turkey-europe-migration-e9395d4a3376e8d53cd8a51508fc4a61

     

    Zobacz: 23.03.2022 Apel ZPP o uruchomienie unijnego funduszu na rzecz pomocy uchodźcom

    Apel organizacji pracodawców: Należy umożliwić Białorusinom szybką legalizację pobytu i podjęcie zatrudnienia od razu po przekroczeniu granicy

    Posted on by Weronika Marzec

    APEL ORGANIZACJI PRACODAWCÓW:
    NALEŻY UMOŻLIWIĆ BIAŁORUSINOM SZYBKĄ LEGALIZACJĘ POBYTU I PODJĘCIE ZATRUDNIENIA OD RAZU PO PRZEKROCZENIU GRANICY

     

    W związku z bezprecedensowym napływem do Polski uchodźców wojennych, rząd przygotował specustawę przewidującą dla Ukraińców szczególne warunki legalizacji pobytu i uzyskiwania uprawnienia do podjęcia pracy. W rezultacie, kolejne setki tysięcy osób przekraczających granicę mogą od razu w pełni legalnie poszukiwać zatrudnienia, uzyskując tym samym niezależność finansową od jakiejkolwiek pomocy państwa.

    Znaczna część osób przybywających do Polski z Ukrainy to kobiety, tymczasem w ciągu ostatnich tygodni w przeciwnym kierunku udało się ok. 100 tysięcy mężczyzn wracających do swojego kraju, by bronić go przed rosyjską agresją. W rezultacie, z uwagi na strukturę zatrudnienia (przewaga mężczyzn) wynikającą z charakterystyki realizowanych przez pracowników zadań, niektóre sektory polskiej gospodarki mierzą się z poważnym problemem braku rąk do pracy.

    Mając na uwadze powyższe, a także uwzględniwszy fakt, że w zw. z toczącą się wojną docierają do nas sygnały o znacznej liczbie Białorusinów planujących ucieczkę z kraju z obawy przed dalszymi represjami i masowym poborem, apelujemy do rządu o wprowadzenie – w ramach nowelizacji specustawy – możliwości szybkiej legalizacji pobytu i zatrudnienia również dla Białorusinów, na takich samych zasadach jak dla Ukraińców. W ten sposób uda nam się jednocześnie odpowiedzieć na potrzeby polskiej gospodarki i uderzyć w reżim Łukaszenki.

     

    Zobacz pełną treść apelu.

    Wspólny list w sprawie Digital Markets Act

    Posted on by Weronika Marzec

    Warszawa, 22 marca 2022 r.

     

    Wspólny list w sprawie Digital Markets Act

     

    My, niżej podpisane organizacje, chcielibyśmy organizacji podziękować decydentom za wysiłek i pracę włożoną w dotychczasowe negocjacje nad Digital Markets Act. Doceniamy propozycje mające na celu uczynienie DMA wykonalnym oraz umożliwiające uniknięcie niezamierzonych konsekwencji DMA dla MŚP. Niemniej jednak, ponieważ negocjacje zbliżają się ku końcowi, uważamy, że należy dopracować przepisy dotyczące reklamy ukierunkowanej, aby uniknąć negatywnych skutków dla europejskich przedsiębiorstw.

    Popieramy wszelkie inicjatywy mające na celu poprawę sytuacji europejskich przedsiębiorstw i użytkowników. Dlatego też wspieramy propozycje mające na celu zwiększenie przejrzystości reklamy personalizowanej. Jednocześnie dostrzegamy wartość, jaką reklama targetowana wnosi dla MŚP i organizacji pozarządowych, które w przeciwieństwie do dużych graczy nie dysponują wielomilionowymi budżetami na marketing. Zauważamy także, wartość reklamy targetowanej dla użytkowników, którzy mogą za darmo korzystać z usług internetowych wspieranych reklamami. Wartość tę potwierdzają różne analizy, w tym badanie Ipsos, z którego wynika, że 69% badanych użytkowników woli oglądać reklamy niż płacić za treści w Internecie, a kolejne 68% zgadza się, że reklama ukierunkowana jest korzystna dla małych firm.

    Naszym zdaniem nakładanie obowiązków na strażników dostępu nie powinno wpływać na jakość, funkcjonalność i integralność usług, z których obecnie korzystają małe przedsiębiorstwa. Dlatego należy zadbać o to, by DMA unikało niepotrzebnych ograniczeń, które podważyłyby wartość reklamy targetowanej dla europejskich przedsiębiorstw.

    Niestety propozycje Parlamentu Europejskiego nie wydają się zmierzać w tym kierunku. PE zaproponował wprowadzenie wymogu zgody („opt-in”) w oparciu o RODO zarówno w przypadku łączenia, jak i wymiany („cross-use”) danych osobowych do celów reklamy targetowanej. Wykracza to poza pierwotną wersję artykułu 5(a) zaproponowanego przez Komisję Europejską, która wymagała zgody użytkowników tylko w przypadku łączenia danych osobowych. Rozszerzenie zakresu do wymiany takich danych jest nieproporcjonalne i poważnie zmniejszy funkcjonalność reklamy targetowanej. Tym samym zaszkodzi wielu przedsiębiorcom, dla których reklama personalizowana jest najbardziej efektywnym kosztowo sposobem pozyskiwania klientów. Wprowadzenie opt-in-u stanowi również odejście od utrwalonej praktyki stosowanej w ramach RODO. Zmiana ta została skrytykowana przez ekspertów w dziedzinie ochrony danych, w tym przez Centre for Information Policy Leadership, które „stanowczo zaleciło” dostosowanie zapisów DMA do RODO w obawie przed powstaniem sprzecznych przepisów. Ostatecznie opt-in nie odpowiada na bardziej istotne obawy dotyczące przejrzystości reklamy targetowanej, które są lepiej rozwiązywane za pomocą innych środków.

    Podsumowując, chociaż popieramy cele DMA, uważamy, że nie zachowuje ono właściwej równowagi między tworzeniem wartości a ochroną użytkowników. Jako że europejskich MŚP nie stać na reklamę w środkach masowego przekazu, konieczność opt-in nieuchronnie osłabi ich pozycję w stosunku do dużych firm, przez co DMA minie się ze swoim celem.

    Lista sygnatariuszy:

     

    Pełna treść listu.

    Komentarz ZPP: przy okazji nowelizacji specustawy, uprośćmy procedury legalizacyjne dla obywateli Białorusi

    Posted on by Weronika Marzec

    Warszawa, 21 marca 2022 r. 

    Komentarz ZPP: przy okazji nowelizacji specustawy, uprośćmy procedury legalizacyjne dla obywateli Białorusi


    Masowa fala migracji, wywołana rosyjską napaścią zbrojną na Ukrainę niejako wymusiła na polskim ustawodawcy potrzebę szybkiego uregulowania statusu ukraińskich uchodźców. Związek Przedsiębiorców i Pracodawców z zadowoleniem przyjął projekt ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, gdyż zaproponowane przepisy zawierają szereg dobrych i potrzebnych rozwiązań prawnych. Wspomniana ustawa pozwala na powszechną legalizację pobytu obywateli Ukrainy, efektywne wsparcie dla najbardziej potrzebujących, czy też sprawne włączenie aktywnych zawodowo w rodzimy rynek pracy.

