Newsletter ZPP
Warszawa, 9 maja 2025 r.
Stanowisko Związku Przedsiębiorców i Pracodawców do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa (Numer z wykazu: UDER2)
- W dniu 16 kwietnia 2025 roku na stronach Rządowego Centrum Legislacji opublikowano rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa dotyczący poszerzenia stosowania istniejącej w prawie podatkowym zasady in dubio pro tributario na pojawiające się wątpliwości co do stanu faktycznego.
- Zgodnie z projektem niedające się usunąć wątpliwości co do stanu faktycznego rozstrzyga się na korzyść strony, z wyjątkiem przypadków gdy w postępowaniu uczestniczą strony o spornych interesach lub wynik postępowania ma bezpośredni wpływ na interesy innych osób; przepisy odrębne wymagają od strony wykazania określonych faktów; sprzeciwia się temu ważny interes publiczny, w tym istotny interes państwa.
- Celem projektu jest realizacja postulatu przyjaznej administracji, wzmocnienie instrumentów ochrony praw i interesów podatnika w prowadzonych postępowaniach podatkowych, poprawienie relacji między podatnikami i organami podatkowymi oraz zwiększenie zaufania do organów podatkowych. ZPP pozytywnie ocenia przedstawiony projekt ustawy.
Zgodnie z obecnie obowiązującym od 2016 roku art. 2a Ordynacji podatkowej niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego rozstrzyga się na korzyść podatnika, natomiast zgodnie z art. 122 w toku postępowania organy podatkowe podejmują wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy w postępowaniu podatkowym. Proponowane rozszerzenie zasady in dubio tributario ma stanowić uzupełnienie zasad ogólnych i dodatkową gwarancję chroniącą interes podatnika i innych stron w prowadzonych postępowaniach podatkowych.
Proponowana zmiana to krok w dobrym kierunku. Bezpośrednio w treść zasad ogólnych Ordynacji podatkowej wprowadza się zasadę, że wątpliwości co do stanu faktycznego, których nie udało się usunąć po przeprowadzeniu wnikliwego i wszechstronnego postępowania dowodowego, tj. po podjęciu wszelkich czynności niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy, należy rozstrzygać na korzyść strony. Jak wskazało Ministerstwo Finansów zasada ta dotyczyć będzie przypadków, w których na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego nie można przyjąć, że dana okoliczność faktyczna została jednoznacznie wykazana. Wątpliwości te powinny mieć charakter konkretny i realny, co oznacza, że nie mogłyby zostać rozstrzygnięte przez dalsze czynności procesowe. Należy żywić nadzieję, że dzięki tej nowelizacji nie będzie już konieczne powoływanie się na orzecznictwo, a wątpliwości co do stanu faktycznego będą z urzędu rozstrzygane na korzyść podatnika.
Podkreślenia wymaga, że zasada in dubio tributario nie ma charakteru absolutnego i nie nakłada obowiązku przyjęcia przez organ najbardziej korzystnej dla podatnika wersji zdarzeń. Jak wielokrotnie podkreślały sądy administracyjne “zasada ta nie nakłada na organy obowiązku przyjęcia wersji najkorzystniejszej dla podatnika, lecz formułuje zakaz czynienia niekorzystnych domniemań w sytuacji, gdy stan dowodów nie pozwala na ustalenie faktów, bądź gdy istnieją wynikające z dowodów wątpliwości co do możliwości zastosowania określonego przepisu prawa podatkowego, jak również wówczas, gdy wykładnia prawa podatkowego prowadzi do obiektywnie konkurencyjnych wniosków.”
Stosownie do założeń projektu od korzystnej dla podatników zasady będą jednak wyjątki, czyli przypadki gdy:
- w postępowaniu uczestniczą strony o spornych interesach lub wynik postępowania ma bezpośredni wpływ na interesy innych osób;
- przepisy odrębne wymagają od strony wykazania określonych faktów;
- sprzeciwia się temu ważny interes publiczny, w tym istotny interes państwa
Nowelizacja ordynacji podatkowej jest niewątpliwie pozytywną zmianą dla mikroprzedsiębiorców oraz przedsiębiorców z sektora MŚP poprzez zapewnienie większej ochrony w postępowaniach podatkowych.
Na marginesie tylko wspomnijmy, że nie można zapomnieć, że w prawie podatkowym, które ze swej istoty intensywnie ingeruje w sferę praw, wolności i obowiązków podatników, szczególnie istotne jest stanowienie prawa jasnego i zrozumiałego. Podatnik powinien być w stanie określić swoje uprawnienia i obowiązki podatkowe w oparciu o treść przepisów ustawy, więc należy oczekiwać od ustawodawcy tworzenia przepisów jasnych dla adresatów, takich które nie będą budziły wątpliwości. Wynika to przede wszystkim z zasady ochrony zaufania do państwa i prawa czyli zasady lojalności państwa wobec adresata norm prawnych, która wyraża się w stanowieniu i stosowaniu prawa w taki sposób, by nie stawało się ono swoistą pułapką dla obywatela, który powinien móc układać swoje sprawy w zaufaniu, że nie naraża się na prawne skutki niedające się przewidzieć w momencie podejmowania decyzji i że jego działania są zgodne z obowiązującym prawem oraz także w przyszłości będą uznawane przez porządek prawny.
Doceniając projekt nowelizacji autorstwa Ministerstwa Finansów, apelujemy jednocześnie aby dalsze zmiany w prawie podatkowym były jasne, zrozumiałe oraz wpływały korzystnie na sytuację przedsiębiorców.
Najnowsze komentarze