    Z uwagi na trwającą wojnę i powszechną mobilizację na terenie Ukrainy, przekraczający polską granicę uchodźcy to przede wszystkim kobiety z dziećmi. Co więcej, nasz rynek pracy w ciągu ostatnich tygodni odnotował istotny odpływ ukraińskich pracowników, którzy zadecydowali o zasileniu szeregów armii walczącej przeciwko rosyjskiemu agresorowi. Tym samym, w przypadku wielu zawodów i branż – wykonywanych głównie przez mężczyzn – mamy do czynienia z problemem niedostatecznej podaży pracy. Pamiętać należy, że niektóre sektory gospodarki funkcjonowały w sposób ciągły w dużej mierze dzięki napływowi pracowników z Ukrainy.

    Równolegle do odpływu ludności z Ukrainy, na Białorusi obserwujemy analogiczny proces o znacznie mniejszej  – choć wciąż istotnej – skali. Niebezpieczeństwo oficjalnego udziału tego państwa w konflikcie zbrojnym i ewentualności masowego poboru, narastające wyczerpanie reżimem Łukaszenki, a także sprzeciw wobec faktycznej współpracy obu państw przy agresji na Ukrainę, powoduje że wielu Białorusinów ucieka ze swojego kraju i szuka bezpiecznego miejsca do życia.

    Mając na uwadze powyższe, Związek Przedsiębiorców i Pracodawców apeluje o rozszerzenie rozwiązań dot. zatrudnienia i pobytu zawartych w specustawie o pomocy obywatelom Ukrainy również na obywateli Białorusi.

    Niewątpliwie dla wielu z nich, Polska mogłaby być naturalnym kierunkiem migracji. W pierwszej wersji specustawy rząd nie zdecydował się na uwzględnienie Białorusinów, nie będąc oczywiście pewnym skali zjawiska napływu uchodźców z Ukrainy. Dzisiaj wiemy o tym procesie już nieco więcej, i choć rozmaite wyzwania (organizacyjne, a także z zakresu polityk m.in. mieszkaniowej, czy szkolnictwa) pozostają aktualne, to umożliwienie szybkiej legalizacji pobytu i podjęcia pracy przez Białorusinów jest zgodne z najbardziej bieżącym interesem gospodarczym Polski.

     

    Zobacz: 21.03.2022 Komentarz ZPP: przy okazji nowelizacji specustawy, uprośćmy procedury legalizacyjne dla obywateli Białorusi

    Branżowe komentarze i rekomendacje dotyczące gospodarczych zagrożeń związanych z wojną na Ukrainie

    Posted on by Weronika Marzec

    Warszawa, 17 marca 2022 r. 

     

    Branżowe komentarze i rekomendacje dotyczące gospodarczych zagrożeń związanych z wojną na Ukrainie

     

    Rosyjska agresja na Ukrainę i jej konsekwencje, mają określone skutki gospodarcze odczuwalne również przez polskie podmioty. Mając na uwadze fakt, że dalszy rozwój sytuacji jest trudny do przewidzenia, a pewne trudności występują już w chwili obecnej, ZPP zebrał od zrzeszonych organizacji branżowych i firm uwagi, oceny ryzyka i rekomendacje związane z obecną sytuacją. Materiał, w podziale na sektory, przedstawiamy poniżej i przedstawiamy do rozważenia organom administracji publicznej w kontekście podejmowanych działań legislacyjnych i organizacyjnych.

     

    1. Branża transportowa

    Pilna nowelizacja przepisów regulujących zatrudnienie obcokrajowców.

    Dużym zagrożeniem dla firm jest brak kierowców samochodów ciężarowych. Dotychczas kierowcy ukraińscy stanowili dużą i rosnącą grupę kierowców zatrudnianych przez polskich przewoźników. Od naszych przewoźników otrzymujemy już sygnały, że:

    • kierowcy przebywający na urlopie nie wracają do pracy do Polski
    • kierowcy, którzy mają rodziny w strefie zagrożenia chcą wracać do rodzin,
    • kierowcy, którzy są powołani do służby wojskowej, również wracają na Ukrainę.

    Może to powodować zarówno problemy z dostępnością usług transportowych, jak i skutkować dalszym wzrostem cen transportu (przewoźnicy już podnoszą ceny usług w związku z rosnącymi gwałtownie cenami paliwa i wydłużonym czasem obsługi na stacjach benzynowych).

    Uchwalona ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy dała możliwość zatrudniania uchodźców i zalegalizowała ich pobyt. Problemy mogą pojawiać się jednak w transporcie międzynarodowym. Często podczas kontroli kierowca musi okazać paszport, w którym widnieje wiza i pozwolenie na pracę. W obecnej sytuacji należałoby umożliwić łatwe pozyskanie dokumentów umożliwiających wykonywanie pracy transgranicznej, tak aby kierowca zatrudniony w Polsce mógł bez problemu podróżować do innych krajów UE i poza nią np. do Wielkiej Brytanii.

    1. Branża wynajmu pojazdów.

    Obecnie w naszym kraju przebywa liczna grupa obywateli Stanów Zjednoczonych zaangażowanych w pomoc uchodźcom. Zwiększa się również obecność wojsk naszego amerykańskiego sojusznika w związku z ochroną wschodnich granic NATO. W wielu przypadkach osoby te chcą skorzystać z możliwości wynajęcia samochodu na potrzeby swoich działań z wypożyczalni aut. Niestety zazwyczaj nie posiadają oni prawa jazdy międzynarodowego, które jest wymagane w Polsce w przypadku obywateli USA (prawo jazdy amerykańskie nie jest honorowane). W takich przypadkach wypożyczalnie zgodnie z prawem nie mogą wynajmować samochodów osobom bez uprawnień.

    W związku z powyższym, aby ułatwić funkcjonowanie obywateli Stanów Zjednoczonych na terenie Polski pożądanym jest pilne uznanie prawa jazdy uzyskanego w USA na terenie naszego kraju i traktowania go na równi z tym uzyskanym w Unii Europejskiej.

    1. Branża apteczna.
    • Umożliwienie dostępu do rynku pracy farmaceutom i technikom farmacji.

    W ustawie z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa umożliwiono dostęp do polskiego rynku pracy lekarzom, stomatologom oraz pielęgniarkom. Z uwagi na istniejące zapotrzebowanie na pracowników w branży farmaceutycznej wnosimy o przyznanie tymczasowego prawa wykonywania zawodu farmaceutom i technikom farmacji na takich samych zasadach.

    • Umożliwienie sprzedaży wysyłkowej leków na receptę.

    Obecnie apteki mogą prowadzić jedynie sprzedaż wysyłkową i dowóz leków, ale tylko tych, które są dostępne bez recepty oraz jedynie w zakresie aptek internetowych. Najważniejsze leki z przepisu lekarza (Rx) pacjent musi zrealizować stacjonarnie w aptece. Wprowadzenie możliwości dowozu leków Rx, a także dowozu innych produktów objętych refundacją (np. pieluchomajtki, z których transportem miewają problemy osoby w podeszłym wieku), jest korzystne z punktu widzenia pacjentów – w szczególności tych, którzy najbardziej potrzebujących (np. osoby starsze, niepełnosprawne). Co istotne, to pracownik apteki mógłby zagwarantować odpowiedni proces i temperaturę dostawy, co jest istotne w przypadku niektórych preparatów.

    • Zmiany w ustawie Prawo Farmaceutyczne w zakresie reklamy aptek i punktów aptecznych.

    Przepisy zdefiniowane w Ustawie Prawo Farmaceutyczne dotyczące  zakazu reklamy aptek znacznie utrudniają możliwość informowania pacjentów o świadczonych usługach. Farmaceuci muszą mierzyć się z różną wykładnią prawa i różnymi interpretacjami przez organy inspekcji farmaceutycznej. Wspomniane przepisy funkcjonują bez zmian od 10 lat i nie są dostosowane do aktualnej sytuacji zarówno na rynku aptecznym jak i w całym kraju. W wybranych aptekach zostały wprowadzone nowe usługi, m.in. szczepienia ochronne i testy diagnostyczne. Co więcej, planowane są wdrożenia kolejnych usług np. przeglądu lekowego. Dla przykładu – z powodu zakazu reklamy farmaceuci boją się zamieszczać informację o tym, że w ich aptece można się zaszczepić przeciw COVID-19, przyjmując, że inspekcja farmaceutyczna uzna to za zakazaną reklamę. Również w obliczu wojny na Ukrainie i napływu uchodźców zza wschodniej granicy Polski umieszczenie w witrynie apteki informacji w języku ukraińskim lub niesienie pomocy potrzebującym również może zostać potraktowane jako „zachęta” do odwiedzenia wskazanej apteki, a jej właściciela i kierownika mogą spotkać negatywne konsekwencje ze strony inspekcji farmaceutycznej. Najbardziej problematyczna nie jest sama treść przepisów prawa, ale jego interpretacja. Konieczne jest doprowadzenie do zracjonalizowania i ujednolicenia zakazu reklamy aptek, aby przedsiębiorca wiedział, jak ma poruszać się na rynku oraz aby nie blokowano jego propacjenckich inicjatyw. Szczególnie w stanie nadzwyczajnym, wojny lub klęski żywiołowej niezwykle istotne jest odpowiednie informowanie pacjenta o usługach z jakich można skorzystać w danej placówce, a w obecnych realiach pacjent jest pozbawiony takiej możliwości.

    • Przyspieszenie postępowań administracyjnych w inspekcji farmaceutycznej, które uniemożliwiają otwarcie aptek.

    Obecnie ponad 200 aptek jest zamkniętych dla pacjentów z powodu zawieszenia działalności. W wielu przypadkach przyczyną przedłużającego się zawieszenia jest postępowanie administracyjne prowadzone przez inspekcję farmaceutyczną, przez co dana placówka nie może świadczyć usług, a na jej stanie znajdują się leki, które nie mogą być wydawane pacjentom. W przypadkach, gdy postępowanie administracyjne nie dotyczy spraw, w których apteka zagrażała zdrowiu bądź życiu pacjentów powinny być ustalone konkretne ramy czasowe,  w których zostaje wydana ostateczna decyzja administracyjna, która finalnie umożliwia otwarcie apteki dla pacjentów. Aktualnie znane są przypadki, gdy postępowania administracyjne np. w przedmiocie przeniesienia zezwolenia na prowadzenie apteki trwają nawet kilkanaście lub kilkadziesiąt miesięcy, a zgodnie z kodeksem postępowania administracyjnego powinny trwać maksymalnie 2 miesiące. Wpływa to na ograniczenie dostępu do leków, ogromne koszty dla przedsiębiorców i straty dla Skarbu Państwa. W przypadku możliwości kryzysu bądź konfliktu zbrojnego jak największa liczba placówek powinna być uruchomiona i działania inspekcji farmaceutycznej nie powinny utrudniać i wpływać na przedłużające zamknięcia się aptek, które mogą nieść pomoc pacjentom.

    • Rozwój systemów teleinformatycznych i oficjalnych aplikacji umożliwiających potwierdzenie dostępności produktu w aptece.

    Obecnie aby potwierdzić, że dany produkt leczniczy jest dostępny w konkretnej placówce trzeba skontaktować się bezpośrednio z apteką – osobiście lub telefonicznie albo skorzystać z komercyjnych aplikacji. Komercyjne aplikacje obejmują jedynie wybrane placówki, które na zasadzie płatnej współpracy zdecydowały się uwidocznić swoje stany. W ostatnich latach polski rynek apteczny boryka się z problemem braków towarowych i częstą sytuacją jest fakt, że wybrane, szczególnie deficytowe produkty są dostępne w niewielu aptekach. Wprowadzenie centralnego systemu, który będzie mógł wskazać aptekę dogodną dla pacjenta, gdzie znajdują się wszystkie potrzebne lekarstwa byłoby niezwykle pożytecznym narzędziem.

    1. Branża producentów leków.

    W przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowej lub stanu nadzwyczajnego, aby zapewnić ciągłość produkcji leków należy zagwarantować:

    • możliwość przemieszczania się pracowników krajowego przemysłu farmaceutycznego do pracy;
    • pozostawienie na swoich stanowiskach pracy lekarzy, farmaceutów zatrudnionych w krajowym przemyśle farmaceutycznym, wypełniających obowiązki obowiązującego prawa w tym m. in. zgodnie z prawem farmaceutycznym, tak aby nie zostali skierowani przez administrację rządową do innych zadań;
    • powstrzymanie się od rekrutowania pracowników zakładów farmaceutycznych w przypadku mobilizowania struktur wojskowych;
    • maksymalne zabezpieczenie łańcuchów dostaw na poziomie krajowym, unijnym, poza Unijnym i kontynentalnym;
    • w przypadku przywrócenia wewnętrznych granic w ramach Unii Europejskiej utworzenie tzw. „korytarzy medycznych” dla transportu leków, substancji czynnych, materiałów koniecznych do ich wytwarzania;
    • utrzymanie możliwości poruszania się pracowników w obrębie UE, jak i poza nią;
    • wstrzymanie wszelkich prac legislacyjnych pogarszających sytuację krajowego przemysłu farmaceutycznego jak np. zmiana ustawy refundacyjnej i ew. wprowadzenie tzw. korytarzy cenowych;
    • umożliwienie pracy zdalnej Osobom Odpowiedzialnym, Osobom Wykwalifikowanym oraz Osobom Kompetentnym;
    • aktywne i skuteczne przeciwdziałanie spekulacjom cen materiałów niezbędnych do wytwarzania leków przez instytucje do tego powołane;
    • dostęp wytwórcom leków do niezbędnych materiałów przy wytwarzaniu leków;
    • uproszczenie procedur i komunikację elektroniczną we wszystkich procedurach regulacyjnych i administracyjnych, w tym składanie wszystkich dokumentów z podpisem certyfikowanym;
    • zapewnienie firmom farmaceutycznym możliwości zakupu walut na surowce do produkcji po kursie sprzed wybuchu wojny, co umożliwi zachowanie cen leków na dotychczasowym poziomie;
    • ciągłość dostaw gazu i energii do krajowych producentów.
    1. Branża gospodarki odpadami

    Jedną z kluczowych kwestii dla zapewnienia stałej obsługi zarówno mieszkańców, jak i instytucji w zakresie odbierania i zagospodarowania odpadów (w szczególności odpadów niebezpiecznych) jest zabezpieczenie paliwa dla pojazdów służb zajmujących się tą działalnością. Masowy napływ do Polski uchodźców wymaga także zapewnienia dodatkowych mocy zakładów i instalacji do przetwarzania odpadów. Ze względu na opóźnienia w rozpatrywaniu (z powodu pandemii) stosownych wniosków przedsiębiorców istnieje bardzo poważne zagrożenie bezzasadnego wstrzymania w kraju działalności prawie 50% zakładów i instalacji do przetwarzania odpadów.

    1. Branża hotelarska i gastronomiczna.

    Nowelizacja przepisów sanitarnych ułatwiająca uruchamianie miejsc noclegowych i gastronomicznych dla uchodźców (branża HoReCa).

    1. Branża metalowa.

    Produkcja maszyn i urządzeń wyspecjalizowanych – branża metalowa

    • Spotkania/Misje gospodarcze na poziomie Rządu w krajach, które mogą wesprzeć dostawy stali (Mołdawia, Chiny, Indie). Potrzebne są pilne umowy o dostawach.
    • Wspólne działania z UE w zakresie transportu morskiego w celu określenia priorytetów dla UE w  zgodzie z regułami WTO.
    1. Branża badawczo-rozwojowa (B+R).

    Badania laboratoryjne (badania, analizy i pomiary fizyko-chemiczne, mikrobiologiczne)

    Rekomendacje

    Uzasadnienie

    Obowiązujące regulacje prawne

    Akredytacja, pozwolenia, upoważnienia, inne obowiązujące regulacje prawne

    Przedłużenie obowiązywania akredytacji, bez konieczności przeprowadzania okresowej oceny

    Polskie Centrum Akredytacji jest krajową jednostką akredytującą upoważnioną do akredytacji jednostek oceniających zgodność na podstawie ustawy.

    Brak przeprowadzonej oceny przez PCA jest jednoznaczne z utratą akredytacji dla wykonywania badań/pobierania próbek.

    Obszary, w których wymagane jest stosowanie metod akredytowanych są uregulowane prawnie. W przypadku wystąpienia utrudnień związanych
    z działaniem PCA, stosowna wydaje się prawna możliwość wydłużenia obowiązywania już przyznanych uprawnień.

     

    Ustawa z dnia
    13 kwietnia 2016 r.
    o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku  (t. j. Dz.U. 2022;  poz. 5)

     

    Procedury/ Polityki Polskiego Centrum Akredytacji

     

    Ustawa z dnia
    27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska
    (t. j. Dz.U. 2021, nr poz. 1973).

    Zmniejszenie częstotliwości wykonywania badań środowiska pracy oraz emisji/immisji zanieczyszczeń

    Częstotliwość wykonywania badań jest uregulowana prawnie, w przypadku ograniczenia możliwości wykonywania badań i pomiarów w obszarze środowiska pracy oraz emisji przez laboratoria, zasadne jest czasowe zmniejszenie częstotliwości ich wykonywania.

    Ø    Rozporządzenie Ministra Klimatu
    i Środowiska z dnia
    7 września 2021 r.
    w sprawie wymagań
    w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji
    (Dz.U.2021  poz. 1710);

     

    Ø    Rozporządzenie Ministra Klimatu
    i Środowiska z dnia
    11 grudnia 2020 r.
    w sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz.U. 2020 poz. 2279)

     

    Ø    Rozporządzenie Ministra Zdrowia
    z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy
    (Dz.U.2011 nr 33
    poz. 166).

    Przedłużenie obowiązywania innych posiadanych przez podmioty gospodarcze pozwoleń (np. pozwoleń wodnoprawnych), upoważnień
    (np. wydane przez Sanepid)

    W przypadku wystąpienia utrudnień związanych z działaniem administracji publicznej, stosowna wydaje się prawna możliwość wydłużenia obowiązywania już przyznanych uprawnień.

     

    Ciągłość świadczenia kluczowych usług

    Zapewnienie dostępu do odczynników chemicznych i materiałów eksploatacyjnych dla kluczowych podmiotów gospodarczych

    Brak dostępu do odczynników chemicznych, i materiałów eksploatacyjnych spowoduje utratę zdolności świadczenia usług dla:

    Ø podmiotów ciągu technologicznego;

    Ø administracji samorządowej, ludności
    w obszarze badania wody do spożycia
    i żywności.

     

     

    Uproszenie procedur celnych dla zakupu odczynników i materiałów eksploatacyjnych poza obszarem UE

    W przypadku konieczności realizacji dostaw niezbędnych środków produkcji spoza Unii Europejskiej, wskazane wydaje się uproszczenie procedur celnych, bądź nawet obniżenie wysokości opłat celnych i ceł.

     

    Ochrona środowiska

    Zapewnienie odbioru odpadów niebezpiecznych

    W przypadku konfliktu zbrojnego – mając na uwadze możliwość zaprzestania świadczenia usług w tym obszarze przez podmioty posiadające stosowne upoważnienia, przejecie świadczenia usług związanych z unieszkodliwianiem odpadów niebezpiecznych, w tym weterynaryjnych przez gminy.

    Ustawa z dnia
    14 grudnia 2012 r.
    o odpadach
    (t.j. Dz.U. 2021,
    poz. 779)

    Bezpieczeństwo energetyczne

    Zapewnianie dostępu do energii elektrycznej dla kluczowych podmiotów gospodarczych

    W przypadku konfliktu zbrojnego – uprzywilejowanie odbiorców energii będących podmiotami kluczowymi dla gospodarki w celu zachowania ciągłości produkcji.

     

    Finanse i podatki

    Uproszczenie oraz wydłużenie terminów rozliczania podatków od osób prawnych (CIT, VAT)

     

    Wydłużenie terminu składania sprawozdań.

    W przypadku konfliktu zbrojnego problemy komunikacyjne z administracją publiczną będą miały wpływ na możliwość terminowego rozliczania podatków.

    Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych
    (t.j. Dz.U. 2021, 
    poz. 1800).

     

    1. Branża sportowa:
    • Ograniczenie do minimum zestawu działań i procedur;
    • Systematyczne monitorowanie przebiegu działań w Polsce i na Ukrainie (wsparcie służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo publiczne, współpraca administracji, przedsiębiorców, grup kapitałowych etc. wparcie pionów bezpieczeństwa);
    • Sprawna komunikacja (w tym kryzysowa), określenie listy priorytetów komunikacyjnych;
    • Wyznaczenie alternatywnych miejsc do prowadzenia najważniejszych działań/spotkań/przedsięwzięć o charakterze sportowym;
    • Ustalenie koordynatora sztabu antykryzysowego oraz zakresy odpowiedzialności dla poszczególnych osób;
    • Stworzenie backupu zasobów informatycznych;
    • Przypominanie okresowe pracownikom procedur związanych z bezpieczeństwem w miejscu pracy, tj. wyjścia ewakuacyjne, miejsca zbiórki, apteczki pierwszej pomocy itp.
    1. Hutnictwo szkła, przemysł opakowań szklanych

    Ryzyka związane z ograniczeniem dostaw gazu dla przemysłu opakowań szklanych.

    Konieczne jest zapewnienie ciągłych (nieprzerwanych) dostaw gazu dla przemysłu opakowań szklanych. Potencjalne przerwanie dostaw, nawet krótkotrwałe może powodować nieodwracalne szkody i zagraża bezpieczeństwu. 

    I. Potencjalne skutki odcięcia zasilania zakładów branży gazem ziemnym

    1. Z uwagi na bardzo wysokie temperatury (ok.1500 st. C) nagłe przerwanie pracy pieców szklarskich na skutek ograniczeń dostaw gazu rodzi bezpośrednie zagrożenie dla życia i zdrowia pracowników, a także grozi zniszczeniem obiektów technologicznych wykorzystywanych w procesie produkcji szkła.
    2. W Polsce pracuje ponad 40 dużych i wiele mniejszych pieców szklarskich. W największych z nich znajduje się ok. 400 ton płynnego szkła.
    3. Odcięcie zasilania gazem ziemnym pieca szklarskiego oznacza:
      – zestalenie płynnego szkła w piecu;
      – nieodwracalne zniszczenie całego pieca – najważniejszej części huty szkła pracującej nieprzerwanie z reguły przez okres 15 – 20 lat.
    4. Ze względu na specyfikę procesu produkcyjnego i wymuszoną przez nią konstrukcję pieców nie istnieje możliwość ich opróżnienia z płynnego szkła w krótkim czasie (np. kilku godzin).
    5. Spust szkła z pieca trwa kilka dni, poprzedzony jest wielodniowymi przygotowaniami i budową dedykowanej instalacji.
    6. Mając na uwadze potencjalną skalę zjawiska (ilość instalacji, dostępność materiałów ceramicznych – ogniotrwałych z których zbudowane są piece szklarskie oraz dostępność firm specjalistycznych) czas na odbudowę instalacji należy liczyć w latach (przyjmując bardzo optymistyczne założenie, że w takich uwarunkowaniach właściciele w ogóle zdecydują się na ponowne inwestycje).

    II. Potencjalne skutki dla gospodarki

    1. W przypadku zniszczenia większości instalacji polskich hut szkła skutki te dotknęłyby potencjalnie nie tylko około 20 zakładów – hut szkła, ale również spowodowałoby zwolnienie kilkunastu tysięcy zatrudnianych pracowników oraz bankructwo właścicieli hut szkła.
    2. Powiązane z tym szkody objęłyby wielomiesięczne zatrzymanie lub znaczące ograniczenie produkcji branży spożywczej i napojowej, które są kluczowe dla funkcjonowania kraju i życia Liczba krajowych odbiorców wyrobów ze szkła wynosi od kilkudziesięciu do ponad stu przypadających na jednego producenta szkła.
    3. Zastąpienie importem produkcji krajowej wyrobów ze szkła kierowanej do innych branż przemysłu należy uznać w praktyce za niemożliwe.
    4. Zdecydowana większość odbiorców wyrobów szklanych nie jest w stanie magazynować opakowań szklanych do produkcji swoich wyrobów w dużych ilościach – większych niż zapas odpowiadający ich kilkudniowej produkcji.
    5. Polska jest piątym producentem szkła w Europie. Produkcja prowadzona jest na bardzo dużą skalę – w przypadku szkła opakowaniowego wynosi ok. 1,8 mln ton rocznie, i ok.  8,5 miliarda szt. opakowań szklanych. 
    6. Polskie huty szkła mają także pozytywny wpływ na bilans handlowy. Duża część produktów przemysłu szklarskiego jest sprzedawana na rynkach zagranicznych.
    7. Hutnictwo szkła dostarcza także produkty dla wielu branż kluczowych dla bilansu handlu zagranicznego (np. producentów alkoholi premium, piwa, przetworów spożywczych).
    8. Liczba stałych dostawców surowców, opakowań, części zamiennych do maszyn i urządzeń jak i specjalistycznych usług może dochodzić do 50 podmiotów na hutę. Wśród surowców dominują surowce naturalne i chemiczne pochodzenia krajowego. Zatrzymanie produkcji w hutach szkła oznacza również ograniczenia produkcji i prawdopodobnie zmniejszenie zatrudnienia u tych dostawców.
    9. Ze względu na zużycie około 700 tys. ton rocznie surowca recyklingowego (stłuczki szklanej) – utrzymywanie pracy hut jest kluczowe nie tylko dla branży recyklingu szkła, ale całego systemu gospodarki odpadami.

     

    Zobacz: 17.03.2022 Branżowe komentarze i rekomendacje dotyczące gospodarczych zagrożeń związanych z wojną na Ukrainie

    Stanowisko ZPP w sprawie dywersyfikacji źródeł dostaw ropy naftowej

    Posted on by Weronika Marzec

    Warszawa, 15 marca 2022 r.

     

    Stanowisko ZPP w sprawie dywersyfikacji źródeł dostaw ropy naftowej

     

    Rosyjska agresja na Ukrainę każe zadawać coraz więcej pytań o suwerenność energetyczną Polski i Europy, a zatem również o poziom uzależnienia krajowej gospodarki od dostaw surowców z Rosji. W tym kontekście decyzja, by w ramach fuzji Orlenu z Lotosem nawiązać partnerstwo z saudyjskim koncernem Saudi Aramco jest jak najbardziej godna poparcia.

    Plany dotyczące fuzji Orlenu z Lotosem stają się coraz bliższe realizacji. W 2020 r. w wyniku negocjacji przedstawicieli polskiego koncernu z Komisją Europejską określone zostały tak zwane środki zaradcze, które połączony koncern musi spełnić, aby nie posiadał zbyt dominującej pozycji na rynku, a tym samym, aby mogła zostać wydana zgoda na połączenie polskich koncernów paliwowych. Dla realizacji warunków przedstawionych przez Unię Europejską konieczne było znalezienie odpowiednich partnerów i negocjacje korzystnych warunków kontraktów. Orlen ogłosił, że jednym z tych partnerów zostanie Saudi Aramco.

    Saudyjski koncern nabędzie przede wszystkim 30% udziałów w Rafinerii Gdańskiej i będzie partnerem Orlenu w spółce joint venture będącej operatorem rafinerii. Saudi Aramco otrzyma także prawo do połowy zysków z produkcji oleju napędowego i benzyny, jednak to Orlen zachowa kontrolę nad prowadzeniem spraw spółki. Saudyjczycy przejmą także produkcję paliwa lotniczego, a także spółkę Lotos Asfalt.

    Najważniejsze jest jednak, że Saudyjczycy zobowiązali się przekazywać do wszystkich rafinerii należących do Orlenu (nie tylko do Gdańska) regularne dostawy ropy. Surowiec ten ma trafić do Polski w ilości 200-337, a docelowo nawet 400 tysięcy baryłek dziennie. Ilość ta zapewni blisko połowę zapotrzebowania polskiego koncernu, pozwoli na zdywersyfikowanie dostaw i uniezależnienie się od Rosji, która w obliczu ostatnich wydarzeń związanych z napaścią na Ukrainę nie może być postrzegana jako partner biznesowy dla Polski.

    Saudi Aramco ma także współpracować z Orlenem w zakresie badań i rozwoju oraz w tworzeniu nowoczesnych rozwiązań petrochemicznych, co pozwoli na budowanie innowacyjności polskiego koncernu i zwiększenie jego konkurencyjności.

    Saudyjska spółka jest największym koncernem świata pod względem wydobycia ropy i zaspokaja 10% światowego zapotrzebowania. Może być zatem skuteczną alternatywą dla Rosjan, wobec czego podjęcie omawianej współpracy powinno przyczynić się do budowania suwerenności energetycznej Polski.

     

    Zobacz: 15.03.2022 Stanowisko ZPP w sprawie dywersyfikacji źródeł dostaw ropy naftowej

    Opinia Głównego Eksperta ZPP ds. Rynku Pracy na temat nowelizacji kodeksu pracy 2022

    Posted on by Weronika Marzec

    Warszawa, 14 marca 2022 r. 

     

    Opinia Głównego Eksperta ZPP ds. Rynku Pracy na temat nowelizacji kodeksu pracy 2022

     

    Oczekiwana od dawna nowelizacja kodeksu pracy trafiła właśnie do prac legislacyjnych. Rozpoczęto konsultacje społeczne przygotowanego przez resort rodziny i polityki społecznej projektu. Planowane przyjęcie noweli zapowiadane jest na drugi kwartał bieżącego roku. Pojawienie się projektu kolejnych zmian (dla przypomnienia: poprzednie projekty nowelizacji kp pojawiły się w maju i lipcu ubiegłego roku) wynika z konieczności implementacji do polskiego prawa dwóch dyrektyw: w sprawie równowagi pomiędzy życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów (UE 2019/1158) oraz dyrektywy w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej (UE 2019/1152). Termin na wdrożenie obu aktów do polskiego porządku prawnego upływa w pierwszych dniach sierpnia. Projekt naszym zdaniem wymaga szerokiej dyskusji i omówienia konsekwencji poszczególnych zapisów. Jak dotąd szereg kwestii oczekiwanych przez rynek pracy, a zapowiadanych do wdrożenia, nie znalazło odzwierciedlenia w przepisach np. nie udało się wdrożyć unormowań w zakresie pracy zdalnej, badania trzeźwości pracowników a  także – mimo upływu terminu – rozwiązań dot. sygnalistów.  

    Część prezentowanych w projekcie nowelizacji zmian była już szerzej omawiana w końcu ubiegłego roku. Chodzi przede wszystkim o urlopy związane z rodzicielstwem, które ulegną wydłużeniu do 41 lub 43 tygodni dla obojga rodziców w zależności od liczby urodzonych dzieci. Zyskają one także przymiot zindywidualizowania. Część urlopu – 9 tygodni – przeznaczona będzie wyłącznie dla jednego rodzica dziecka (bez możliwości jego przeniesienia na drugiego), co należy ocenić jako rozwiązanie wprowadzające pożądaną równowagę do procesu opiekuńczo – wychowawczego. Korzystną z punktu widzenia rodzicielstwa jest także zapowiedź uniezależnienia prawa do urlopu rodzicielskiego od pozostawania matki w zatrudnieniu w dniu porodu. Oznacza to, że z urlopu rodzicielskiego skorzystają także kobiety, które w dniu narodzin dziecka nie pozostawały w zatrudnieniu (nie były ubezpieczone). Planowana jest ponadto zmiana wysokości miesięcznego zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego. Proponuje się, aby wynosił on 70% podstawy wymiaru zasiłku. Jednocześnie przewidziano w propozycji przepisów dwie możliwości jego pobierania:

    • w okresie urlopu macierzyńskiego w wysokości 100% podstawy wymiaru, a w okresie urlopu rodzicielskiego 70% podstawy wymiaru, lub
    • 81,5% podstawy wymiaru przez cały okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego z wyjątkiem 9 tygodniowej nieprzenoszalnej części tego urlopu dla ojca dziecka. W tym okresie korzystającym ojcom przysługiwałby zasiłek macierzyński w wysokości 70% podstawy wymiaru. Wybór tej możliwości wymagałby zgłoszenia tego faktu w ciągu 21 dni po porodzie pracodawcy lub ZUS – owi.

    W zakresie urlopów związanych z rodzicielstwem w projekcie przewidziano też skrócenie okresu, w którym ojciec dziecka będzie mógł skorzystać z urlopu ojcowskiego z 24 do 12 miesięcy po jego narodzinach, co należy ocenić pozytywnie, gdyż urlop ten od momentu jego wprowadzenia związany był z narodzinami dziecka i zakładanym wsparciem ojca w procesie opieki nad niemowlęciem.

    Mamy ponadto w nowelizacji dwa nowe rozwiązania. Pierwsze to bezpłatny urlop opiekuńczy w wymiarze maksymalnie 5 dni w roku, umożliwiający opiekę nad wymagającym tego członkiem rodziny. Oczywiście istnieje w przepisach cały czas instytucja urlopu bezpłatnego, ale skorzystanie z niej wymaga uzgodnienia z pracodawcą. Planowane rozwiązanie zapewni pracownikowi możliwość wykorzystania 5 dni bezpłatnej nieobecności, której udzielenia pracodawca zapewne nie będzie mógł odmówić. Druga planowana nowość to możliwość skorzystania ze zwolnienia w związku z działaniem siły wyższej w wymiarze 2 dni lub 16 godzin w roku. I – dla odmiany – to zwolnienie ma być płatne w wysokości 50% wynagrodzenia obliczanego jak wynagrodzenie urlopowe. Trudno uznać tę ostatnią propozycję  za rozwiązanie nowatorskie. Obecne przepisy dają szereg możliwości skorzystania ze zwolnienia od pracy w nagłych sytuacjach życiowych (mamy wszak i urlop na żądanie i możemy przecież uzgodnić z pracodawcą skorzystanie z urlopu bezpłatnego, o ile nie posiadamy już  do wykorzystania urlopu wypoczynkowego; ponadto rodzice dzieci do lat 14 – stu mają jeszcze 2 dni lub 16 godzin płatnej opieki do wykorzystania w każdym roku) i wprowadzanie dodatkowych obciążeń finansowych oraz zwiększanie potencjalnych możliwości absencji pracowników nie znajduje naszym zdaniem uzasadnienia. Kwestią otwartą pozostanie możliwość oraz sposób ewentualnej weryfikacji korzystania z nowych przywilejów.

    Generalnie okres ciąży kobiety i rodzicielstwa obojga rodziców zyskuje coraz więcej uprawnień ochronnych. Planowane zmiany mówią o wprowadzeniu zakazu dokonywania wszelkich czynności zmierzających do rozwiązania stosunku pracy z kobietą ciężarną oraz z rodzicami w okresie korzystania przez nich z urlopów macierzyńskich, ojcowskich rodzicielskich i opiekuńczych. Oprócz tego, rodzice dzieci do lat 8 (dotychczas do lat 4), nie będą mogli zostać oddelegowani bez ich zgody do pracy poza miejsce stałego zatrudnienia, nie będą mogli pracować w systemie pracy przerywanej a także nie będą mogli mieć zleconej pracy w porze nocnej lub w godzinach nadliczbowych. Ułatwiony ma być dla nich także dostęp do elastycznych form organizacji pracy (przerywany czas pracy, skrócony tydzień pracy, praca weekendowa, ruchomy czas pracy, indywidualny rozkład czasu pracy, telepraca, obniżenie wymiaru czasu pracy). Ułatwienie to ma polegać na nałożeniu na pracodawcę obowiązku  pisemnego uzasadnienia odmowy uwzględnienia wniosku pracownika w przedmiocie objęcia go elastycznym systemem lub rozkładem czasu pracy. Należy zwrócić uwagę, że uzasadnienia takie mogą stanowić materiał dowodowy w potencjalnych procesach sądowych o dyskryminację, w których ciężar dowodu, że nie doszło do nierównego traktowania zostanie przeniesiony na pracodawcę, a pracownik – wystarczy, że uprawdopodobni zaistnienie naruszenia.

    Kolejny duży blok przepisów dotyczy umów na czas określony. I – jak można się spodziewać – nie znajdziemy pośród nich ułatwień dla pracodawców. Nie mają one także – w mojej ocenie – efektywnego wymiaru ochronnego. Wypowiedzenie umowy zawartej na czas określony ma wymagać uzasadnienia i konsultacji z organizacją związkową broniącą praw danego pracownika. A to obliguje przedsiębiorców do podjęcia szeregu czynności formalno – prawnych, przedłuża proces i podnosi koszty. Co więcej, docelowo mogło będzie się skończyć procesem sądowym i nawet przywróceniem do pracy (a nie jak dotychczas tylko zapłatą odszkodowania). Rodzaj umowy zakłada temporalność, a zatem brak stałości i pewności ostatecznych decyzji po obu stronach. Nieuzasadnione zatem, w sytuacji maksymalnej dopuszczonej przepisami długości trwania takich umów, jest wprowadzanie kolejnych komplikacji formalnych w ten rodzaj stosunku zatrudnienia. Czy ustawodawcy chodzi o to, by nie wypowiadać umów okresowych, a po prostu czekać do ich ekspiracji? Wówczas nie zmaterializują się omawiane ryzyka. A umowa i tak się rozwiąże wraz  z upływem czasu, na jaki została zawarta.

    Niestety, nie są to jedyne ryzyka jakie pojawią się wraz nowymi przepisami. Nowelizacja przewiduje także wprowadzenie możliwości wystąpienia przez pracownika świadczącego pracę u pracodawcy przez co najmniej 6 miesięcy z wnioskiem o zastosowanie w jego przypadku bardziej przewidywalnych lub bezpiecznych warunków zatrudnienia. I nie oznacza to tylko zmiany rodzaju umowy, ale także wymiaru etatu, czy sposobu organizacji pracy. Każda osoba uprawniona do złożenia wniosku, po jego złożeniu, będzie musiała w ciągu miesiąca otrzymać od pracodawcy odpowiedź wraz z uzasadnieniem. I, jak poprzednio, odmowa będzie mogła zostać wykorzystana jako dowód na rzekomą dyskryminację.

    Dalsze istotne zmiany wynikające z nowelizacji to wprowadzona współmierność umowy na okres próbny do następującej po niej umowy na czas określony. Współmierność ta wyglądać ma następująco:

    • jeśli po umowie na okres próbny umowa na czas określony zawarta byłaby na czas krótszy niż 6 miesięcy, wówczas umowa na okres próbny powinna być zawarta na okres nieprzekraczający 1 miesiąca;
    • jeśli, po umowie na okres próbny umowa na czas określony zawarta byłaby na czas od 6 do 12 miesięcy, wówczas umowa na okres próbny powinna być zawarta na okres nieprzekraczający 2 miesięcy.
    • w pozostałych przypadkach umowa na okres próbny, jak dotychczas, zawarta może być na okres nieprzekraczający 3 miesięcy.

    Ponadto w umowach na okres próbny dopuszczona zostanie możliwość uzgodnienia pomiędzy stronami ewentualnego jej przedłużenia o okres usprawiedliwionej nieobecności pracownika. Powyższe oznacza, że już w momencie zawierania umowy na okres próbny (który z samej nazwy jest czasem na weryfikację, czy obie strony tego stosunku będą skłonne go później kontynuować) powinniśmy przewidywać dalsze zatrudnienie oraz wiedzieć, ile czasu potrzebujemy na wzajemnie sprawdzenie. 

    Następną nowością są planowane zapisy dotyczące zakazu zabraniania pracownikom jednoczesnego zatrudnienia u innego pracodawcy, z wyjątkiem sytuacji, gdy zawarto umowę o zakazie konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy. W związku z tym wypada zarekomendować pracodawcom szersze korzystanie z umów o których mowa w art. 1011 k.p., gdyż po wdrożeniu zapowiadanego przepisu podejmowanie działalności u innego przedsiębiorcy (nawet u konkurencji) nie będzie mogło stanowić podstawy  wypowiedzenia lub rozwiązania umowy o pracę.

    Planowane są także zmiany w zakresie informacji przekazywanej pracownikom po zatrudnieniu. Informacja ta ulec ma znacznemu rozszerzeniu.

    Z najważniejszych omówionych powyżej propozycji nowelizacji przepisów kodeksu pracy, oprócz opisanych ryzyk, wyniknie również istotny wzrost pracy w działach personalnych. Pracodawcy poniosą bezpośrednie koszty wynikające z wejścia w życie proponowanych zmian takich jak: wprowadzenie nieprzenoszalnej części urlopu rodzicielskiego, zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej, urlopu opiekuńczego oraz wprowadzenie elastycznej organizacji pracy dla pracujących zawodowo rodziców i opiekunów. Zapewne u wielu przedsiębiorców zaistnieje potrzeba dostosowania się do nowych regulacji związanych z wykorzystywaniem przez pracowników powyższych uprawnień. Tak, czy inaczej planowane przepisy wpłyną na wzrost liczby czynności formalnych, które każdy przedsiębiorca będzie musiał podjąć w stosunkach zatrudnienia.

    Jak wynika z przedstawionej wraz z nowelizacją oceny skutków regulacji w samym tylko 2022 roku (a więc realnie w okresie 5 miesięcy) koszt zmian związanych z urlopami i dniami wolnymi dla pracowników szacowany jest na 327,3 mln zł. W ciągu 10 lat zmiany te będą kosztować  12 348,5 mln zł.

    Jak widać nowelizacja będzie i kosztowna i pracochłonna, tym więcej uwagi powinniśmy jej więc poświęcić w na etapie procesu konsultacji społecznych.

     

    Anna Chylińska
    Główny Ekspert ZPP ds. Rynku Pracy

     

    Zobacz: 14.03.2022 Opinia Głównego Eksperta ZPP ds. Rynku Pracy na temat nowelizacji kodeksu pracy 2022

    Opinia Głównego Eksperta ZPP ds. Energetyki ws. weryfikacji systemów bezpieczeństwa energetycznego Europy

    Posted on by Weronika Marzec

    Warszawa, 11 marca 2022 r. 

     

    Opinia Głównego Eksperta ZPP ds. Energetyki ws. weryfikacji systemów
    bezpieczeństwa energetycznego Europy

     

    Tragedia, jaka się dzisiaj odbywa na Ukrainie zmusza nas w Polsce do weryfikacji priorytetów w obszarze życia społecznego, ekonomicznego i gospodarczego. Po agresji Rosji na Ukrainę nic już nie będzie takie, jak jeszcze przed paroma tygodniami. Pandemia oraz wojna z całą pewnością zmienią podejście europejskiego społeczeństwa do fundamentalnych wartości i sposobu życia. Można mieć zatem nadzieję, że jedność i solidarność stanie się nadrzędnym elementem kształtującym stosunki w Europie, zarówno na poziomie państw, jak i jednostek. Co więcej, liczymy że ogólnoeuropejska integracja będzie dotyczyć w szczególności szeroko rozumianego bezpieczeństwa kontynentu.

    Niezależność energetyczna jest drugim najważniejszym elementem bezpieczeństwa każdego państwa. Ważne jest, aby państwa członkowskie odłożyły na bok swoje własne interesy w celu konsolidacji bezpieczeństwa energetycznego na obszarze całej Unii. W obliczu zagrożenia militarnego i surowcowego, jakie dzisiaj występuje w związku z konfliktem za naszą wschodnią granicą, musimy jako Europejczycy wypracować nowy system niezależności surowcowej, ze szczególnym uwzględnieniem pewności dostaw surowców energetycznych.

    Rozwój źródeł odnawialnych nabiera dzisiaj szczególnego znaczenia. W przyszłości będzie to jeden z najważniejszych elementów kształtowania systemu bezpieczeństwa energetycznego Europy. Tak się stanie dopiero za jakiś czas. Z całą pewnością – w obliczu tak poważnych politycznych i społecznych zmian, jakie nas czekają po zakończonej wojnie na Ukrainie – decydenci z Komisji Europejskiej muszą nieco zmodyfikować swoje dotychczasowe założenia co do wymiaru i tempa transformacji energetycznej. Już dzisiaj jest jasne, że pełna realizacja pakietu Fit for 55 nie będzie w zasięgu większości państw europejskich. Szczególnie Polska – jako państwo frontowe – musi stawiać własne bezpieczeństwo ponad wszelkie inne zobowiązania.

    Wobec bieżących wyzwań, Polska powinna jak najszybciej wystąpić o zawieszenie systemu handlu uprawnieniami do emisji CO2. Wstrzymanie poboru tych opłat powinno szybko doprowadzić do stabilizacji cen energii na rozsądnym poziomie, co pozwoliłoby na utrzymanie ciągłości funkcjonowania krytycznych sektorów gospodarki.

    W zachodzącym procesie budowania stabilności energetycznej będziemy zmuszeni do polegania w większym stopniu na własnych zasobach surowców energetycznych. Z tego też powodu, w naszym interesie pozostaje ukazanie węgla jako tymczasowego surowca gwarantującego bezpieczeństwo systemu energetycznego, który nie wymaga sięgania po jakiekolwiek dostawy z Rosji. Podkreślamy, że węgiel należy oczywiście traktować jako paliwo przejściowe, ściśle powiązane z rozwojem źródeł odnawialnych i wodorowych. Co równie istotne, Europa musi jak najszybciej zweryfikować swoje podejście do źródeł nuklearnych, a Polska konsekwentnie powinna realizować program rozwoju tego rodzaju energetyki.

    Apelujemy do polskich decydentów, aby jak najszybciej zrewidowali strategię naszej transformacji energetycznej. Obecna sytuacja wymaga, by program transformacyjny uwzględniał nową sytuację geopolityczną, w której właśnie się znaleźliśmy. Unia musi być gotowa na różnego rodzaju działania destabilizujące ze strony Rosji. Niewątpliwie, jako z najbardziej wysuniętych na wschód państw członkowskich, musimy być szczególnie świadomi nadchodzących zagrożeń. Wobec sytuacji, w której Polska będzie stanowiła rolę buforu – nie tylko militarnego – dla Europy zachodniej, powinniśmy się ubiegać o większe wsparcie ze strony naszych unijnych partnerów, szczególnie w zakresie bezpieczeństwa energetycznego.

    Jesteśmy przekonani, że gospodarka niemiecka, która odgrywa wiodącą rolę w Unii Europejskiej, dojdzie do podobnych wniosków co my, iż powrót do energetyki nuklearnej i węgla – choćby w ograniczonym zakresie – będzie niezbędnym elementem walki o bezpieczeństwo energetyczne UE. Tym samym, zrewidowane zostanie tempo i skala transformacji energetycznej, gdyż w obecnej chwili nadrzędną wartością stało się zabezpieczenie dostaw odpowiedniej ilości energii i ciepła dla unijnego przemysłu i wszystkich gospodarstw domowych.

    Zgodnie z powyższym, powinniśmy natychmiast podjąć negocjacje w zakresie indywidualnych warunków dla polskiego procesu transformacji energetycznej, określić wielkość każdego segmentu polskiej energetyki, wyznaczyć cele rozwojowe i daty realizacji wyznaczonych celów. Ponadto, należy jasno określić rolę naszego węgla w całym procesie transformacyjnym. Rybnicki Okręg Węglowy i Kopalnia Bogdanka wydobywają w sposób rentowny około 20 mln ton węgla roczne. Ten wymiar wydobycia powinien stać się osią programową dla programu dla polskiego węgla na następne 20 lat. Taki wolumen wydobycia pozwoli na elastyczne wykorzystanie około 10 gigawatów zainstalowanej mocy, co powinno wystarczyć na zabezpieczenie całego systemu energetycznego kraju. W dalszym ciągu podkreślamy, że system ten powinien opierać się na źródłach odnawialnych i gazowych.

    Należy także bezwzględnie przyspieszyć program budowy źródeł nuklearnych, które z czasem będą przejmować rolę energetyki opartej na węglu. Generalnie Polska ma szansę by wypracować sobie bardzo stabilną sytuację energetyczną na wiele lat, a nawet stać się znaczącym eksporterem energii w przyszłości. Zwłaszcza, że część państw europejskich może mieć w przyszłości problemy z zapewnieniem stabilności energetycznej dla swoich gospodarek, co może spowodować, że ceny rynkowe energii mogą się okazać bardzo atrakcyjne dla stabilnych dostawców energii.

    Zadaniem dla polskich władz jest jak najszybsze uchwalenie wszystkich regulacji niezbędnych dla prawidłowego procesu inwestycyjnego w poszczególnych sektorach polskiej energetyki. Bardzo istotne jest zapewnienie dynamicznego rozwoju energetyki rozproszonej, co jest niezbędne dla stabilizacji systemu przesyłowego, którego program modernizacji powinien być jak najszybciej wdrożony.

    Związek Przedsiębiorców i Pracodawców apeluje o przyśpieszenie prac legislacyjnych w całym obszarze polskiej energetyki jak również zwiększenie ilości instalacji przesyłowych zapewniających zarówno eksport jak i import energii do kraju. Takimi działaniami jesteśmy w stanie doprowadzić do bardzo korzystnego formatu całej polskiej energetyki, który na wiele lat zapewni nam zarówno stabilizację dostaw, jak i optymalny wymiar cen energii elektrycznej oraz ciepła. 

     

    Włodzimierz Ehrenhalt
    Główny Ekspert ZPP ds. Energetyki

     

    Zobacz: 11.03.2022 Opinia Głównego Eksperta ZPP ds. Energetyki ws. weryfikacji systemów bezpieczeństwa energetycznego Europy

    Dla członków ZPP

    Biuletyn Prawo i Legislacja
    Baza wiedzy

    Nasze strony

    Subskrybuj nasze newslettery